مستأمنین در قرآن

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث مستأمنین است. "مستأمنین" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مستأمنین در قرآن - مستأمنین در حدیث - مستأمنین در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل مستأمنین (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

کلمه مستأمن ریشه قرآنی دارد و از ﴿مَأْمَنَهُ﴾ در سوره توبه برگرفته شده است. منظور آن دسته از آیاتی است که بیان می‌کند که مخالفانی که عقاید دیگری دارند، و در مقام جنگیدن هم نیستند، یعنی کسانی که حتی در تعهد و ذمه پیامبر نبوده، به آنان امنیت داده شده و دلیلی برای برخورد با آنان نیست:

1. ﴿وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْلَمُونَ﴾
2. ﴿لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ﴾.
3. ﴿إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ﴾.

نکات

در آیه نخست درباره ایجاد امنیت برای شناخت قرآن سخن می‌گوید و تأکید می‌کند حتی کسی که در حال جنگ باشند و باز می‌خواهد در دین شما مطالعه کند، به آنان فرصت داده شود ﴿وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ﴾ و در آیه دوم و سوم می‌گوید: خدا شما را از کسانی که در [کار]دین با شما نجنگیده و شما را از دیارتان بیرون نکرده‌اند، باز نمی‌دارد ﴿لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ﴾ و به آنان که حتی مخالف دین ما هستند، نه تنها امنیت می‌دهد، بلکه می‌گوید، با آنان نیکی کنید و به ایشان عدالت ورزید، زیرا خدا دادگران را دوست می‌دارد ﴿أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ﴾ فقط خدا شما را از دوستی با کسانی باز می‌دارد که در [کار]دین با شما جنگ کرده و شما را از خانه‌هایتان بیرون رانده و در بیرون راندنتان با یکدیگر همپشتی کرده‌اند ﴿إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ﴾ و هر کس آنان را به دوستی گیرد، آنان همان ستمگرانند ﴿وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ﴾.

منابع

1. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم