جز
جایگزینی متن - 'صعود' به 'صعود'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-]]== {{پرسشهای وابسته}} {{ستون-شروع|3}} * رده: +== {{منبعشناسی جامع}} * [[:رده:)) |
جز (جایگزینی متن - 'صعود' به 'صعود') |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
#دستۀ اول، سه [[روایت]] مختلف از [[امام صادق]]{{ع}} آمده است که [[حضرت]] فرمودند: "[[امام]] هر گاه بخواهد میداند و یا هر وقت بخواهد خداوند آگاهش میکند"<ref>{{متن حدیث|«إِنَّ الْإِمامَ إِذَا شَاءَ أَنْ یَعْلَمَ عُلِّم»، «إِنَّ الْإِمَامَ إِذَا شَاءَ أَنْ یَعْلَمَ أُعْلِم» و «إِذَا أَرَادَ الْإِمَامُ أَنْ یَعْلَمَ شَیْئاً أَعْلَمَهُ اللَّهُ ذَلِکَ»}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۸.</ref>. این [[روایات]] [[علم امام]] را منوط بر [[تعلیم الهی]] کردهاند<ref>ر.ک: [[حسن مهدیفر|مهدیفر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن (پایاننامه)|علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن]]، ص۲۱۸ ـ ۲۲۴؛ [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایاننامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]؛ [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۴۶۲؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]].</ref>. | #دستۀ اول، سه [[روایت]] مختلف از [[امام صادق]]{{ع}} آمده است که [[حضرت]] فرمودند: "[[امام]] هر گاه بخواهد میداند و یا هر وقت بخواهد خداوند آگاهش میکند"<ref>{{متن حدیث|«إِنَّ الْإِمامَ إِذَا شَاءَ أَنْ یَعْلَمَ عُلِّم»، «إِنَّ الْإِمَامَ إِذَا شَاءَ أَنْ یَعْلَمَ أُعْلِم» و «إِذَا أَرَادَ الْإِمَامُ أَنْ یَعْلَمَ شَیْئاً أَعْلَمَهُ اللَّهُ ذَلِکَ»}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۸.</ref>. این [[روایات]] [[علم امام]] را منوط بر [[تعلیم الهی]] کردهاند<ref>ر.ک: [[حسن مهدیفر|مهدیفر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن (پایاننامه)|علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن]]، ص۲۱۸ ـ ۲۲۴؛ [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایاننامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]؛ [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۴۶۲؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]].</ref>. | ||
#دستۀ دوم، روایاتی که مسئله قبض و بسط [[علم]] [[اهل بیت]]{{عم}}را مطرح میکنند. [[معمر بن خلاد]] از [[امام کاظم]]{{ع}}پرسید آیا شما [[علم غیب]] میدانید؟ [[امام]] در [[پاسخ]] فرمودند: "[[امام باقر]]{{ع}}فرموده است: علم برای ما [[گشایش]] مییابد و ما [[آگاهی]] مییابیم و گرفتگی مییابد و دیگر آگاهی نمییابیم"<ref>{{متن حدیث|یُبْسَطُ لَنَا الْعِلْمُ فَنَعْلَمُ وَ یُقْبَضُ عَنَّا فَلَا نَعْلَمُ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۶.</ref>. ملامحمد [[صالح مازندرانی]] در شرح این [[روایت]] مینویسد: "منظور از بسط علم، فعلی بودن آن است و مراد از قبض عدم فعلیت علم، گرچه با توجه و التفات میداند"<ref>ملاصالح مازندرانی، شرح اصول الکافی، ج ۶، ص۳۱.</ref>. | #دستۀ دوم، روایاتی که مسئله قبض و بسط [[علم]] [[اهل بیت]]{{عم}}را مطرح میکنند. [[معمر بن خلاد]] از [[امام کاظم]]{{ع}}پرسید آیا شما [[علم غیب]] میدانید؟ [[امام]] در [[پاسخ]] فرمودند: "[[امام باقر]]{{ع}}فرموده است: علم برای ما [[گشایش]] مییابد و ما [[آگاهی]] مییابیم و گرفتگی مییابد و دیگر آگاهی نمییابیم"<ref>{{متن حدیث|یُبْسَطُ لَنَا الْعِلْمُ فَنَعْلَمُ وَ یُقْبَضُ عَنَّا فَلَا نَعْلَمُ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۶.</ref>. ملامحمد [[صالح مازندرانی]] در شرح این [[روایت]] مینویسد: "منظور از بسط علم، فعلی بودن آن است و مراد از قبض عدم فعلیت علم، گرچه با توجه و التفات میداند"<ref>ملاصالح مازندرانی، شرح اصول الکافی، ج ۶، ص۳۱.</ref>. | ||
#دستۀ سوم، روایاتی که مربوط به افزایش [[علوم]] آنان است و اگر علوم آنان فعلی بود، افزایش آن معنای معقولی نداشت. [[زراره]] میگوید از امام باقر{{ع}}شنیدم میفرمود: "اگر علم ما فزونی نمییافت، پایان میپذیرفت». عرض کردم: "چیزی بر شما افزوده میشود که [[پیامبر خدا]]{{صل}} آن را نمیدانست؟" فرمود: «هر گاه بنای [[افزایش علم]] باشد، نخست بر پیامبر خدا{{صل}} و سپس بر [[امامان]]{{عم}}عرضه میشود تا به ما میرسد"<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَا أَنَّا نَزْدَادُ لَأَنْفَدْنَا قَالَ قُلْتُ تَزْدَادُونَ شَیْئاً لَا یَعْلَمُهُ رَسُولُ اللَّهِ صقَالَ أَمَا إِنَّهُ إِذَا کَانَ ذَلِکَ عُرِضَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صثُمَّ عَلَی الْأَئِمَّةِ ثُمَّ انْتَهَی الْأَمْرُ إِلَیْنَا}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۵.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}}نیز میفرماید "شب جمعهای نیست مگر اینکه [[اولیای خدا]] [[سرور]] ویژهای دارند، هنگامی که [[شب جمعه]] فرا میرسد [[رسول خدا]]{{صل}} با [[عرش]] [[ارتباط]] برقرار میکند و من نیز همراه او با عرش تماس حاصل میکنم و در نتیجه با [[علمی]] که از آنجا بهره بردم باز میگردم و اگر این نبود قطعاً آنچه در نزد ماست پایان میپذیرفت":<ref>{{متن حدیث|مَا مِنْ لَیْلَةِ جُمُعَةٍ إِلَّا وَ لِأَوْلِیَاءِ اللَّهِ فِیهَا سُرُورٌ قُلْتُ کَیْفَ ذَلِکَ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ إِذَا کَانَ لَیْلَةُ الْجُمُعَةِ وَافَی رَسُولُ اللَّهِ صالْعَرْشَ وَ وَافَی الْأَئِمَّةُ{{ع}}وَ وَافَیْتُ مَعَهُمْ فَمَا أَرْجِعُ إِلَّا بِعِلْمٍ مُسْتَفَادٍ وَ لَوْ لَا ذَلِکَ لَنَفِدَ مَا عِنْدِی}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۵۴.</ref>. در تبیین این [[روایت]] چنین گفته شده است: "اشکال ندارد که {{متن حدیث|اذا شاءوا علموا}} از راه | #دستۀ سوم، روایاتی که مربوط به افزایش [[علوم]] آنان است و اگر علوم آنان فعلی بود، افزایش آن معنای معقولی نداشت. [[زراره]] میگوید از امام باقر{{ع}}شنیدم میفرمود: "اگر علم ما فزونی نمییافت، پایان میپذیرفت». عرض کردم: "چیزی بر شما افزوده میشود که [[پیامبر خدا]]{{صل}} آن را نمیدانست؟" فرمود: «هر گاه بنای [[افزایش علم]] باشد، نخست بر پیامبر خدا{{صل}} و سپس بر [[امامان]]{{عم}}عرضه میشود تا به ما میرسد"<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَا أَنَّا نَزْدَادُ لَأَنْفَدْنَا قَالَ قُلْتُ تَزْدَادُونَ شَیْئاً لَا یَعْلَمُهُ رَسُولُ اللَّهِ صقَالَ أَمَا إِنَّهُ إِذَا کَانَ ذَلِکَ عُرِضَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صثُمَّ عَلَی الْأَئِمَّةِ ثُمَّ انْتَهَی الْأَمْرُ إِلَیْنَا}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۵.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}}نیز میفرماید "شب جمعهای نیست مگر اینکه [[اولیای خدا]] [[سرور]] ویژهای دارند، هنگامی که [[شب جمعه]] فرا میرسد [[رسول خدا]]{{صل}} با [[عرش]] [[ارتباط]] برقرار میکند و من نیز همراه او با عرش تماس حاصل میکنم و در نتیجه با [[علمی]] که از آنجا بهره بردم باز میگردم و اگر این نبود قطعاً آنچه در نزد ماست پایان میپذیرفت":<ref>{{متن حدیث|مَا مِنْ لَیْلَةِ جُمُعَةٍ إِلَّا وَ لِأَوْلِیَاءِ اللَّهِ فِیهَا سُرُورٌ قُلْتُ کَیْفَ ذَلِکَ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ إِذَا کَانَ لَیْلَةُ الْجُمُعَةِ وَافَی رَسُولُ اللَّهِ صالْعَرْشَ وَ وَافَی الْأَئِمَّةُ{{ع}}وَ وَافَیْتُ مَعَهُمْ فَمَا أَرْجِعُ إِلَّا بِعِلْمٍ مُسْتَفَادٍ وَ لَوْ لَا ذَلِکَ لَنَفِدَ مَا عِنْدِی}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۵۴.</ref>. در تبیین این [[روایت]] چنین گفته شده است: "اشکال ندارد که {{متن حدیث|اذا شاءوا علموا}} از راه صعود [[ارواح]] آنها در شبهای [[جمعه]] باشد<ref>[[در محضر علامه طباطبایی (کتاب)|در محضر علامه طباطبایی]]، ص۱۴۸</ref>. | ||
#دستۀ چهارم، روایاتی که بیانگر [[عدم آگاهی]] [[اهل بیت]]{{عم}}به برخی موضوعات است و چون [[جهل]] و ناآگاهی با اصل [[علم]] اهل بیت{{عم}}منافات دارد، بنابراین توجیه صحیح اینها عدم فعلیت و إرادی بودن علم آنان است. در روایتی [[عمار ساباطی]] از امام صادق{{ع}}پرسید: آیا [[امام]] [[علم غیب]] میداند؟ امام فرمودند: "نه، اما هر گاه بخواهد بر چیزی [[آگاهی]] یابد، [[خداوند]] او را بدان [[آگاه]] میگرداند"<ref>{{متن حدیث|عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}عَنِ الْإِمَامِ یَعْلَمُ الْغَیْبَ فَقَالَ لَا وَ لَکِنْ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَعْلَمَ الشَّیْءَ أَعْلَمَهُ اللَّهُ ذَلِکَ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسن مهدیفر|مهدیفر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن (پایاننامه)|علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن]]، ص۲۱۸ ـ ۲۲۴.</ref> | #دستۀ چهارم، روایاتی که بیانگر [[عدم آگاهی]] [[اهل بیت]]{{عم}}به برخی موضوعات است و چون [[جهل]] و ناآگاهی با اصل [[علم]] اهل بیت{{عم}}منافات دارد، بنابراین توجیه صحیح اینها عدم فعلیت و إرادی بودن علم آنان است. در روایتی [[عمار ساباطی]] از امام صادق{{ع}}پرسید: آیا [[امام]] [[علم غیب]] میداند؟ امام فرمودند: "نه، اما هر گاه بخواهد بر چیزی [[آگاهی]] یابد، [[خداوند]] او را بدان [[آگاه]] میگرداند"<ref>{{متن حدیث|عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}عَنِ الْإِمَامِ یَعْلَمُ الْغَیْبَ فَقَالَ لَا وَ لَکِنْ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَعْلَمَ الشَّیْءَ أَعْلَمَهُ اللَّهُ ذَلِکَ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۵۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسن مهدیفر|مهدیفر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن (پایاننامه)|علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن]]، ص۲۱۸ ـ ۲۲۴.</ref> | ||