نامۀ ۸ نهج البلاغه

مقدمه

• امام (ع) پس از خلافت از همه بلاد اسلامی بیعت گرفت، غیر از شام که حکمران آن، یعنی معاویه بن ابی سفیان حاضر به بیعت نبود. از این‌رو امام جریر را به دلیل دوستی دیرینش با معاویه به پیش‌نهاد خود او برای مذاکره و بیعت با معاویه به شام فرستاد. اما معاویه او را معطل و سرگردان و مردم را نسبت به جریر بدبین کرد. تأمل معاویه آن‌قدر به طول انجامید که شخص جریر نیز از اخذ بیعت برای امام ناامید شد. از این‌رو امام (ع) در نامه‌ای خطاب به او چنین نوشت: اما بعد، همین که این نامه را دریافت کردی، معاویه را به یکسره کردن کار وادار و با او برخوردی قاطع داشته باش و سرانجام در انتخاب جنگی آواره کننده از وطن یا صلحی زبو‌ساز ازادش بگذار. اگر جنگ را برگزید پیمان امانی را که به او داده شده است به نزدش بیفکن و اگر صلح را انتخاب کرد، از او بیعت بگیر؛ والسلام.
• جریر آن‌گاه که نامه امام را دریافت کرد، نزد معاویه رفت و نامه را برایش خواند و به او گفت: "ای معاویه هیچ دلی بسته و مهر زده نمی‌شود، مگر به سبب گناه، و هرگز چنین قلبی باز نمی‌شود، مگر با توبه. گمانم آن است که بر دل تو مهر عدم درک زده شده است، می‌بینم تو را که آن‌چنان میان حق و باطل مردد مانده‌ای که گویا انتظار چیزی داری که در دست دیگری است." معاویه گفت: "ان‌شاءالله حرف قطعی را در مجلسی خواهم گفت." سپس از مردم شام برای خویشتن بیعت گرفت. پس از آن جریر را ملاقات کرد و به او گفت: "اکنون به صاحب خود ملحق شو و بگو آماده جنگ باشد"، پس جریر به خدمت امیرالمؤمنین برگشت.

منابع

• دانشنامه نهج البلاغه ج۲