اَبدال در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
خط ۵۹: خط ۵۹:


[[رده:مدخل]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:ابدال]]
[[رده:امام مهدی]]
[[رده:مدخل فرهنگ‌نامه مهدویت]]
[[رده:مدخل فرهنگ‌نامه مهدویت]]

نسخهٔ ‏۳۰ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۲۲

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث اَبدال است. "اَبدال" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اَبدال (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

اَبدال نام تعدادی از یاران حضرت مهدی(ع) در عصر ظهور است[۱].

مقدمه

ابدال در موعودنامه

  • جمع بَدل یا بدیل به‌معنای جانشینان است. این تعبیر را در مورد جمعی از بندگان صالح خدا به کار می‌برند که در میان اولیاء، دارای مرتبتی مخصوص بوده‌اند، و می‌گویند: جهان از وجود آنها خالی نمی‌ماند، و چون یکی از آنها بمیرد، خداوند دیگری را جایگزین وی می‌سازد.
  • دهخدا گفته: "ابدال، عده‌ای معدود از صلحا و نیکان و بندگان خالص خدایند که شمار آنان هفت یا هفتاد نفر است و گویند: زمین از وجود آنها خالی نمی‌شود و جهان بدیشان برپا است و چون یکی از آنها بمیرد، خدای تعالی دیگری را به جای او برانگیزد، این قوم بدان‌چه خدای از رازها در حرکات و منازلِ کواکب نهاده، عارفند".
  • در وصف آنان آمده که آنان کسانی‌اند که دارای نیت‌های پاک و طبع سخی و خوی نیک‌اند و همواره به خیرخواهی مسلمانان بپردازند، و آنان معدن و منشأ برکات و خیرات زمین‌اند و چون یکی از آنان برود، دیگری جایگزین او گردد[۱۱]. ابدال در روایات عامه از نظر عدد و نیز از حیث محل و مکان، مختلف آمده که در بعضی احادیث، سی و در برخی چهل و در برخی دیگر شصت ذکر شده، چنان‌که در بعضی از آنها آمده که آنان در شام‌اند و در بعضی عراق و شام و در برخی یمن ذکر شده است[۱۲].
  • و اما در روایات معتبره شیعه از ابدال ذکری نشده. فقط‍‌ از خالد بن هیثم فارسی که از حیث وثاقت مجهول الحال است آمده که وی از حضرت رضا (ع) پرسید: مردم بر این عقیده‌اند که در زمین، ابدالی وجود دارند، این‌ها کیانند؟ حضرت فرمود: راست می‌گویند. ابدال اوصیایند که خداوند چون انبیاء را از زمین برداشت، این‌ها را بدل آنها قرار داد[۱۳]. در مجمع البحرین آمده که ابدال قومی باشند که خداوند، زمین را به وجود آنها استوار دارد و آنها هفتاد نفرند. چهل تن آنها در شام و سی نفر دیگر در جاهای دیگرند؛ چون یکی از آنها بمیرد، فرد دیگری به جای او بیاید[۱۴].
  • در بحارالانوار نیز آمده است که: از یاران حضرت مهدی (ع) در شام هستند که هنگام ظهور حضرت، خود را به مکه می‌رسانند و با آن حضرت بیعت می‌کنند[۱۵][۱۶].

ابدال در فرهنگنامه آخرالزمان

أبدال از نظر لغت جمع بدل است و بدل به معنای جایگزین و جانشین می‌باشد. درباره اینکه ابدال چه کسانی هستند و چرا به این اسم نامیده شده‌اند و خصوصیات آنان چیست، روایات گوناگونی وارد شده است. شخصی از امام رضا(ع) پرسید: مردم معتقدند که گروهی به نام ابدال بر روی زمین وجود دارند، اینها چه کسانی هستند؟ حضرت فرمود: ابدال اوصیایی هستند که وقتی خداوند انبیاء را از روی زمین برداشت، آنها را بدل و جانشین ایشان قرار داد[۱۷].

ابدال گروهی شایسته‌اند که هیچ‌گاه دنیا از وجود آنها خالی نخواهد بود. تعداد ایشان هفتاد نفر است، که چهل نفر ایشان اهل شام و سی نفر آنها از جاهای دیگرند. هرگاه یکی از آنها فوت کند، شخص دیگری جایگزین او خواهد شد[۱۸]. مردی از عسقلان از جانب الیاس نبی(ع) پرسید: ابدال چند نفرند؟ حضرت فرمود شصت نفر که پنجاه نفر آنها از منطقه «عریش» در مصر تا کناره‌های فرات هستند، دو نفر از ناحیه «مصیصه» و یک نفر از «عسقلان» و هفت نفر هم از شهرهای دیگر؛ زمانی که یکی از آنها از دنیا برود خداوند شخص دیگری را به جای او بگمارد. خداوند بلاها را از مردم به واسطه ایشان دفع می‌کند و به واسطه ایشان باران نازل می‌کند[۱۹]. حضرت الیاس(ع) یکی از پیامبران بنی‌اسرائیل است که همراه حضرت خضر(ع) آب حیات خورد و زندگی او طولانی گشت و تا قیامت زنده خواهد بود. حضرت الیاس و حضرت خضر(ع) جزو کسانی هستند که در غیبت کبری مرتباً خدمت حضرت مهدی(ع) می‌رسند و این دو پیامبر الهی جزو اوتاد و از یاوران خاص امام(ع) می‌باشند. نام الیاس(ع) در قرآن نیز آمده است[۲۰] و طبق برخی روایات جناب خضر(ع) مأمور رسیدگی به امور درماندگان در خشکی است و جناب الیاس(ع) یاری درماندگان در دریاها را به عهده دارد، و ایشان هر سال در روز عرفه با هم دیدار می‌کنند. داستان‌هایی از ملاقات حضرت الیاس با مردم نقل شده است[۲۱].

کفعمی در حاشیه کتاب مصباح می‌فرماید: زمین هیچگاه از «قطب» خالی نمی‌شود، همچنین از چهار نفر «اوتاد» و چهل نفر «ابدال» و هفتاد نفر «نجیب» و سیصد و شصت نفر «صالح»، که قطب همان حضرت مهدی(ع) است و اوتاد کمتر از چهار نفر نمی‌باشند چون جهان بسان خیمه‌ای است که امام مهدی(ع) (قطب) مانند عمود و ستون آن خیمه است و آن چهار اوتاد چون طناب‌های آن خیمه‌اند (که برپایی خیمه به ستون و طناب‌های آن است) و گاهی اوقات اوتاد بیش از چهار نفر می‌شوند، ابدال بیشتر از چهل نفر و نجباء از هفتاد نفر بیشتر و صالحین از سیصد و شصت نفر فزون‌تر می‌شوند؛ و ظاهراً خضر و الیاس(ع) از اوتاد هستند که متصل به دایره قطب هستند. اوتاد کسانی‌اند که چشم بر هم زدنی از خدای خود غافل نمی‌شوند و از مال دنیا فقط به مقدار نیازشان می‌اندوزند و لغزش‌هایی که از بشر سر می‌زند، از آنان صادر نمی‌شود و لازم نیست که آنان معصوم بوده باشند، اما قطب که حضرت مهدی(ع) است باید معصوم باشد[۲۲].

در حدیثی آمده که بهترین مردم کسانی‌اند که یاری مهدی(ع) می‌کنند و با او بیعت می‌کنند و آنان اهل کوفه و یمن و ابدال شام هستند، پیشاپیش آنان جبرئیل و در پی آنان میکائیل است... [۲۳]. در روایتی امیرالمؤمنین(ع) فرمود: به اهالی شام ناسزا نگویید: زیرا گروهی از ابدال در سرزمین شام هستند؛ بلکه ستمگران این منطقه را لعنت کنید[۲۴]. ابدال از اوتاد مقامشان پایین‌تر است و گاهی غفلت می‌کنند، ولی با یاد خدا آن را جبران کرده و عمداً خطایی مرتکب نمی‌شوند. نجباء نسبت به ابدال در رتبه‌ای پایین‌تر قرار دارند؛ و صالحین پرهیزگارانی هستند عادل، که گاهی گناه هم از ایشان دیده می‌شود، خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ﴾[۲۵].

هرگاه یک نفر از چهار اوتاد از دنیا برود، یکی از ابدال جایگزین او می‌شود و زمانی که یک نفر از ابدال کاسته شود، یکی از صالحین به جای او خواهد آمد و چون یک نفر از صالحین کم شود، یک نفر از مردم جای او را پر خواهند کرد[۲۶][۲۷].

پرسش مستقیم

  1. ابدال چه کسانی هستند؟ (پرسش)
    1. آیا می‌توان جزء ابدال بود؟ (پرسش)
    2. ابدال چه تعداد هستند؟ (پرسش)
    3. ابدال دارای چه ویژگی‌هایی هستند؟ (پرسش)
    4. ابدال در کجا زندگی می‌کنند؟ (پرسش)
  2. اخیار چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  3. اعاجم چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  4. رفقا چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  5. عصایب چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  6. نجباء چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  7. نقباء چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  8. اوتاد چه کسانی هستند؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

  1. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت
  2. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه
  3. حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان.

پانویس

  1. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
  2. ↑ ر. ک: متقی هندی، کنز العمال، ج ۱۱، ص ۱۲۵
  3. ↑ علی اکبر دهخدا، لغت‏نامه، ابدال
  4. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
  5. ↑ خلیل بن احمد، العین، ج ۸، ص ۴۵
  6. ↑ طریحی، مجمع البحرین، ج ۵، ص ۳۱۹
  7. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
  8. ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۷۶؛ شیخ مفید، الاختصاص، ص ۲۰۸؛ مسند ابی یعلی، ج ۱۲، ص ۲۷۰؛ صحیح ابن حبان، ج ۱۵، ص ۱۵۹؛ ابن ابی شیبه، کتاب المصنف، ح ۱۹۰۷۰؛ صنعانی، المصنف، ح ۲۰۷۶۹
  9. ↑ " صَدَقُوا الْأَبْدَالُ‏ هُمُ‏ الْأَوْصِيَاءُ جَعَلَهُمُ‏ اللَّهُ‏ فِي‏ الْأَرْضِ‏ بَدَلَ‏ الْأَنْبِيَاءِ إِذَا رَفَعَ‏ الْأَنْبِيَاءَ وَ خَتَمَ‏ بِمُحَمَّد‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۳۷
  10. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
  11. ↑ کنز العمال، ج ۱۲، ص ۱۸۸.
  12. ↑ همان.
  13. ↑ سفینة البحار، ماده بدل.
  14. ↑ مجمع البحرین، ماده بدل.
  15. ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۷.
  16. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳
  17. ↑ موعود نامه: ماده ابدال.
  18. ↑ مجمع البحرین، ماده بدل.
  19. ↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۲۰ و بحار الانوار: ج ۱۳، ص ۴۰۲.
  20. ↑ انعام / ۸۵: ﴿وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ... وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ﴾ (و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم... و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را (نیز)؛ آنان همه از شایستگان بودند)؛ و صافات / ۱۲۳: ﴿وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ﴾ (و نیز الیاس از پیامبران بود).
  21. ↑ لغت نامه دهخدا: ماده الیاس و سفینة‌البحار: ماده قطب و موعود نامه: ص ۱۱۷.
  22. ↑ یعنی امام باید نه در گذشته و نه در حال و نه در آینده گناهی مرتکب شده باشد ولی این خصوصیت در اوتاد شرط نیست و شرایط زمان حالشان مورد نظر است.
  23. ↑ ملاحم: ص ۶۸.
  24. ↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۳۸۳.
  25. ↑ «بی‌گمان پرهیزگاران چون دمدمه‌ای از شیطان به ایشان رسد (از خداوند) یاد می‌کنند و ناگاه دیده‌ور می‌شوند» سوره اعراف، آیه ۲۰۱.
  26. ↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۱۲۰ از سفینة البحار ماده بدل.
  27. ↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۵۶-۵۹.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=اَبدال_در_معارف_مهدویت&oldid=901032»