دلایل نقلی عصمت اهل‌بیت چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۴۵
، ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱ربات: جایگزینی خودکار متن (-:::::# +#)
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-:::::* +*)) |
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-:::::# +#)) |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
به هر حال، این [[حدیث شریف]] حاوی نکات مهمّی است که باید در جای خود [[تبیین]] و تشریح شود. امّا آنچه مربوط به بحث [[عصمت اهل‌بیت]]{{عم}} می‌باشد، دو قسمت از آن است<ref>ر.ک: راهنما‌شناسی، ص۳۷۶-۳۷۷؛ شهید مطهری، امامت و رهبری، ص۷۵-۷۶؛ بررسی مسائل کلی امامت، ص۲۲۷-۲۲۸؛ تقریب المعارف، ص۱۲۵؛ لقد شیعنی الحسین، ص۳۷۴؛ ولایت و امامت، ص۱۴۶، الغدیر، ج۳، ص۲۹۷-۲۹۸؛ شیعه (قسست توضیحات)، ص۴۲۵-۴۲۷.</ref>: | به هر حال، این [[حدیث شریف]] حاوی نکات مهمّی است که باید در جای خود [[تبیین]] و تشریح شود. امّا آنچه مربوط به بحث [[عصمت اهل‌بیت]]{{عم}} می‌باشد، دو قسمت از آن است<ref>ر.ک: راهنما‌شناسی، ص۳۷۶-۳۷۷؛ شهید مطهری، امامت و رهبری، ص۷۵-۷۶؛ بررسی مسائل کلی امامت، ص۲۲۷-۲۲۸؛ تقریب المعارف، ص۱۲۵؛ لقد شیعنی الحسین، ص۳۷۴؛ ولایت و امامت، ص۱۴۶، الغدیر، ج۳، ص۲۹۷-۲۹۸؛ شیعه (قسست توضیحات)، ص۴۲۵-۴۲۷.</ref>: | ||
#{{متن حدیث|مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا أَبَداً}}؛ یعنی، مجموعه [[قرآن و عترت]]، با هم، باعث هدایت و مانع از فرو رفتن در [[چاه]] [[ضلالت]] می‌شوند. بی‌شک قرآن کریم کتابی است معصوم از هر گونه [[خطا]] و [[اشتباه]]. پس اینکه پیامبر اکرم{{صل}}، [[عترت]] خویش را کنار قرآن نشانده و [[تمسک]] به هر دو را موجب هدایت دانسته است، خود بهترین [[دلیل]] بر [[عصمت]] ایشان است. چه، [[پیروی]] نمودن از غیر معصوم، موج هدایت مطلق و قطعی نخواهد شد، بلکه همواره احتمال [[انحراف]] و ضلالت در آن می‌رود. و این با جمله {{متن حدیث|لَنْ تَضِلُّوا أَبَداً}} سازگار نیست؛ زیرا معنای این جمله، آن است که اگر شما به این دو تمسک کنید، در هیچ شرایط زمانی و به هیچ صورتی، [[گمراهی]] و ضلالت به سراغ شما نخواهد آمد. بنابراین، [[اهل‌بیت]]، چه در تبیین و تشریح [[آیات الهی]] و چه در [[اعمال]] فردی، از هر گونه [[گناه]] و خطایی [[معصوم]] می‌باشند. | |||
#{{متن حدیث|لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}}؛ یعنی اینکه [[عترت پیامبر]] هرگز از [[قرآن]] جدایی و افتراق ندارند، و این معنا جز با [[عصمت]] آنان قابل توجیه نیست؛ زیرا اگر عترت پیامبر [[مرتکب گناه]] شوند و یا [[اشتباه]] و خطایی در [[تبیین دین]] از آنان سر زند، به معنای جدایی و افتراق از قرآن است. | |||
البته [[پیامبر اکرم]]{{صل}} مسأله جدایی‌ناپذیر بودن [[اهل‌بیت]] و قرآن را بارها در طول [[رسالت]] خویش گوشزد کرده است. به عنوان مثال، [[ام‌سلمه]] می‌گوید از [[پیامبر]] شنیدم که می‌فرمود: {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}}<ref>کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۰۳، ح۳۲۹۱۲؛ فیض القدیر، ج۴، ص۳۵۶؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۳۴؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۴، الصواعق المحرقه، ص۱۲۳-۱۲۴؛ نورالابصار، ص۸۰.</ref>؛ | البته [[پیامبر اکرم]]{{صل}} مسأله جدایی‌ناپذیر بودن [[اهل‌بیت]] و قرآن را بارها در طول [[رسالت]] خویش گوشزد کرده است. به عنوان مثال، [[ام‌سلمه]] می‌گوید از [[پیامبر]] شنیدم که می‌فرمود: {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}}<ref>کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۰۳، ح۳۲۹۱۲؛ فیض القدیر، ج۴، ص۳۵۶؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۳۴؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۴، الصواعق المحرقه، ص۱۲۳-۱۲۴؛ نورالابصار، ص۸۰.</ref>؛ | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
::::::در یکی دیگر از [[روایات]]، از [[نبی گرامی اسلام]] [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|سَيَكُونُ بَعْدِي فِتْنَةٌ فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ فَالْزَمُوا عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ فَإِنَّهُ َالْفَارُوقِ بَيْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ}}<ref>«بعد از من فتنه‌ای سامان می‌یابد. پس در آن زمان، همواره با علی بن ابی طالب باشید [و قول و عمل او را معیار شناسایی حق بدانید] چرا که او جدا کننده حق از باطل است». کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۱۲، ح۳۲۹۶۴.</ref>؛ | ::::::در یکی دیگر از [[روایات]]، از [[نبی گرامی اسلام]] [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|سَيَكُونُ بَعْدِي فِتْنَةٌ فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ فَالْزَمُوا عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ فَإِنَّهُ َالْفَارُوقِ بَيْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ}}<ref>«بعد از من فتنه‌ای سامان می‌یابد. پس در آن زمان، همواره با علی بن ابی طالب باشید [و قول و عمل او را معیار شناسایی حق بدانید] چرا که او جدا کننده حق از باطل است». کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۱۲، ح۳۲۹۶۴.</ref>؛ | ||
*'''[[رستگاری]]، در [[پیروی]] از [[اهل‌بیت]]''': در پاره‌ای از روایات، پیروی و [[اطاعت]] مطلق از اهل‌بیت، سبب [[رهایی]] و رستگاری [[انسان]] شمرده شده است. دلالت برخی از این روایات بر [[عصمت]]، از نظر وضوح به حدّی است که ما را از هر گونه توضیح [[بی‌نیاز]] می‌کند. به بخشی از روایاتی که در این زمینه در مورد اهل‌بیت و یا خصوص [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} از [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} نقل شده‌اند، اشاره می‌کنیم: | *'''[[رستگاری]]، در [[پیروی]] از [[اهل‌بیت]]''': در پاره‌ای از روایات، پیروی و [[اطاعت]] مطلق از اهل‌بیت، سبب [[رهایی]] و رستگاری [[انسان]] شمرده شده است. دلالت برخی از این روایات بر [[عصمت]]، از نظر وضوح به حدّی است که ما را از هر گونه توضیح [[بی‌نیاز]] می‌کند. به بخشی از روایاتی که در این زمینه در مورد اهل‌بیت و یا خصوص [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} از [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} نقل شده‌اند، اشاره می‌کنیم: | ||
#{{متن حدیث|مَثَلُ أَهْلِ بَيْتِي مَثَلُ سَفِينَةِ نُوحٍ مَنْ رَكِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ}}<ref>«مَثَل اهل‌بیت من، مثل کشتی نوح است که هر که در آن جای گرفت نجات یافت و هر کس از آن باز بماند، غرقه شد». این حدیث که به حدیث سفینه معروف است، در کتب متعددی نقل شده است، از جمله: المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۶۳، ح۴۷۲۰؛ ذخائر العقبی، ص۲۰؛ کنزالعمال، ج۱۲، ص۹۴ و ۹۸؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۸؛ حلیة الاولیاء، ج۴، ص۳۰۶؛ الصواعق المحرقه، ص۱۸۶.</ref>. | |||
#{{متن حدیث|مَنْ أَحَبَّ أَنْ يَحْيَی حَيَاتِي، وَ يَمُوتَ مِيتَتِي... فَلْيَتَوَلَّ عَلِيّاً وَ ذُرِّيَّتَهُ مِنْ بَعْدِهِ، فَإِنَّهُمْ لَنْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ بَابِ هُدًى، وَ لَنْ يُدْخِلُوكُمْ فِي بَابِ ضَلَالَةٍ}}<ref>«هرکس دوست دارد زندگی و مرگ او همانند حیات و ممات باشد... پس علی و فرزندانش را ولیّ و سرپرست خود قرار دهد؛ زیرا ایشان هرگز شما را از راه هدایت بیرون نخواهند برد و هیچ‌گاه شما را به گمراهی نخواهند کشاند». کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۱۱-۶۱۲، ح۳۲۹۶۰.</ref>. | |||
#{{متن حدیث|بِكَ يَا عَلِيُّ يَهْتَدِي الْمُهْتَدُونَ}}<ref>«ای علی! هدایت جویان از طریق تو هدایت می‌یابند». کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۲۰، ح۳۳۰۱۲؛ نورالابصار، ص۷۸.</ref>. | |||
#{{متن حدیث|مَنْ أَطَاعَنِي فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَانِي فَقَدْ عَصَى اللَّهَ وَ مَنْ أَطَاعَ عَلِيّاً فَقَدْ أَطَاعَنِي وَ مَنْ عَصَى عَلِيّاً فَقَدْ عَصَانِي}}<ref>«هر کس از من اطاعت کند، از خداوند اطاعت نموده، و هر کس از من فرمان نبرد، خدا را نافرمانی کرده است. و هر که از علی فرمان ببرد، از من فرمان برده، و هر که از فرمان او سر پیچد، از فرمان من سرپیچی کرده است». المستدرک، ج۳، ص۱۳۱، ح۴۶۱۷؛ کنز العمال، ج۱۱، ص۶۱۴، ح۳۲۹۷۳؛ ذخائر العقبی، ص۶۶؛ الریاض النضرة، ج۲، ص۱۶۷.</ref>. | |||
#{{متن حدیث|إِنْ تَوَلَّوْا عَلِيّاً تَجِدُوهُ هَادِياً مَهْدِيّاً يَسْلُكُ بِكُمْ الطَّرِيقَ الْمُسْتَقِيمَ}}<ref>«اگر علی را ولی و صاحب اختیار خود قرار دهید، او را هدایت‌گرِ هدایت یافته‌ای می‌یابید که شما را به راه مستقیم رهنمون است». کنز العمال، ج۱۱، ص۶۱۲، ح۳۲۹۶۶.</ref>. | |||
#{{متن حدیث|مَنْ فَارَقَ عَلِيّاً فَقَدْ فَارَقَنِي وَ مَنْ فَارَقَنِي فَقَدْ فَارَقَ اللَّهَ}}<ref>«هر کس از علی جدا گردد، از من جدا شده، و هر که از من کناره گیرد از خداوند دور شده است». کنز العمال، ج۱۱، ص۶۱۴، ح۳۲۹۷۴؛ ر.ک: مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۲۸ و ۱۳۵.</ref>. | |||
#{{متن حدیث|يَا عَمَّارُ إِنْ رَأَيْتَ عَلِيّاً قَدْ سَلَكَ وَادِياً وَ سَلَكَ النَّاسُ كُلُّهُمْ وَادِياً فَاسْلُكْ مَعَ عَلِيٍّ فَإِنَّهُ لَنْ يُدْلِيَكَ فِي رَدًى وَ لَنْ يُخْرِجَكَ مِنْ هُدًى}}<ref>«ای عمار! اگر دیدی علی از راهی می‌رود و همه مردم راهی غیر از راه او را بر می‌گزینند، تو همراه علی برو و مردم را رها کن؛ زیرا او... هرگز تو را از [طریق] هدایت، بیرون خواهد برد». کنز العمال، ج۱۱، ص۶۱۳، ح۳۲۹۷۲.</ref>. | |||
*'''[[اهل‌بیت]]، [[مرجع]] حلّ [[اختلافات]]''': در برخی از [[احادیث]]، همچون [[حدیث]] معروف "[[امان]]"، اهل‌بیت{{عم}} به عنوان مرجعی برای حلّ اختلافات [[امّت]] معرفی شده‌اند؛ به گونه‌ای که اگر گروهی از [[مردم]] برای [[رفع اختلاف]] به آنها مراجعه نکرده، [[راه]] [[مخالفت]] پیش گیرند، در شمار [[حزب شیطان]] داخل می‌شوند. [[حدیث امان]] به نقل‌های متفاوتی گزارش شده است. در برخی از [[منابع اهل سنت]]، بدین گونه آمده است: {{متن حدیث|أَهْلُ بَیْتِی أَمَانٌ لِأُمَّتِی مِنَ الِاخْتِلَافِ، فَإِذَا خَالَفَتْهَا قَبِیلَةٌ مِنَ الْعَرَبِ اخْتَلَفُوا فَصَارُوا حِزْبَ إِبْلِیسَ}}<ref>«اهل بیت من، امّتم را از اختلاف در امان نگه خواهند داشت. پس هرگاه گروهی از عرب با آنها مخالفت ورزد، راه اختلاف را پیش گرفته و از حزب شیطان خواهد بود». المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۶۲، ح۴۷۱۵؛ ر.ک: الصواعق المحرقه، ص۱۸۱؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۷۴؛ ذخائر العقبی، ص۱۷؛ فیض القدیر، ج۶، ص۲۹۷؛ المعجم الکبیر، ج۷، ص۲۲، ح۶۲۶۰؛ کنز العمال، ج۱۲، ص۱۰۲. </ref>. | *'''[[اهل‌بیت]]، [[مرجع]] حلّ [[اختلافات]]''': در برخی از [[احادیث]]، همچون [[حدیث]] معروف "[[امان]]"، اهل‌بیت{{عم}} به عنوان مرجعی برای حلّ اختلافات [[امّت]] معرفی شده‌اند؛ به گونه‌ای که اگر گروهی از [[مردم]] برای [[رفع اختلاف]] به آنها مراجعه نکرده، [[راه]] [[مخالفت]] پیش گیرند، در شمار [[حزب شیطان]] داخل می‌شوند. [[حدیث امان]] به نقل‌های متفاوتی گزارش شده است. در برخی از [[منابع اهل سنت]]، بدین گونه آمده است: {{متن حدیث|أَهْلُ بَیْتِی أَمَانٌ لِأُمَّتِی مِنَ الِاخْتِلَافِ، فَإِذَا خَالَفَتْهَا قَبِیلَةٌ مِنَ الْعَرَبِ اخْتَلَفُوا فَصَارُوا حِزْبَ إِبْلِیسَ}}<ref>«اهل بیت من، امّتم را از اختلاف در امان نگه خواهند داشت. پس هرگاه گروهی از عرب با آنها مخالفت ورزد، راه اختلاف را پیش گرفته و از حزب شیطان خواهد بود». المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۶۲، ح۴۷۱۵؛ ر.ک: الصواعق المحرقه، ص۱۸۱؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۷۴؛ ذخائر العقبی، ص۱۷؛ فیض القدیر، ج۶، ص۲۹۷؛ المعجم الکبیر، ج۷، ص۲۲، ح۶۲۶۰؛ کنز العمال، ج۱۲، ص۱۰۲. </ref>. | ||