عدالت اجتماعی در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

عدالت اجتماعی در معارف و سیره نبوی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۵۷

۶٬۹۲۶ بایت اضافه‌شده ، ‏۱ دسامبر ۲۰۲۱

←‏جستارهای وابسته

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۶۹۳

ویرایش

@@ خط ۱۳۵: / خط ۱۳۵: @@
 نمونه‌های [[تاریخی]] بسیاری از [[عدالت خواهی]] [[نظام سیاسی]] در مدینة الرسول در مناسبات با غیر [[مسلمانان]] به ویژه در حوزه [[داوری]] و [[قضاوت]] و حتی [[جنگ با مشرکان]] ثبت شده است. [[سیره]] عدالت‌خواهانه پیامبر یکی از مهم‌ترین عوامل [[گسترش اسلام]] و [[امت اسلامی]] و تقویت بنیان‌های [[اندیشه]] [[اسلامی]] بوده است.<ref>[[علی رضا زهیری|زهیری، علی رضا]]، [[کارویژه‌های دولت نبوی (مقاله)|مقاله «کارویژه‌های دولت نبوی»]]، [[سیره سیاسی پیامبر اعظم (کتاب)|سیره سیاسی پیامبر اعظم]] ص ۴۵۸.</ref>
+==تحقق [[عدالت اجتماعی]]==
+[[عدالت]]، از شاخصه‌های اساسی [[تمدن نبوی]] و از امور محوری در [[حکومت دینی]] و از ارکان [[رسالت]] [[پیامبران الهی]] است؛ زیرا در پرتو آن، دیگر ارزش‌های [[معنوی]] [[دینی]] و [[اخلاقی]] جلوه گر می‌شود. [[خداوند]] در [[قرآن کریم]]، یکی از هدف‌های مهم رسالت [[پیامبران]] را [[برقراری عدالت]] می‌داند و می‌فرماید:
+{{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ}}<ref>«ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref><ref>برای تفصیل بیشتر نک: برگزیده تفسیر نمونه، ج۵، ص۱۰۹.</ref>.
+با توجه به این [[آیه]] و دیگر [[آیات قرآن کریم]]، همه پیامبران الهی برای برقراری [[قسط و عدل]] برانگیخته شده‌اند. البته [[رسولان الهی]] هنگامی می‌توانند این [[هدف]] والا را با استفاده از [[دلایل]] روشن و [[کتاب‌های آسمانی]] که معیار سنجش [[حق]] از [[باطل]] و خوب از بد است، تحقق بخشند که از ضمانت اجرایی و [[قدرت]] لازم برخوردار باشند. [[رسول گرامی اسلام]] در موارد گوناگون به اجرای عدالت اجتماعی تأکید می‌کرد. برای مثال، در [[کلامی]] گهربار می‌فرماید: «بد مردمی هستند کسانی که برای [[خدا]] و به منظور [[اقامه عدل]] و داد [[قیام]] نمی‌کنند»<ref>الحیاة، ج۵، ص۱۶۸.</ref>.
+پیامبران الهی برای برقراری عدالت [[اجتماعی]] به [[مبارزه با استبداد]]، [[ستم]] و [[زورگویی]] می‌پرداختند؛ زیرا تحقق عدالت اجتماعی جز از طریق [[مبارزه]] بی‌امان با [[مفاسد اجتماعی]] و ستم امکان پذیر نیست. خداوند در [[قرآن]] می‌فرماید:
+{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَى أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! به دادگری بپاخیزید و برای خداوند گواهی دهید هر چند به زیان خود یا پدر و مادر و یا نزدیکان (تان) باشد» سوره نساء، آیه ۱۳۵.</ref>.
+این آیه نشان‌دهنده توجه و تأکید بسیار [[اسلام]] به تحقق [[امنیت]] و عدالت اجتماعی در همه زمینه‌هاست و انواع تأکیدات لفظی و معنوی گویای توجه ویژه اسلام به این امر حیاتی است. [[امام علی]]{{ع}} نیز در این باره می‌فرماید: «بر دسته شمشیری از شمشیرهای [[رسول خدا]]{{صل}} چنین نوشته شده بود: [[حق]] را بگو هرچند علیه خودت باشد»<ref>بحارالانوار، ج۷۴، ص۱۵۷.</ref>.
+و نیز فرمود: «هر کس داد [[ستم دیده]] را از [[ستمگر]] بگیرد، در [[بهشت]] [[یار]] و هم‌نشین من است»<ref>بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۵۹.</ref>. [[روحیه]] [[عدالت گستری]] [[پیامبر خدا]] خاص [[زمان]] [[رسالت]] او نبود. آن [[حضرت]] [[پیش از بعثت]]، با عده‌ای از [[جوان]] مردان [[قریش]] [[پیمان]] [[حلف الفضول]] را بست. بر اساس این پیمان آنها موظف بودند از [[ستم]] دیدگان [[دفاع]] کنند. [[پیامبر]] بعدها از خاطرات خوش آن پیمان به [[نیکی]] و [[عظمت]] یاد می‌کرد و می‌فرمود: «در [[خانه]] عبدالله جدعان [[شاهد]] پیمانی بودم که اگر اکنون نیز (پس از [[بعثت]]) مرا به آن بخوانند، [[اجابت]] می‌کنم»<ref>سیره حلبی، ج۱، ص۱۵۷؛ به نقل از: فروغ ابدیت، ج۱، ص۱۸۵.</ref>.
+[[رسول اکرم]]{{صل}} در اهمیت مسئله [[عدالت‌ورزی]] در [[جامعه اسلامی]] می‌فرماید: «هرگاه [[مردم]]، [[ستمگری]] را ببینند و او را از ستم باز ندارند، [[انتظار]] می‌رود [[خداوند]] همه را به [[عذاب]] خود گرفتار سازد»<ref>نهج الفصاحه، ح۸۳۳.</ref>. [[خدای عزوجل]] نیز در [[حدیثی قدسی]] می‌فرماید: «به [[عزت]] و جلالم [[سوگند]]، در [[دنیا]] و [[آخرت]] از ستمگر [[انتقام]] می‌گیرم و از کسی که ستم دیده‌ای را ببیند و توان یاری‌اش را داشته باشد، ولی او را [[یاری]] نکند، بی‌گمان انتقام می‌گیرم.»..<ref>نهج الفصاحه، ح۲۴۲۲.</ref>.
+[[مفاسد]] و بحران‌های [[اجتماعی]]، در نتیجه نبود [[عدالت]] در [[جامعه]] و رواج ستم به قشر [[ضعیف]] جامعه به وجود می‌آید. ازاین رو، [[پیامبر اسلام]] برای [[اصلاح]] [[جامعه انسانی]] و [[برقراری امنیت]] اجتماعی، [[مسلمانان]] را به [[مبارزه]] با [[مفاسد اجتماعی]] مانند: [[رشوه‌خواری]]، [[تبعیض]]، [[بی‌عدالتی]]، رانت [[خواری]] و استفاده‌های شخصی از [[بیت المال]] سفارش و با این مفاسد به شدت مبارزه می‌کرد. پس از آن حضرت نیز [[جانشینان]] برحق ایشان، [[ائمه اطهار]]{{عم}} بر این امر تأکید فراوان داشتند، به گونه‌ای که [[زندگی]] [[امیر مؤمنان]]، علی{{ع}} آکنده از مبارزه با مفاسد اجتماعی بود و سرانجام در راه تحقق این [[هدف]] والا به [[شهادت]] رسید.<ref>[[سید رشید صمیمی|صمیمی، سید رشید]]، [[اصول و شاخصه‌های تمدن نبوی (کتاب)|اصول و شاخصه‌های تمدن نبوی]]، ص ۱۱۶.</ref>.
 == جستارهای وابسته ==