غزوه در قرآن

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث غزوه است. "غزوه" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

غزوه در قرآن - غزوه در حدیث - غزوه در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل غزوه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

وقتی سخن از غزوات پیامبر می‌شود، اصطلاحی در مقابل سریه است. غزوه آن دسته از جنگ‌هایی است که خود پیامبر در آن حضور داشته برخلاف سریه و سرایا که پیامبر کسانی را فرستاده و یا کسانی درگیر با جنگ شده که پیامبر فرماندهی آن را به عهده نداشته است. این کلمه یکبار در قرآن به همین معنای لغوی به کار رفته است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الْأَرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّى لَوْ كَانُوا عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا...﴾. و کتاب‌هایی به عنوان مغازی نوشته شده است و این آیه در خصوص جنگ احد نازل شده، که پیامبر در آن جنگ حضور داشته و متعرض مسأله تأسف و حسرتی شده که از کشته شدن جنگجویانشان و بزرگانشان در دلشان پر شده بود، و افراد بسیاری از انصار بود، چون از مهاجرین - به‌طوری که گفته شده - به جز چهار نفر کشته نشدند، و این حدس انسان را قوی می‌کند که بیشتر مقاومت از ناحیه انصار، و بیشتر ترس و وحشت از ناحیه مهاجرین بوده، و مهاجرین قبل از انصار گریختند. گویا برای کسانی سوء ظنی نسبت به رسول خدا(ص)، که از مهاجران بوده پیدا شده و از سوی کسانی از منافقان تبلیغ شده که ایشان باعث گرفتار و کشته شدن مسلمانان گردید تا در آن مهلکه بیفتند، و این معنا از گفتار آنان استفاده می‌شود: ﴿ لَوْ كَانُوا عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا...﴾، و گفتار منافقین در آیات بعدی یعنی آیه: ﴿لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا﴾ بر آن اشاره دارد. اگر اطاعت از ما می‌کردند، و از رسول خدا(ص) اطاعت نمی‌کردند، نه می‌مردند و نه کشته می‌شدند. به هرحال بحث آیات جهاد و جنگ در شکل کلی آن در ذیل آن مداخل آمده و مباحث خاص غزوات به مناسب هر یک از غزوات و پیامبر ذکر شده است.

منابع

1. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم