سخن‌چینی در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==))
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == == پرسش‌های وابسته == == منابع ==' به '== منابع ==')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۱۰: خط ۱۰:
* [[سخن‌چینی]] محبت‌ها را به [[بغض]] و [[کینه]] تبدیل می‌کند و [[عظمت]] و کیان [[امت]] را از بین می‌برد. از این‌رو این [[رذیلت اخلاقی]] در [[روایات]] نیز مورد توجه قرار گرفته است. براساس آنچه در روایات آمده، سخن‌چینی یکی از عوامل [[عذاب]] [[قبر]] است. [[امام]]{{ع}} [[سخن‌چین]] را فردی روی‌گردان از [[حق]]، [[حیله‌گر]] و دشمن‌ترین [[مردمان]] دانسته است<ref>غررالحکم، ۱</ref>؛ شخص سخن‌چین هرگز به [[بهشت]] نمی‌رود و نیز مغبوض‌ترین [[مردم]] در میان [[خلق]] است<ref>غررالحکم، ۲</ref>؛ سخن‌چین در میان مردم [[مذموم]] و مردود است<ref>غررالحکم، ۲</ref>؛ سخن‌چین [[خیانت‌کار]] و دروغ‌گوست<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|"فَإِنَّ السَّاعِيَ غَاشٌّ"}}</ref>؛ سخن‌چین فردی [[بدخواه]] و [[ظالم]] است<ref>غررالحکم / ۲</ref>؛ شخص سخن‌چین، حقایق را معکوس جلوه می‌دهد؛ سخن‌چین احمق و کم [[خرد]] است<ref>غررالحکم / ۳</ref><ref>دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 456.</ref>.
* [[سخن‌چینی]] محبت‌ها را به [[بغض]] و [[کینه]] تبدیل می‌کند و [[عظمت]] و کیان [[امت]] را از بین می‌برد. از این‌رو این [[رذیلت اخلاقی]] در [[روایات]] نیز مورد توجه قرار گرفته است. براساس آنچه در روایات آمده، سخن‌چینی یکی از عوامل [[عذاب]] [[قبر]] است. [[امام]]{{ع}} [[سخن‌چین]] را فردی روی‌گردان از [[حق]]، [[حیله‌گر]] و دشمن‌ترین [[مردمان]] دانسته است<ref>غررالحکم، ۱</ref>؛ شخص سخن‌چین هرگز به [[بهشت]] نمی‌رود و نیز مغبوض‌ترین [[مردم]] در میان [[خلق]] است<ref>غررالحکم، ۲</ref>؛ سخن‌چین در میان مردم [[مذموم]] و مردود است<ref>غررالحکم، ۲</ref>؛ سخن‌چین [[خیانت‌کار]] و دروغ‌گوست<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|"فَإِنَّ السَّاعِيَ غَاشٌّ"}}</ref>؛ سخن‌چین فردی [[بدخواه]] و [[ظالم]] است<ref>غررالحکم / ۲</ref>؛ شخص سخن‌چین، حقایق را معکوس جلوه می‌دهد؛ سخن‌چین احمق و کم [[خرد]] است<ref>غررالحکم / ۳</ref><ref>دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 456.</ref>.
* امام{{ع}} در فرازی از [[نهج البلاغه]] در [[نکوهش]] مردمان، برخی صفات را برمی‌شمارد و می‌فرماید: هرگز به سراغ شما نمی‌آمدم، چه شما بسیار [[طعنه‌زن]]، [[عیب‌جو]]، روی‌گردان از حق و پر [[مکر]] و حیله‌اید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۲۰: {{متن حدیث|"فَلَا أَطْلُبُكُمْ مَا اخْتَلَفَ جَنُوبٌ وَ شَمَالٌ؛ طَعَّانِينَ عَيَّابِينَ حَيَّادِينَ رَوَّاغِينَ"}}</ref>. و در فرازی دیگر می‌فرماید: چگونه آن‌ عیب‌جو [[عیب]] [[برادر]] خویش را می‌گیرد و او را به بلایی که گرفتار شده است [[سرزنش]] می‌کند؟! مگر به یاد ستر و پوششی که [[خداوند]] بر [[گناهان]] او افکنده، نمی‌افتد و توجه ندارد که خداوند بر بزرگ‌تر از گناهی که بر دگران می‌گیرد، در مورد او [[پوشش]] افکنده است؛ پس چگونه دیگری را بر گناهی [[مذمت]] می‌کند که خود همانند آن را مرتکب شده و اگر به آن [[گناه]] [[آلوده]] نشده (شاید) [[معصیت]] دیگری کرده، که از آن بزرگ‌تر است؟! به [[خدا]] [[سوگند]]، حتی اگر [[خداوند]] را در [[گناهان]] بزرگ [[عصیان]] نکرده و تنها گناه [[صغیره]] انجام داده، همین جرأتش بر [[عیب‌جویی]] [[مردم]] گناه بزرگ‌تری است. ای [[بنده]] خدا، در [[عیب]] و مذمت هیچ‌کس بر گناهش [[عجله]] مکن، شاید خداوند او را آمرزیده باشد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۴۱: {{متن حدیث|"فَكَيْفَ بِالْعَائِبِ الَّذِي عَابَ أَخَاهُ وَ عَيَّرَهُ بِبَلْوَاهُ، أَ مَا ذَكَرَ مَوْضِعَ سَتْرِ اللَّهِ عَلَيْهِ مِنْ ذُنُوبِهِ مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنَ الذَّنْبِ الَّذِي عَابَهُ بِهِ وَ كَيْفَ يَذُمُّهُ بِذَنْبٍ قَدْ رَكِبَ مِثْلَهُ، فَإِنْ لَمْ يَكُنْ رَكِبَ ذَلِكَ الذَّنْبَ بِعَيْنِهِ فَقَدْ عَصَى اللَّهَ فِيمَا سِوَاهُ مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنْهُ، وَ ايْمُ اللَّهِ لَئِنْ لَمْ يَكُنْ عَصَاهُ فِي الْكَبِيرِ وَ عَصَاهُ فِي الصَّغِيرِ لَجَرَاءَتُهُ عَلَى عَيْبِ النَّاسِ أَكْبَرُ. يَا عَبْدَ اللَّهِ لَا تَعْجَلْ فِي عَيْبِ أَحَدٍ بِذَنْبِهِ فَلَعَلَّهُ مَغْفُورٌ لَهُ"}}</ref>. در فرازی دیگر درباره گش نسپردن به سخن [[سخن‌چین]] به [[کارگزار مصر]] می‌فرماید: در قبول گفته سخن‌چین [[شتاب]] مکن، زیرا که او اگر چه به چهره [[خیرخواهان]] درآید، دسیسه‌گر و [[فریب‌کار]] است<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|"وَلاَ تَعْجَلَنَّ إِلَى تَصْدِيقِ سَاعٍ فَإِنَّ السَّاعِيَ غَاشٌّ، وَإِنْ تَشَبَّهَ بِالنَّاصِحِينَ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۵۶- ۴۵۷.</ref>.
* امام{{ع}} در فرازی از [[نهج البلاغه]] در [[نکوهش]] مردمان، برخی صفات را برمی‌شمارد و می‌فرماید: هرگز به سراغ شما نمی‌آمدم، چه شما بسیار [[طعنه‌زن]]، [[عیب‌جو]]، روی‌گردان از حق و پر [[مکر]] و حیله‌اید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۲۰: {{متن حدیث|"فَلَا أَطْلُبُكُمْ مَا اخْتَلَفَ جَنُوبٌ وَ شَمَالٌ؛ طَعَّانِينَ عَيَّابِينَ حَيَّادِينَ رَوَّاغِينَ"}}</ref>. و در فرازی دیگر می‌فرماید: چگونه آن‌ عیب‌جو [[عیب]] [[برادر]] خویش را می‌گیرد و او را به بلایی که گرفتار شده است [[سرزنش]] می‌کند؟! مگر به یاد ستر و پوششی که [[خداوند]] بر [[گناهان]] او افکنده، نمی‌افتد و توجه ندارد که خداوند بر بزرگ‌تر از گناهی که بر دگران می‌گیرد، در مورد او [[پوشش]] افکنده است؛ پس چگونه دیگری را بر گناهی [[مذمت]] می‌کند که خود همانند آن را مرتکب شده و اگر به آن [[گناه]] [[آلوده]] نشده (شاید) [[معصیت]] دیگری کرده، که از آن بزرگ‌تر است؟! به [[خدا]] [[سوگند]]، حتی اگر [[خداوند]] را در [[گناهان]] بزرگ [[عصیان]] نکرده و تنها گناه [[صغیره]] انجام داده، همین جرأتش بر [[عیب‌جویی]] [[مردم]] گناه بزرگ‌تری است. ای [[بنده]] خدا، در [[عیب]] و مذمت هیچ‌کس بر گناهش [[عجله]] مکن، شاید خداوند او را آمرزیده باشد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۴۱: {{متن حدیث|"فَكَيْفَ بِالْعَائِبِ الَّذِي عَابَ أَخَاهُ وَ عَيَّرَهُ بِبَلْوَاهُ، أَ مَا ذَكَرَ مَوْضِعَ سَتْرِ اللَّهِ عَلَيْهِ مِنْ ذُنُوبِهِ مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنَ الذَّنْبِ الَّذِي عَابَهُ بِهِ وَ كَيْفَ يَذُمُّهُ بِذَنْبٍ قَدْ رَكِبَ مِثْلَهُ، فَإِنْ لَمْ يَكُنْ رَكِبَ ذَلِكَ الذَّنْبَ بِعَيْنِهِ فَقَدْ عَصَى اللَّهَ فِيمَا سِوَاهُ مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنْهُ، وَ ايْمُ اللَّهِ لَئِنْ لَمْ يَكُنْ عَصَاهُ فِي الْكَبِيرِ وَ عَصَاهُ فِي الصَّغِيرِ لَجَرَاءَتُهُ عَلَى عَيْبِ النَّاسِ أَكْبَرُ. يَا عَبْدَ اللَّهِ لَا تَعْجَلْ فِي عَيْبِ أَحَدٍ بِذَنْبِهِ فَلَعَلَّهُ مَغْفُورٌ لَهُ"}}</ref>. در فرازی دیگر درباره گش نسپردن به سخن [[سخن‌چین]] به [[کارگزار مصر]] می‌فرماید: در قبول گفته سخن‌چین [[شتاب]] مکن، زیرا که او اگر چه به چهره [[خیرخواهان]] درآید، دسیسه‌گر و [[فریب‌کار]] است<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|"وَلاَ تَعْجَلَنَّ إِلَى تَصْدِيقِ سَاعٍ فَإِنَّ السَّاعِيَ غَاشٌّ، وَإِنْ تَشَبَّهَ بِالنَّاصِحِينَ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۵۶- ۴۵۷.</ref>.
== جستارهای وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۱۱ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۱۸

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث سخن‌چینی است. "سخن‌چینی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مقدمه

منابع

  1. دانشنامه نهج البلاغه ج۱

پانویس

  1. ↑ وَيْلٌ لِّكُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ ؛ سوره همزه / ۱
  2. ↑ هَمَّازٍ مَّشَّاء بِنَمِيمٍ ؛ سوره قلم، آیه ۱۱
  3. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 455.
  4. ↑ دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 455- 456.
  5. ↑ وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ؛ سوره آل عمران، آیه ۱۰۳
  6. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 456.
  7. ↑ غررالحکم، ۱
  8. ↑ غررالحکم، ۲
  9. ↑ غررالحکم، ۲
  10. ↑ نهج البلاغه، نامه ۵۳: «"فَإِنَّ السَّاعِيَ غَاشٌّ"»
  11. ↑ غررالحکم / ۲
  12. ↑ غررالحکم / ۳
  13. ↑ دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 456.
  14. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۲۰: «"فَلَا أَطْلُبُكُمْ مَا اخْتَلَفَ جَنُوبٌ وَ شَمَالٌ؛ طَعَّانِينَ عَيَّابِينَ حَيَّادِينَ رَوَّاغِينَ"»
  15. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۱۴۱: «"فَكَيْفَ بِالْعَائِبِ الَّذِي عَابَ أَخَاهُ وَ عَيَّرَهُ بِبَلْوَاهُ، أَ مَا ذَكَرَ مَوْضِعَ سَتْرِ اللَّهِ عَلَيْهِ مِنْ ذُنُوبِهِ مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنَ الذَّنْبِ الَّذِي عَابَهُ بِهِ وَ كَيْفَ يَذُمُّهُ بِذَنْبٍ قَدْ رَكِبَ مِثْلَهُ، فَإِنْ لَمْ يَكُنْ رَكِبَ ذَلِكَ الذَّنْبَ بِعَيْنِهِ فَقَدْ عَصَى اللَّهَ فِيمَا سِوَاهُ مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنْهُ، وَ ايْمُ اللَّهِ لَئِنْ لَمْ يَكُنْ عَصَاهُ فِي الْكَبِيرِ وَ عَصَاهُ فِي الصَّغِيرِ لَجَرَاءَتُهُ عَلَى عَيْبِ النَّاسِ أَكْبَرُ. يَا عَبْدَ اللَّهِ لَا تَعْجَلْ فِي عَيْبِ أَحَدٍ بِذَنْبِهِ فَلَعَلَّهُ مَغْفُورٌ لَهُ"»
  16. ↑ نهج البلاغه، نامه ۵۳: «"وَلاَ تَعْجَلَنَّ إِلَى تَصْدِيقِ سَاعٍ فَإِنَّ السَّاعِيَ غَاشٌّ، وَإِنْ تَشَبَّهَ بِالنَّاصِحِينَ"»
  17. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۴۵۶- ۴۵۷.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=سخن‌چینی_در_نهج_البلاغه&oldid=857725»