تحذیر

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

تحذیر در قرآن - تحذیر در حدیث - تحذیر در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل تحذیر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• منظور آیاتی است که پیامبر مخاطب: خطاب‌های تحذیری، تنبیهی و توجیهی، تعلیمی خداوند قرار گرفته است.

1. ﴿وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَى وَهُوَ مَكْظُومٌ * لَوْلَا أَنْ تَدَارَكَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ مَذْمُومٌ﴾
2. ﴿وَاحْذَرْهُمْ أَنْ يَفْتِنُوكَ عَنْ بَعْضِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُصِيبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ﴾
3. ﴿يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ﴾
4. ﴿الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلَا تَكُنْ مِنَ الْمُمْتَرِينَ﴾
5. ﴿لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ﴾
6. ﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى﴾
7. ﴿وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ﴾

نکات

نکته: در آیات فوق این خطاب‌های توجیهی تحذیری از طرف خداوند متوجه پیامبر گردیده است:

1. پیامبر داری خلق عظیم، و رحمة للعالمین است و نسبت به امت: رئوف، و رحیم و بر حذر گردیده از این که مثل یونس پیامبر در امر دعوت کم صبری کرده، و خواهان عذاب قوم خویش گردد: ﴿وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَى وَهُوَ مَكْظُومٌ﴾.
2. پیامبر از فتنه شدن توسط مشرکین برحذر داشته شده که می‌خواستند با مکر فریب با پیامبر از راه سازشکاری وارد شده و او را از ابلاغ و اعلام بعضی از آنچه خداوند ناز ل فرموده ﴿وَاحْذَرْهُمْ أَنْ يَفْتِنُوكَ عَنْ بَعْضِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكَ﴾ منصرف کنند.
3. پیامبر از منافقین جامعه اسلامی برحذر داشته شده و آنها از طرف خدا دشمن اعلام شده‌اند: ﴿هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ﴾.
4. به پیامبر هشدار داده شده که ثروت و مکنت مخالفین چشم‌های او را خیره نکند؛ زیرا این امکانات برای آنان آزمایش، و عذاب و آنچه پیش پیامبر هست برای او بهتر است. ﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى﴾.
5. پیامبر برحذر داشته شده از اینکه برای پیشرفت امر دعوت به تقاضای اشراف مؤمنین و موحدین مستضعف را از خود دور کند و حتی خداوند می‌فرماید این مسئله به پیامبر ارتباطی ندارد و چیزی از حساب آنها بر پیامبر نیست: ﴿مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ﴾.

منابع

1. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم