امام مهدی چند سال حکومت میکند؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۵ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۳۴
، ۵ سپتامبر ۲۰۲۱جایگزینی متن - 'تبیین' به 'تبیین'
جز (جایگزینی متن - 'حجت الاسلام و المسلمین' به 'حجت الاسلام و المسلمین') |
جز (جایگزینی متن - 'تبیین' به 'تبیین') |
||
خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
::::##'''روایتهای هفتاد سال:''' برخی [[روایات]]، ابتدا مدت [[حکومت]] [[قائم]] {{ع}} را هفت سال اعلام کرده، ولی در ادامه یادآور شدهاند که هر یک سال از [[حکومت]] آن حضرت، با ده سال از سالهای معمولی برابر است.[[عبدالکریم خثعمی]] میگوید به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم: "[[قائم]] -بر او ادرود باد- چند سال [[حکومت]] میکند؟" آن حضرت فرمود: هفت سال؛ روزها و شبها طولانی میشوند تا آنجا که هر سال از سالهای او با ده سال از سالهای شما [[برابری]] میکند و بدینگونه مدت [[حکومت]] او با هفتاد سال از سالهای شما برابر میشود<ref>بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷، ح ۷۷.</ref>. این موضوع که در عصر [[امام مهدی]] {{ع}}، سالها طولانیتر میشود و هر سال با ده سال از سالهای کنونی [[برابری]] میکند، در روایتهای متعددی آمده است. از جمله در روایتی از [[امام صادق|امام ششم]] [[شیعیان]] چنین [[نقل]] شده است: [[خداوند]] در [[عهد]] او به چرخ گردون [[فرمان]] میدهد که آرامتر بگردد تا آنجا که در روزگار او، یک روز برابر با ده روز از روزهای شما، یک ماه برابر با ده ماه از ماههای شما و هر سال برابر با ده سال از سالهای شما میشود<ref>بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳، ح ۶۱، کتاب الغیبه (طوسی)، ص۲۸۳.</ref>. | ::::##'''روایتهای هفتاد سال:''' برخی [[روایات]]، ابتدا مدت [[حکومت]] [[قائم]] {{ع}} را هفت سال اعلام کرده، ولی در ادامه یادآور شدهاند که هر یک سال از [[حکومت]] آن حضرت، با ده سال از سالهای معمولی برابر است.[[عبدالکریم خثعمی]] میگوید به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم: "[[قائم]] -بر او ادرود باد- چند سال [[حکومت]] میکند؟" آن حضرت فرمود: هفت سال؛ روزها و شبها طولانی میشوند تا آنجا که هر سال از سالهای او با ده سال از سالهای شما [[برابری]] میکند و بدینگونه مدت [[حکومت]] او با هفتاد سال از سالهای شما برابر میشود<ref>بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷، ح ۷۷.</ref>. این موضوع که در عصر [[امام مهدی]] {{ع}}، سالها طولانیتر میشود و هر سال با ده سال از سالهای کنونی [[برابری]] میکند، در روایتهای متعددی آمده است. از جمله در روایتی از [[امام صادق|امام ششم]] [[شیعیان]] چنین [[نقل]] شده است: [[خداوند]] در [[عهد]] او به چرخ گردون [[فرمان]] میدهد که آرامتر بگردد تا آنجا که در روزگار او، یک روز برابر با ده روز از روزهای شما، یک ماه برابر با ده ماه از ماههای شما و هر سال برابر با ده سال از سالهای شما میشود<ref>بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳، ح ۶۱، کتاب الغیبه (طوسی)، ص۲۸۳.</ref>. | ||
::::##'''روایتهای ۳۰۹ سال:''' آخرین گروه از [[روایات]]، شامل روایاتی است که مدت زمان [[حکومت]] [[امام مهدی]] {{ع}} را به تعداد سالهای اقامت [[اصحاب کهف]] در غار؛ یعنی ۳۰۹ سال دانستهاند. در یکی از این [[روایات]] که از [[امام محمد باقر]] {{ع}} [[نقل]] شده، چنین آمده است: [[قائم]] مدت ۳۰۹ سال [[حکومت]] میکند؛ به تعداد سالهایی که [[اصحاب کهف]] در غار خود درنگ کردند. او [[زمین]] را از [[عدل]] و داد پر میکند، همچنان که از [[ستم]] و بیداد پر شده بود<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱، ح ۳۴.</ref>. [[نعمانی]] در کتاب خود از [[جابر بن یزید جعفی]] [[نقل]] میکند که [[امام محمد باقر]] {{ع}} میفرمود: به [[خدا]] سوگند، مردی از ما [[اهل بیت]]، سیصد سال [و سیزده سال] به اضافه نه [سال] [[حکومت]] خواهد کرد." به آن حضرت عرض کردم: [و] این کی خواهد شد؟ فرمود: "پس از [[وفات]] [[قائم]] {{ع}}." به آن حضرت گفتم: [[قائم]] {{ع}} چه [[قدر]] در عالم خود برپاست تا از [[دنیا]] برود؟ فرمود: "[[نوزده سال]] از روز قیامش تا روز مرگش<ref>کتاب الغیبه (نعمانی)، صص ۳۳۱ و ۳۳۲، ح ۳.</ref>. | ::::##'''روایتهای ۳۰۹ سال:''' آخرین گروه از [[روایات]]، شامل روایاتی است که مدت زمان [[حکومت]] [[امام مهدی]] {{ع}} را به تعداد سالهای اقامت [[اصحاب کهف]] در غار؛ یعنی ۳۰۹ سال دانستهاند. در یکی از این [[روایات]] که از [[امام محمد باقر]] {{ع}} [[نقل]] شده، چنین آمده است: [[قائم]] مدت ۳۰۹ سال [[حکومت]] میکند؛ به تعداد سالهایی که [[اصحاب کهف]] در غار خود درنگ کردند. او [[زمین]] را از [[عدل]] و داد پر میکند، همچنان که از [[ستم]] و بیداد پر شده بود<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱، ح ۳۴.</ref>. [[نعمانی]] در کتاب خود از [[جابر بن یزید جعفی]] [[نقل]] میکند که [[امام محمد باقر]] {{ع}} میفرمود: به [[خدا]] سوگند، مردی از ما [[اهل بیت]]، سیصد سال [و سیزده سال] به اضافه نه [سال] [[حکومت]] خواهد کرد." به آن حضرت عرض کردم: [و] این کی خواهد شد؟ فرمود: "پس از [[وفات]] [[قائم]] {{ع}}." به آن حضرت گفتم: [[قائم]] {{ع}} چه [[قدر]] در عالم خود برپاست تا از [[دنیا]] برود؟ فرمود: "[[نوزده سال]] از روز قیامش تا روز مرگش<ref>کتاب الغیبه (نعمانی)، صص ۳۳۱ و ۳۳۲، ح ۳.</ref>. | ||
::::#'''جمع بین [[روایات]]:''' با توجه به اختلافهایی که در زمینه مدت [[حکومت]] [[امام زمان|امام عصر]] {{ع}} در [[روایات]] وجود دارد، عدهای از [[عالمان]] و [[محدثان]] [[شیعه]] و [[سنی]] به توجیه این اختلافها و جمع میان [[روایات]] پرداختهاند که در این جا به برخی از آنها اشاره میکنیم. [[علامه مجلسی]] در این زمینه مینویسد: [[اخبار]] متفاوتی که در زمینه مدت [[حکومت]] [[امام مهدی]] {{ع}} وارد شده است، برخی بر همه مدت فرمانروایی آن حضرت، برخی ابر زمان استقرار [[دولت]] او، برخی بر سالها و ماههایی که نزد ما وجود دارد و برخی هم بر سالها و ماههای طولانی زمانی ایشان حمل میشود<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۰.</ref>. نویسنده کتاب الشیعة و الرجعة پس از [[نقل]] [[روایات]] مختلفی که در زمینه مدت [[حکومت]] [[امام مهدی]] {{ع}} از وارد شده است، مینویسد: این اقوال در ظاهر متناقض هستند و به هیچ یک از آنها نمیتوان اعتماد کرد. بله، [[روایت]] هفت سال در [[احادیث]] سنیان و [[اخبار]] ما ([[شیعیان]]) تکرار شده است و چه بسا این [[روایت]] بر دیگر [[روایات]] ترجیح داشته باشد؛ زیرا این [[روایت]]، مطابق با برخی [[اخبار]] ماست که میگویند مراد از هفت سال، هفتاد سال است و آن حضرت با [[قدرت]] [[خدای تعالی]]، پس از [[ظهور]] این مدت زندگی میکند؛ یعنی هر یک سال [از مدت زندگی ایشان] برابر با ده سال از سالهای ما خواهد بود. این موضوع در [[اخبار]] ما که [[ائمه]] [[حدیث]] و حافظان [[علم]] درایه و [[حدیث]] آنها را [[نقل]] کردهاند، | ::::#'''جمع بین [[روایات]]:''' با توجه به اختلافهایی که در زمینه مدت [[حکومت]] [[امام زمان|امام عصر]] {{ع}} در [[روایات]] وجود دارد، عدهای از [[عالمان]] و [[محدثان]] [[شیعه]] و [[سنی]] به توجیه این اختلافها و جمع میان [[روایات]] پرداختهاند که در این جا به برخی از آنها اشاره میکنیم. [[علامه مجلسی]] در این زمینه مینویسد: [[اخبار]] متفاوتی که در زمینه مدت [[حکومت]] [[امام مهدی]] {{ع}} وارد شده است، برخی بر همه مدت فرمانروایی آن حضرت، برخی ابر زمان استقرار [[دولت]] او، برخی بر سالها و ماههایی که نزد ما وجود دارد و برخی هم بر سالها و ماههای طولانی زمانی ایشان حمل میشود<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۰.</ref>. نویسنده کتاب الشیعة و الرجعة پس از [[نقل]] [[روایات]] مختلفی که در زمینه مدت [[حکومت]] [[امام مهدی]] {{ع}} از وارد شده است، مینویسد: این اقوال در ظاهر متناقض هستند و به هیچ یک از آنها نمیتوان اعتماد کرد. بله، [[روایت]] هفت سال در [[احادیث]] سنیان و [[اخبار]] ما ([[شیعیان]]) تکرار شده است و چه بسا این [[روایت]] بر دیگر [[روایات]] ترجیح داشته باشد؛ زیرا این [[روایت]]، مطابق با برخی [[اخبار]] ماست که میگویند مراد از هفت سال، هفتاد سال است و آن حضرت با [[قدرت]] [[خدای تعالی]]، پس از [[ظهور]] این مدت زندگی میکند؛ یعنی هر یک سال [از مدت زندگی ایشان] برابر با ده سال از سالهای ما خواهد بود. این موضوع در [[اخبار]] ما که [[ائمه]] [[حدیث]] و حافظان [[علم]] درایه و [[حدیث]] آنها را [[نقل]] کردهاند، تبیین شده است<ref>محمدرضا طبسی نجفی، الشیعة والرجعة: کتاب علمی، تاریخی، ادبی، اخلاقی یبحث فیه بحثاً تحلیلیاً حول الامام الثانی عشر المهدی المنتظر {{ع}} چاپ دوم: نجف اشرف، المطبعة الحیدریه، ۱۳۸۵ ه.ق، ج ۱، ص ۲۲۵.</ref>. [[سید صدرالدین صدر]] در کتاب خود پس از اشاره به [[اختلاف]] [[روایات]] وارد شده در زمینه مدت [[حکومت]] [[امام مهدی]] {{ع}} به ویژه در روایاتی که از طریق [[اهل سنت]] [[نقل]] شده است، ابتدا سخنی را از إسعاف الراغبین (ص ۱۵۵) در ترجیح [[روایات]] هفت سال -به شرح زیر- [[نقل]] میکند: بیشتر [[روایات]] بر این موضوع اتفاق دارند که مدت [[حکومت]] او هفت سال است و [[تردید]] در زیادتر از این مقدار تا تمام شدن به سال است و در مورد [[روایت]] شش سال هم همین موضوع مطرح است. [[ابن حجر]] گفته است: آنچه [[احادیث]] بر آن اتفاق دارند، این است که او بیتردید هفت سال [[حکومت]] میکند و از ابی الحسین ابری هم [[نقل]] شده است. که [[اخبار]] مستفیض و [[متواتر]]<ref>"تواتر [در لغت] یعنی یکی پس از دیگری و همراه با فاصله... و در اصطلاح، حدیث "متواتر"، خبر جماعتی است که سلسله روایت آن تا به [[معصوم]] در هر طبقه به حدی باشد که امکان توافق آنها بر کذب به طور عادی محال باشد و موجب علم گردد." سیدرضا مؤدب، علم الحادیث: پژوهشی در مصطلح الحدیث یا علم الدرایه، چاپ اول، قم، احسن الحدیث، ۱۳۷۸، ص ۲۳، ر.ک: کاظم مدیر شانهچی، علم الحدیث و درایة الحدیث، چاپ پانزدهم: قم، دفتر انتشارات اسلامی، بیتا، ج ۲، ص ۳۳. خبر متواتر به لفظی، معنوی و اجمالی تقسیم شده است. "متواتر لفظی، خبری است که همه ناقلین، مضمون آن را یکسان و با الفاظ واحد ذکر نمایند و با هم تطابق لفظی دارند... متواتر معنوی، اخیری است که همه ناقلین مضمون واحدی را با عبارات مختلف نقل مینمایند، علم الحدیث: پژوهشی در مصطلح الحدیث یا عام الدرابیه، ص ۲۷. "متواتر اجمالی و آن علم اجمالی به صحت یکی از چند حدیثی است که در یک موضوع وارد شده) علم الحدیث و درایه الحدیث، ص ۳۷.</ref>. دلالت دارند که او هفت سال [[حکومت]] میکند<ref>سید صدرالدین صدر، المهدی {{ع}}، چاپ اول: تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۰۳ه.ق، صص ۲۴۱ و ۲۴۲.</ref>. و در ادامه مینویسد: این قول ظاهرتر و مشهورتر است و این، خود فضیلتی بزرگ برای [[مهدی]] است که [[قیام]] او برای [[اصلاح]] دینی و دنیایی وعده داده شده، در این مدت کوتاه رخ میدهد، چنان که [[قیام]] جد بزرگوار او -درود و [[سلام]] [[خدا]] بر او و خاندانش باد- نیز در مدت هشت سال؛ یعنی از سال دوم هجری به بعد به ثمر نشست<ref>سید صدرالدین صدر، المهدی {{ع}}، چاپ اول: تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۰۳ه.ق، ص ۲۴۲.</ref>. ایشان در پایان بحث، دیدگاه خود در زمینه جمع بین [[روایات]] را اینگونه بیان میکند: ممکن است گفته شود [[دلیل]] [[اختلاف]] [[روایات]] این است که اساساً نمیخواستهاند [[حقیقت]] را در مورد مدت زمان زندگی [[مهدی]] بیان کنند - چنان که وقت [[ظهور]] او را نیز پوشیده نگه داشتهاند. تا شنونده خود هر یک از اقوال را که مایل بود برگزیند و طولانیترین زمان را برای بقای [[مهدی]] آرزو کند، اگرچه ترجیح -چنانکه دانستی- با قول هفت سال است و همین هم اقواست<ref>سید صدرالدین صدر، المهدی {{ع}}، چاپ اول: تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۰۳ه.ق، ص ۲۴۲.</ref>. [[سید محمد کاظم قزوینی]] و پس از اشاره به روایتهای مختلفی که در زمینه مدت [[زمامداری]] [[امام مهدی]] {{ع}} ان وارد شده است، مینویسد: به نظر نگارنده، [[روایات]] دسته دوم که سالهای [[حکومت]] آن حضرت پس از [[قیام]] برای [[اصلاح]] [[جهان]] را [[حدود]] بیست سال عنوان میکند، بیشتر است و بدان دسته بهتر میتوان اعتماد کرد؛ چرا که این گروه از [[روایات]]، از [[امامان]] [[اهل بیت]] {{عم}} که [[خداوند]] آنان را از هر لغزش و اشتباه و [[پلیدی]]، [[پاک]] و [[پاکیزه]] ساخته، رسیده است<ref>امام مهدی از ولادت تا ظهور، ص ۷۷۹.</ref>. حضرت [[ناصر مکارم شیرازی|آیت الله مکارم شیرازی]] نیز در این باره مینویسد: گرچه درباره مدت [[حکومت]] او [[احادیث]] مختلفی در منابع اسلامی دیده میشود که از پنج یا هفت سال تا ۳۰۹ سال (مقدار توقف [[اصحاب کهف]] در آن غار تاریخی ذکر شده است که در واقع ممکن است، اشاره به مراحل و دورانهای آن [[حکومت]] باشد (آغاز شکل گرفتن و پیاده شدنش پنج یا هفت سال و دوران تکاملش [[چهل]] سال و دوران نهاییاش بیش از سیصد سال! دقت کنید)، ولی قطع نظر از [[روایات اسلامی]]، مسلم است که این آوازهها و مقدمات، برای یک دوران کوتاه مدت نیست، بلکه قطعا برای مدتی است طولانی که ارزش این همه [[تحمل]] زحمت و تلاش و کوشش را داشته باشد<ref>ناصر مکارم شیرازی، حکومت جهانی موعود، چاپ سوم: قم، نسل جوان، ۱۳۸۴، ص ۲۸۱.</ref>. [[ابن حجر عسقلانی]]، از علمای [[اهل سنت]]، درباره جمع [[روایات]] ملت [[حکومت]] [[امام مهدی|مهدی موعود]]، چنین مینویسد: در نشانههای [[مهدی]] [[منتظر]]، روایتهای هفت سال، بیشتر و مشهورتر هستند. | ||
:::::*بر فرض درستی همه روایتهای وارد شده در این موضوع، میتوان آنها را اینگونه جمع کرد: [[حکومت]] او از نظر [[ظهور]] و [[قدرت]] متفاوت است. پس [[چهل]] سال به عنوان مثال -به اعتبار همه مدت [[حکومت]] اوست- هفت سال و مانند آن، به اعتبار نهایت [[ظهور]] و [[قدرت]] [[حکومت]] او و بیست سال و مانند آن نیز به اعتبار حد میانه [[ظهور]] و [[قدرت]] [[حکومت]] او است<ref>به نقل از: المهدی، ص ۲۴۲.</ref>. | :::::*بر فرض درستی همه روایتهای وارد شده در این موضوع، میتوان آنها را اینگونه جمع کرد: [[حکومت]] او از نظر [[ظهور]] و [[قدرت]] متفاوت است. پس [[چهل]] سال به عنوان مثال -به اعتبار همه مدت [[حکومت]] اوست- هفت سال و مانند آن، به اعتبار نهایت [[ظهور]] و [[قدرت]] [[حکومت]] او و بیست سال و مانند آن نیز به اعتبار حد میانه [[ظهور]] و [[قدرت]] [[حکومت]] او است<ref>به نقل از: المهدی، ص ۲۴۲.</ref>. | ||
:::::*با توجه به مطالب یاد شده، شاید بتوان گفت که دوران [[زمامداری]] [[امام مهدی]] {{ع}} به طور خاص، ۳۰۹ سال است و دیگر سالهایی که در [[روایات]] ذکر شده است -بر فرض صحت روایات- ناظر به دورانهای مختلف استقرار [[حکومت مهدوی]] از [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} تا [[تشکیل حکومت]] است. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که بر اساس برخی [[روایات]]، [[دولت]] [[اهل بیت]] {{عم}} پس از [[وفات]] یا [[شهادت]] [[امام مهدی]] {{ع}} نیز تا صدها سال استمرار مییابد<ref>ر.ک: معرفت [[امام زمان]] {{ع}} و تکلیف منتظران، صص ۵۱۵-۵۱۷.</ref>. توجه به نکات زیر نیز در تأیید این برداشت مؤثر است: | :::::*با توجه به مطالب یاد شده، شاید بتوان گفت که دوران [[زمامداری]] [[امام مهدی]] {{ع}} به طور خاص، ۳۰۹ سال است و دیگر سالهایی که در [[روایات]] ذکر شده است -بر فرض صحت روایات- ناظر به دورانهای مختلف استقرار [[حکومت مهدوی]] از [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} تا [[تشکیل حکومت]] است. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که بر اساس برخی [[روایات]]، [[دولت]] [[اهل بیت]] {{عم}} پس از [[وفات]] یا [[شهادت]] [[امام مهدی]] {{ع}} نیز تا صدها سال استمرار مییابد<ref>ر.ک: معرفت [[امام زمان]] {{ع}} و تکلیف منتظران، صص ۵۱۵-۵۱۷.</ref>. توجه به نکات زیر نیز در تأیید این برداشت مؤثر است: |