|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{امامت}}
| | #تغییر_مسیر [[ابوعبدالله مهدی عباسی]] |
| <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ابوعبدالله مهدی در تاریخ اسلامی]]</div>
| |
| | |
| ابوعبدالله مهدی فرزند منصور و سومین خلیفه عباسی بود منصور او را ملقب به مهدی کرد. او ۱۰ سال و یک ماه خلافت کرد. او مردی [[عیاش]] و [[ظالم]] بود. این خلیفه [[اتهام به کفر]] را وسیله [[کیفر]] [[گناهان]] قرار داده بود و [[اهل]] [[جزیه]] در معرض انواع شکنجه‌ها قرار می‌گرفتند؛ از درندگان گرفته تا زنبور و گربه که این حیوانات را بر جانشان مسلط می‌کردند<ref>الوزراء و الکتاب، ص۱۴۲.</ref>.
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| او [[محمد بن عبدالله بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس]]، [[ابوعبدالله]] مهدی بود. در حمیمه از [[سرزمین]] شَراة در [[سال ۱۲۶ ق]]./۷۴۴ م. متولد شد. [[مادر]] او اروی، دختر [[منصور]] حمیریه بود<ref>تاریخ ابن‌کثیر، ج۱، ص۱۵۱.</ref>.
| |
| او در [[خانه]] [[خلافت]] بزرگ شد و منصور به [[آموزش]] او توجهی ویژه داشت؛ از این رو او را به [[مفضل]] ضبی سپرد و وی به [[علم]] و [[ادب]] علاقه‌مند شد. منصور کوشید تا او را از پانزده سالگی برای [[منصب]] خلافت آماده کند؛ از این رو او را با [[جنگ]] و اداره [[تربیت]] کرد؛ به مأموریت‌های مهم نظامی اعزام نمود؛ به مقام‌های [[اداری]] متعدد [[منصوب]] و در [[سال ۱۴۷ ق]]./۷۶۴ م. [[ولی‌عهد]] کرد.
| |
| مهدی با ریطه، دختر [[سفاح]]، [[عروسی]] کرد. او به [[بخشش]]، [[انعطاف‌پذیری]] و [[تیزهوشی]] معروف بود. «به هنگام [[ترس]]، [[شک و تردید]] به خود راه نمی‌داد؛ به افراد غیر قابل [[اعتماد]] تکیه نمی‌کرد؛ [[صله ارحام]] می‌نمود و به خاندانش [[نیکی]] می‌کرد؛ خوش [[خُلق]] و در عین حال، در برابر افراد [[کافر]] و [[زندیق]] سخت‌گیر بود و به [[دادخواهی]] می‌نشست<ref>مسعودی، التنبیه و الاشراف، ص۲۹۷؛ ابن‌طقطقی، الفخری فی الآداب السلطانیة و الدول الاسلامیه، ص۱۷۹.</ref>.
| |
| بعد از [[مرگ]] منصور، سی و سه ساله بود که به عنوان [[خلیفه]] با او [[بیعت]] شد<ref>تاریخ طبری، ج۸، ص۱۱۰ - ۱۱۴</ref>.<ref>[[محمد سهیل طقوش|طقوش، محمد سهیل]]، [[دولت عباسیان (کتاب)|دولت عباسیان]]، ص ۷۲.</ref>
| |
| | |
| ==[[اصلاحات]] مهم==
| |
| [[مهدی]] مردی نسبتاً [[نرم‌خوی]] و خوش [[قلب]] بود و از آرامشی که در نتیجه مهابت [[پدر]] برقرار شده بود به‌خوبی استفاده کرد و بیشتر [[دارایی]] و [[اموال]] به جای مانده را که با [[مصادره]]، [[لئامت]] و [[سخت‌گیری]] فراهم آمده بود، در [[آبادانی]] راه‌ها و [[شهرها]] و بذل و بخشش‌های شاهانه به کار گرفت. به گفته [[یعقوبی]] مهدی اموالی را که پدرش مصادره کرده بود به صاحبانش بازگرداند و آنان را [[خشنود]] ساخت؛ همچنین از [[قتل]] و [[آزار]] [[فرزندان ابوطالب]] جلوگیری و آنان را از [[زندان]] [[آزاد]] کرد و برای هر کدام [[هدایا]] و مقرری‌هایی تعیین نمود<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۹۴.</ref>؛ نیز [[زندانیان]] دیگر، جز افراد خطرناک را از بند رها ساخت<ref>الکامل، ج۶، ص۴۱.</ref>؛ افزون بر اینها، راه [[مکه]] را آباد و بناها و رباط‌های فراوان با چاه‌های آب در آن ایجاد کرد؛ به وسعت [[مسجدالحرام]] بیفزود؛ میان مکه و [[یمن]] دستگاه [[برید]] برقرار کرد و در دیگر راه‌ها نیز ایستگاه‌های [[نگهبانی]] دایر کرد. در نتیجه این اقدامات، [[امنیت]] گسترش یافت و شهرها آباد شد و [[بغداد]] به مرکزی [[تجاری]]، [[فرهنگی]] و [[هنری]] بدل گردید؛ اما این اقدامات نارضایتی‌ها را از میان برنداشت.<ref>[[سید احمد رضا خضری|خضری، سید احمد رضا]]، [[تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه (کتاب)|تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه]] ص ۴۴.</ref>.
| |
| | |
| ==سرکوب حرکت‌های خصمانه==
| |
| ===[[خروج یوسف البرم]]===
| |
| ===[[شورش مقنع]]===
| |
| ===[[خروج عبدالسلام یشکری]]===
| |
| ===[[زندقه در تاریخ اسلامی|تعقیب و کشتار زنادقه]]===
| |
| | |
| ==جنگ‌های خارجی==
| |
| [[سپاه]] خلیفه، پس از [[سرکوب]] [[شورشیان]] و مدعیان [[قدرت]]، بیکار و آماده جنگ و [[خزانه]] عباسی برای تأمین مخارج [[لشکرکشی]] توانا بود؛ از این‌رو، علاوه بر [[لشکریان]] مزد بگیر (مرتزقه)، گروه بسیاری از داوطلبان (مطوعه) از ولایات مختلف در [[بغداد]] [[اجتماع]] می‌کردند که خلیفه آنان را به جنگ می‌فرستاد. از آن جمله، در تابستان<ref>به این نبردها و لشکرکشی‌های تابستانی «صائفه» می‌گفتند (نک: الکامل، ج۶، ص۱۱۶).</ref> ۱۵۹ ق. [[عباس بن محمد]] با عده‌ای از [[سرداران]] [[خراسانی]] به [[روم]] لشکر کشید و تا آنقره در [[آسیای صغیر]] پیش رفت و پس از [[پیروزی]] با [[غنیمت]] بسیار بازگشت<ref>الکامل، ج۶، ص۴۰-۴۱.</ref>. همچنین به سال ۱۶۰ ق. سپاهی از مطوعه به [[فرماندهی]] [[عبدالملک بن شهاب المسمعی]] از طریق دریا به [[سرزمین]] [[هند]] تاخت و [[شهر]] باربَد را پس از محاصره به [[تصرف]] در آورد. در راه بازگشت، گروهی از [[مسلمانان]] بر اثر [[بیماری]] و گروهی نیز بر اثر [[طوفان]] دریا کشته شدند<ref>الکامل، ج۶، ص۴۶.</ref>. در [[سال ۱۶۵ ق]]. نیز مهدی، فرزندش [[هارون]] را با سپاهی در حدود ۶۵ هزار تن به بلاد روم گسیل کرد؛ [[هارون]] تا خلیج [[قسطنطنیه]] پیش رفت. [[ملکه]] بیزانس تقاضای [[صلح]] کرد و هارون درخواست او را به شرط پرداخت سالانه هفتاد هزار دینار پذیرفت.<ref>[[سید احمد رضا خضری|خضری، سید احمد رضا]]، [[تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه (کتاب)|تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه]] ص ۴۸.</ref>.
| |
| | |
| ==ولایت‌عهدی مهدی عباسی==
| |
| ===[[عیسی بن موسی]]===
| |
| ===[[هادی عباسی]]===
| |
| ابوعبدالله مهدی، [[هادی عباسی|هادی]] را به ولی‌عهدی اول و [[هارون]] را به ولی‌عهدی دوم خویش [[برگزیده]] بود، اما [[خیزران]] که [[مادر]] هر دو پسر بود، علاقه بیشتری به هارون داشت و مصرانه از مهدی می‌خواست که هارون را بر هادی مقدم گرداند. [[خاندان]] [[برمکی]] نیز که [[تربیت]] هارون را بر عهده داشتند، از خیزران [[حمایت]] می‌کردند. در پی این فشارها، به [[سال ۱۶۹ ق]]. [[خلیفه]] از هادی خواست تا از ولی‌عهدی استعفا کند، اما هادی که در آن هنگام برای [[نبرد]] به [[گرگان]] رفته بود نپذیرفت؛ پس در [[محرم]] آن سال، خلیفه برای اقناع او روانه گرگان شد<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۰۱.</ref>، ولی در راه در ناحیه‌ای به نام ماسَبَذان، هنگام شکار بر اثر حادثه‌ای، در گذشت<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۰۱.</ref>.<ref>[[سید احمد رضا خضری|خضری، سید احمد رضا]]، [[تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه (کتاب)|تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه]] ص ۵۰.</ref>. | |
| | |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| | |
| == منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| # [[پرونده:1100851.jpg|22px]] [[محمد سهیل طقوش|طقوش، محمد سهیل]]، [[دولت عباسیان (کتاب)|'''دولت عباسیان''']]
| |
| # [[پرونده:IM009737.jpg|22px]] [[سید احمد رضا خضری|خضری، سید احمد رضا]]، [[تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه (کتاب)|'''تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه''']]
| |
| {{پایان منابع}}
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| [[رده:ابوعبدالله مهدی]]
| |
| [[رده:مدخل]]
| |
| [[رده:اعلام]]
| |
