امامت در گفتار قرآنی امام رضا (پایان‌نامه)

امامت در گفتار قرآنی امام رضا(ع)
زبان	فارسی
پژوهشگر	محمد امین انسان (ایران)
استاد راهنما	علی خیاط (ایران)
موضوع	امامت، امام رضا
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۹۱
وابسته به	نا‌معلوم
تعداد صفحات	۱۷۸
وبگاه معرف	پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)

امامت در گفتار قرآنی امام رضا(ع)، عنوان پایان‌نامه‌ای است به قلم محمد امین انسان که در آن موضوع امامت بر پایه باور شیعه، مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد. این پایان‌نامه با همراهی علی خیاط به عنوان استاد راهنما و علی جلائیان ‌اکبرنیا به عنوان استاد مشاور تدوین و دفاع شده است.

چکیده پایان‌نامه

• پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «امامت و نحوه موضع‌گیری در قبال آن، حقیقتی است که نه تنها خط مشی انسان را در طول حیات دنیوی معین می‌کند، بلکه سرنوشت آینده او را نیز ترسیم خواهد نمود. امامت از وظایف امام است و این امری حیاتی است که در هر برهه‌ای از زمان باید مورد کندوکاو قرار گیرد و به شبهات پیرامون آن پاسخ داده شود، لذا امام در بیانی فرمودند: "به راستی امامت، جلیل القدرتر، عظیم الشأن‌‏تر، والاتر، منیع‌‏تر و عمیق‌تر از آن است که مردم با عقول خود آن را درک کنند". نظر به اهمیت موضوع امامت که توسط امام رضا(ع) با استناد به آیات وحی طرح گردیده مسئله‌های قابل توجهی همانند نقش امامت در عینیت جامعه و... وجود دارد، لذا این مهم در سه بعد: شخصیت، مصادیق و جایگاه امامت ضروری به نظر می‌رسد، اما جدای از اینکه روایات تفسیری حجیت دارد و یا به صورت مشروط از حجیت برخوردار است، اینگونه روایات ممکن است از باب تطبیق، تأویل، اشاره به باطن آیه و یا به مصداق اتم و اکمل آیه اشاره داشته باشند که شناسایی نوع آن کمک شایانی به فهم دقیق آیه می‌کند. از طرفی موقعیت ممتاز امام رضا(ع) فصلی نو در بازکاوی و دفاع از حریم امامت بوجود آورد و امام از این فرصت جهت تبیین جایگاه امامت در زمینه‌های متفاوتی از جمله: ۱. فلسفه امامت؛ ۲. جایگاه امامت؛ ۳. تفسیر آیات امامت؛ ۴. مسئولیت‌ها و اختیارات امام؛ ۵. مهدویت، بهره بردند».
• در این رساله آمده است: «نقش امامت در حیات جامعه اسلامی، زنده نگه داشتن احکام الهی، ضرورت وجود حکومت در تمامی ملت‌ها و رشد، تقویت و دفاع از فرهنگ اسلام، از جمله عللی است که در بیان قرآنی امام به آن اشاره شده است. امام، مصداق بارز امانت‌داری عدالت محور و رشد یافته است که مایه قوام دین، خشم منافقین و نابودی کافرین است، لذا امامت مقامی است که پس از نبوت اعطا می‌گردد. بی‌تردید حضور امام در جامعه باعث به وجود آمدن حاکمیت اسلامی بر پایه عدالت و اجرای کامل و صحیح احکام و حفظ و حراست از مرزهای جغرافیایی و... می‌‌گردد، علاوه بر این حفظ وحدت و همگرایی در جامعه از اهم وظایف امام محسوب می‌شود. بنابراین همانگونه که در رفتار سیاسی ائمه تقیّه وجود دارد، در مواقعی نیز اقدام نظامی از جمله راهبردهای امام است، لذا جریان امامت در مدت ۲۵۰ ساله خود به‌عنوان یک جریان واحد تلقی گشته و هدف امامت واحد بوده است».

فهرست پایان‌نامه

فصل اول: کلیات

• مقدمه؛
• بیان مسئله؛
• اهمیت و ضرورت؛
• نگرش ها به امامت؛
• سؤالات تحقیق؛
• پیشینه تحقیق؛
• بحث مقدماتی؛
• تعریف لغوی؛
• تعریف اصطلاحی؛
• نتیجه؛
• مصادیق امامت؛
• جانشین پیامبر(ص)؛
• اطاعت از امام؛
• امام در قرآن؛
• پیشوای مردم؛
• کتاب؛
• طریق؛
• لوح محفوظ؛
• مفسران و حجیت روایات تفسیری؛
• دیدگاه قاتلان به عدم حجیت روایات تفسیری؛
• شیخ طوسی؛
• نائینی؛
• آقا ضیاء الدین عراقی؛
• علامه طباطبائی؛
• دیدگاه موافقان حجیت روایات تفسیری؛
• ارزیابی و نتیجه؛
• گونه‌های روایات تفسیری؛
• تفسیر؛
• جری و تطبیق؛
• انواع روایات تطبیقی؛
• بطن؛
• تأویل.

فصل دوم: فلسفه امامت

• درآمد؛
• از امام سجاد(ع) تا شروع خلافت منصور عباسی؛
• جوّ رعب وحشت؛
• انحطاط فکری؛
• فساد اخلاقی؛
• فساد سیاسی؛
• دوران امام کاظم(ع)؛
• دوران امام رضا(ع) تا ابتدای غیبت صغری؛
• حکومت هارون الرشید؛
• حکومت امین؛
• حکومت مأمون؛
• علل تشریح امامت؛
• زنده نگه داشتن احکام الهی؛
• ضرورت وجود حکومت در تمامی ملت‌ها؛
• رشد، تقویت و دفاع از فرهنگ اسلام؛
• امام رضا(ع) و برخورد با غلات؛
• عکس العمل امامان(ع) در مقابل فتنۀ غلات؛
• اعتقادات غلات؛
• الوهیّت ائمه(ع)؛
• نسبت‌دادن نبوّت به ائمۀ اطهار(ع)؛
• علم غیب مطلق و ذاتیامام(ع)؛
• اعتقاد به تناسخ؛
• تشبیه؛
• تفویض؛
• روایت اول؛
• روایت دوم؛
• جمع‌بندی.

فصل سوم: جایگاه امامت

• ملاک‌های کامل در منظر امام رضا(ع)؛
• امانت‌داری؛
• عدالت‌محوری؛
• کمال معنوی؛
• بازتاب وجود امام؛
• عبادت بدون ولایت؛
• تحقق عدالت در جامعه؛
• اجرای قانون در جامعه؛
• امامت از صدور حکم تا اجرای حدود؛
• اثرات وجودی امام؛
• منافقین و کافرین در بیان قرآن؛
• تکفیر و استهزاء آیات؛
• داشتن روحیه خدعه و نیرنگ؛
• امر به منکر و نهی از معروف.

فصل چهارم: نگره قرآنی امام رضا(ع) بهامامت

• درآمد
• آیات راجع به شخیصت امام؛
• مصداق اتم صادقین؛
• نکته پایانی؛
• سبقت در خیرات، امتیاز ویژه امام(ع)؛
• مصداق سابقون در ایمان؛
• امام، مایه شادابی و رشد؛
• مساجد محل عبادت، امامان واسطه فیض؛
• اوصیای الهی، کوه‌های استوار در توحید؛
• حب اهل بیت(ع) نعمت مورد سؤال؛
• اهل بیت(ع) و علم غیب؛
• غیب مطلق؛
• غیب نسبی؛
• قدر و منزلت منازل اهل بیت(ع)؛
• مصداق اهل الذکر؛
• تکریم بی نظیر؛
• مصداق ذی القربی؛
• مصداق عترت طاهره؛
• مودت، اجر رسالت؛
• آیات راجع به جایگاه امامت؛
• امام شاهدی معتبر بر یگانگی خداوند؛
• رابطه پیمانی مردم و امام؛
• مصداق بارز امانت الهی؛
• مصداق اولی الامر؛
• نقش امام در آمرزش گناهان؛
• امام، حقیقت اسمای حسنای الهی؛
• عرضه هر روزه اعمال امت بر امام؛
• امام، هادی امت؛
• ولایت، برترین نعمت؛
• محشور شدن با پیشوای خویش؛
• ائمه (ع) عالمان حقیقی؛
• حمل امانت الهی، بزرگترین افتخار بشر؛
• قیامت و سؤال از حق امام؛
• مراتب وجودی توحید؛
• آیات منطبق بر امام(ع)؛
• امام، مصداق اتم و اکمل انفاق مال؛
• امام(ع)، عالم به حقیقت قرآن؛
• امام، مصداق کامل جنب الله؛
• اخصاص رحمت به خاندان نبوت(ع)؛
• امام(ع)، قرآن ناطق؛
• بررسی دیگر آیات؛
• حدیث مرو؛
• آیه اتمام حجت؛
• آیه اکمال دین؛
• آیه جایگاه و شرط امامت؛
• آیه معرفی صالحین؛
• لیاقت پیروی از دین اسلام؛
• معرفی اهل بیت(ع)؛
• حسادت به مقام امامت؛
• تبیین مصداق عترت طاهره؛
• امت؛
• عترت پیامبر(ص)؛
• حدیث سلسلة الذهب.

فصل پنجم: مسئولیت‌ها و اختیارات امام(ع)

• درآمد؛
• امامت و سیاست؛
• معنای سیاست؛
• جایگاه سیاست؛
• جان پیامبر(ص)؛
• نور واحد؛
• اخلاق واحد؛
• نتیجه؛
• رابطه دین و سیاست؛
• امام، رهبر دین و سیاست؛
• منشأ علم سیاست؛
• آیه اول؛
• آیه دوم؛
• آیه سوم؛
• آیه چهارم؛
• آیه پنجم؛
• تقیه؛
• نتیجه پایانی؛
• رابطه امام و امت؛
• حقوق امام و امت؛
• رابطه امامت و حکومت؛
• رویکرد اقتصادی امام در سیره رضوی؛
• مالکیت حقیقی؛
• مالکیت اجتماعی؛
• رابطه تجارت و عبادت؛
• اصل محدودیت؛
• محدودیت در مصرف؛
• شکر، بهره‌برداری دست از نعمت‌ها؛
• فقر، عامل سلب شخصیت؛
• فلسفه مالیاتهای اسلامی؛
• حق معلوم؛
• رباخواری ضربه‌ای مهلک بر پیکره اقتصاد؛
• انحصارطلبی در اموال؛
• تأثیر سرمایه‌داری در روابط انسانی و بعد معنوی؛
• سایر نظریات اقتصادی.

فصل ششم: مهدویت

• درآمد؛
• فلسفه انتظار ظهور؛
• ارزش انتظار فرج؛
• معنای لغوی انتظار؛
• اقسام انتظار؛
• انتظار سازنده؛
• انتظار ویرانگر؛
• اقسام صبر؛
• صبر بر بلایا؛
• صبر بر طاعت؛
• آزمایش قبل از ظهور؛
• کیفیت ظهور؛
• انتقام گیری در دولت کریمه ولی عصر(ع)؛
• وظیفه مؤمنان در زمان غیبت؛
• ورع در لغت؛
• اقسام ورع؛
• مرز دینداری و ایمان؛
• روز انتظار؛
• نسب امام مهدی(ع)؛
• صاحب غیبت؛
• خصوصیات دولت کریمه حضرت مهدی(ع)؛
• قیام و برچیده شدن بساط ظلم؛
• نورانیت زمین بوجود امام عصر(ع)؛
• همراهی حق با حضرت بقیه الله(ع)؛
• امام رضا(ع) و مدعیان مهدویت؛
• امام رضا (ع) و برخورد با فرقه واقفیه؛
• حدیث اول؛
• حدیث دوم؛
• حدیث سوم.

فصل هفتم: نتایج و پیشنهادها

• کتابنامه؛
• الف. کتب فارسی؛
• ب: کتب عربی؛
• ج: مقالات؛
• د: منابع نرم‌افزاری؛
• فهرست آیات؛
• فهرست روایات.

دربارهٔ پدیدآورندگان

• 

  علی جلائیان ‌اکبرنیا
  (استاد مشاور)

• 

  علی خیاط
  (استاد راهنما)

• 

  محمد امین انسان
  (پژوهشگر)

• حجت الاسلام و المسلمین محمد امین انسان (متولد ۱۳۵۵ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را در محضر اساتیدی همچون حضرات حجج الاسلام و المسلمین: محمد علی مهدوی راد، علی خیاط و محمد مروارید پیگیری کرد. وی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع کارشناسی ارشد رشته علوم حدیث گرایش تفسیر اثری در دانشگاه قرآن و حدیث تهران به اتمام رساند. مسئول عقیدتی نیروی انتظامی شهرستان فاروج، مسئول انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی تاکنون چندین مقاله به رشته تحریر درآورده است. «امامت در استنادهای قرآنی امام رضا» یکی از این آثار است.

• استاد راهنمای این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی خیاط، دارای سطح ۴ حوزوی از حوزه علمیه مشهد و دکتری علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌باشد. معاون آموزش دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشاور رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی و عضو هیئت تحریریه فصلنامه علمی ترویجی پژوهش‌های اجتماعی اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «تجلی قرآن در نیایش معصومان(ع)»، «نیایش رضوی بستر تعمیم معنویت و تبیین آموزهای دینی»، «ادعیه فصل بالنده سیره معصومان(ع)»، «امامت در استنادهای قرآنی امام رضا(ع)»، «زیر ساخت‌های درونی ارتباط مؤثر در احادیث امام رضا(ع)»، «روش شناسی انتقال مفاهیم تربیتی از نگاه امام رضا(ع)» و «بازدارنده‌های ارتباط در گفتار و رفتار امام رضا(ع)» برخی از این آثار است.

• استاد مشاور این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی جلائیان ‌اکبرنیا، دارای سطح ۴ حوزوی از حوزه علمیه مشهد و دکتری علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌باشد.مدیریت مرکز پژوهش دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مدیریت مدرسه جواد الائمه(ع) و معاون پژوهش حوزه علمیه خراسان از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «اهل البیت فی القرآن الکریم»، «آیه ولایت پندارها و پاسخ‌ها»، «ابلاغ ولایت اکمال رسالت پندارها و پاسخ‌ها»، «زلال اندیشه رضوی»، «روش شناسی انتقال مفاهیم تربیتی از نگاه امام رضا(ع)»، «امامت در استنادهای قرآنی امام رضا(ع)»، «مرزهای حضور اجتماعی زن در سیره حضرت فاطمه(س)»، «درخشش امام جواد در رویارویی با جنگ نرم خلفای عباسی» و «حرمت و کرامت زن در خانواده از نگاه امام رضا(ع)» برخی از این آثار است.

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

دریافت متن پایان‌نامه

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

پیوند به بیرون

• وبگاه کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات اسلامی
• درگاه کنسرسیوم محتوای ملی