عبدالرزاق بن همام صنعانی در علوم قرآنی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۱ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۴۷
، ۲۱ آوریل ۲۰۲۲بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{امامت}} | {{امامت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = عبدالرزاق بن همام صنعانی | |||
| عنوان مدخل = عبدالرزاق بن همام صنعانی | |||
| مداخل مرتبط = [[عبدالرزاق بن همام صنعانی در علوم قرآنی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[عبدالرزاق بن همام صنعانی]] معروف به [[ابن همام]] روایت کننده از [[امام صادق]]{{ع}}<ref>شیخ [[طوسی]] او را | [[عبدالرزاق بن همام صنعانی]] معروف به [[ابن همام]] روایت کننده از [[امام صادق]]{{ع}}<ref>شیخ [[طوسی]] او را روایت کننده از [[امام باقر]] و امام صادق{{عم}} معرفی کرده است (ر.ک: [[رجال]] الطوسی، ص۲۶۷ [[اصحاب]] الصادق{{ع}}، باب العین رقم ۷۱۵) ولی باتوجه به اینکه [[تولد]] وی را در سال ۱۲۶ و [[وفات]] او را در سال ۲۱۱ در ۸۵ سالگی بیان کرده‌اند (ر.ک: [[ابن حجر]]، [[تقریب]] التهذیب، ج۱، ص۵۰۵ رقم ۱۱۸۳؛ [[ذهبی]]، [[سیر]] اعلام النبلاء، ج۹، ص۵۶۵ و ۵۸۰؛ [[آقا بزرگ تهرانی]]، الذریعة، ج۴، ص۲۵۰، رقم ۱۲۰۰) [[روایت]] کردن وی از امام باقر{{ع}} (۱۱۴ ه.ق) امکان ندارد، مگر [[تاریخی]] را که برای تولد و وفات وی ذکر کرده‌اند، [[اشتباه]] باشد؛ اما روایت کردن وی از امام صادق{{ع}} مانعی ندارد؛ زیرا وی طبق [[تاریخ]] یادشده در وقت [[شهادت امام صادق]]{{ع}} ۲۲ ساله بوده است. | ||
آقا بزرگ تهرانی نیز استبعاد [[وحید]] بهبهانی را از اینکه وی از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} باشد، به همین بیان پاسخ گفته‌اند (ر.ک: رجال الطوسی، ص۲۶۷).</ref>، به شمار آمده از [[دانشمندان شیعه]]، [[ثقه]] نزد [[اهل تسنن]]، دارای تألیفاتی از جمله [[تفسیر]]. به گفتۀ برخی کتاب‌شناسان، تفسیر وی قدیمی‌ترین تفسیر موجود [[شیعه]] در عالم است<ref>ر.ک: آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج۴، ص۲۵۰، رقم ۱۲۰۰؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۱۳، رقم ۶۴۹۳؛ ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۵۰۵، رقم ۱۱۸۳.</ref>.<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۲۴۶.</ref> | آقا بزرگ تهرانی نیز استبعاد [[وحید]] بهبهانی را از اینکه وی از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} باشد، به همین بیان پاسخ گفته‌اند (ر.ک: رجال الطوسی، ص۲۶۷).</ref>، به شمار آمده از [[دانشمندان شیعه]]، [[ثقه]] نزد [[اهل تسنن]]، دارای تألیفاتی از جمله [[تفسیر]]. به گفتۀ برخی کتاب‌شناسان، تفسیر وی قدیمی‌ترین تفسیر موجود [[شیعه]] در عالم است<ref>ر.ک: آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج۴، ص۲۵۰، رقم ۱۲۰۰؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۱۳، رقم ۶۴۹۳؛ ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۵۰۵، رقم ۱۱۸۳.</ref>.<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۲۴۶.</ref> | ||
[[عبدالرزاق بن همام بن نافع حمیری]] از [[محدثان]] و [[مفسران]] به نام است. او از اهالی صنعای [[یمن]] و از دست پروردگان [[معمر بن راشد]] می‌باشد که از [[حافظان]] بزرگ [[حدیث]] و [[تفسیر]] و [[قرآن کریم]] بوده و [[افتخار]] شاگردی [[قتاده]] را داشته است. عبدالرزاق، تفسیر را از همین استاد فرزانه و نیز [[عبدالملک بن جریج]] و [[سفیان بن عیینه]] و دیگر [[تابعان]] بزرگ گرفته است. | |||
[[احمد بن حنبل]] و [[یحیی بن معین]] و دیگر بزرگان [[اهل حدیث]] از او [[روایت]] کرده‌اند. او دارای دو کتاب جامع و باارزش است: «[[الجامع الکبیر فی الحدیث]]» و کتاب «تفسیر» که به تحقیق و استخراج دکتر [[عبدالمعطی امین قلعجی]] در بیروت به چاپ رسید <ref>طالقانی، تاریخ تفسیر، ص 157.</ref>. | |||
[[شمس الدین داوودی]] درباره او می‌گوید: «عبد الرزاق، [[حافظ]] [[احادیث]] [[معمر بن راشد]] بود». همگان او را [[موثق]] دانسته و در [[صحاح]] ستّه از او روایت کرده‌اند. | |||
تنها «[[تشیع]]» را بر وی خرده گرفته‌اند، ولی در تشیع نیز افراط‌گر نبود؛ بلکه علی{{ع}} را [[دوست]] می‌داشت و [[دشمنان]] او را [[دشمن]] می‌دانست و از آنان [[نفرت]] داشت.<ref>طبقات المفسرین، ج ۱، ص ۲۹۶، شماره ۲۷۸.</ref> | |||
[[ذهبی]] می‌گوید: «او از منابع سرشار [[علمی]] به شمار می‌رفت» <ref>میزان الاعتدال، ج ۲، ص ۶۰۹، شماره ۵۰۴۲. تذکرة الحفاظ، ج ۱، ص ۳۶۴، شماره ۳۵۷. تهذیب التهذیب، ج ۶، ص ۳۱۰، شماره ۶۰۸.</ref>. تفسیر او از منابع [[طبری]] و دیگر ارباب [[تفسیر نقلی]] است که فراوان از آن نقل کرده‌اند.<ref>[[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[تفسیر و مفسران (کتاب)|تفسیر و مفسران]]، ص ۴۲۹.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۱۱: | خط ۲۶: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده:IM009680.jpg|22px]] [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[تفسیر و مفسران (کتاب)|'''تفسیر و مفسران''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||