←مقدمه
(صفحهای تازه حاوی «{{امامت}} {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = حجاج بن عامر ثمالی | مداخل مرتبط = حجاج بن عامر ثمالی در تاریخ اسلامی | پرسش مرتبط = }} == مقدمه == وی منسوب به ثماله، تیرهای از کلان، از قبیلة أزد یمن است. نام پدرش را برخی عبدالله گفت...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
(←مقدمه) |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
}} | }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
وی منسوب به ثماله، تیرهای از کلان، از قبیلة [[أزد]] [[یمن]] است. نام پدرش را برخی [[عبدالله]] گفته و نسبش را افزون بر «ثمالی»، «نصری» نیز نوشتهاند<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۳۸۸.</ref>. [[بخاری]]<ref>بخاری، ج۲، ص۳۷۰.</ref> نام [[پدر]] وی را با تعبیر «یقال»، عبدالله نوشته است. منشأ این [[اختلاف]]، به هم آمیختگی اطلاعات مربوط به «[[حجاج بن عبدالله نصری]]» و «[[حجاج | وی منسوب به ثماله، تیرهای از کلان، از قبیلة [[أزد]] [[یمن]] است. نام پدرش را برخی [[عبدالله]] گفته و نسبش را افزون بر «ثمالی»، «نصری» نیز نوشتهاند<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۳۸۸.</ref>. [[بخاری]]<ref>بخاری، ج۲، ص۳۷۰.</ref> نام [[پدر]] وی را با تعبیر «یقال»، عبدالله نوشته است. منشأ این [[اختلاف]]، به هم آمیختگی اطلاعات مربوط به «[[حجاج بن عبدالله نصری]]» و «[[حجاج بن عامر ثمالی]]» است که اینها دو نفر هستند، اما برخی، چون [[ابن عبدالبر]]، این دو را یکی دانسته و [[نسب]] و نام پدر آنان را به هم درآمیختهاند<ref>ر.ک: ابن اثیر، ج۱، ص۶۹۰.</ref>، در حالی که بیشتر نویسندگان مانند [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۳۲.</ref>، و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۶۹۰.</ref> بر دوگانه بودن این دو عنوان تصریح کردهاند. ابونعیم<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۳۳.</ref>، ضمن آنکه مانند [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۳، ص۸۷.</ref> «حجاج بن عبدالله ثمالی» را همان «حجاج بن عامر ثمالی» میداند، اما «[[حجاج بن عبدالله نصری]]» را در عنوانی جدا آورده و آن را غیر از دو عنوان یادشده پیشین میداند. در [[صحابی]] بودن «حجاج بن عامر ثمالی» اختلافی نیست. چنان که [[احمد بن محمد بن عیسی]] [[حمصی]] در کتاب [[تاریخ]] الحمصیین وی را صحابی دانسته و میگوید: [[خبر]] صحابی بودن «حجاج» را افرادی که [[فرزندان]] وی را در [[حمص]] دیدهاند به من گزارش کردهاند<ref>ابن حجر، ج۲، ص۲۷.</ref>. تنها یادی که در حوادث [[سیره نبوی]] از وی شده، مربوط به [[حضور]] و [[همراهی]] او در [[حجة الوداع]]، با [[رسول خدا]]{{صل}} است<ref>ابن قانع، ج۱، ص۱۹۴؛ ابونعیم، ج۲، ص۷۳۳.</ref>. وی از جمله صحابهای شمرده شده که [[سبیل]] (شوأرب) خود را کوتاه کرده، اما ریش خود را بلند گذاشته و درنگ میکردند<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۳۷۲؛ بیهقی، ج۱، ص۱۵۱.</ref>. وی بعدها ساکن [[شام]] شد<ref>ابن حبان، ج۳، ص۸۷؛ بغوی، ج۲، ص۱۷۳؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۳۸۸.</ref> و در شمار [[اهل]] حمص<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۳۲؛ ابن اثیر، ج۱، ص۶۸۹.</ref> و مدفون در همان جاست<ref>یاقوت حموی، ج۲، ص۳۰۳.</ref>. تنها [[حدیث]] [[نقل]] شده از او روایتی [[اخلاقی]] درباره دوری از قیل و قال و تضییع [[مال]]، توصیه به [[انفاق]]، ملامت نکردن و توصیه به آغاز انفاق بر افرادی است که [[نفقه]] شان بر عهده [[انسان]] است: | ||
{{عربی|ایاکم و کثرة السؤال، و اضاعة المال، و قیل و قال و..}}<ref>طبرانی، مسند الشامیین، ج۱، ص۳۱۴؛ بغوی، ج۲، ص۱۷۳.</ref>؛ [[حجاج]] بن [[عامر]] همراه [[عبدالله بن عامر]] که هر دو ثمالیاند، در [[نماز صبح]] بر [[عمر بن خطاب]] [[اقتدا]] کرده و گزارش کردهاند که [[عمر]] [[سوره]] {{متن قرآن|إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ}}<ref>«هنگامی که آسمان شکاف بردارد،» سوره انشقاق، آیه ۱.</ref>. را در [[نماز]] خواند و [[سجده]] کرد<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۳۲؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۲۵؛ ابن اثیر، ج۱، ص۶۸۹.</ref>. [[خالد]] بن مغدان، [[شرحبیل بن مسلم]] و [[عاصم بن حجاج]] [[راوی]] [[روایت]] اویند<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۳۲.</ref><ref>ماخذ: ابن ابی عاصم / الآحاد و المثانی + ابن اثیر / اسد الغابه + ابن حبان/ کتاب الثقات + ابن حجر / الاصابه + ابن عبدالبر / الاستیعاب + ابن قانع / معجم الصحابه + ابونعیم / معرفة الصحابه + بخاری / التاریخ الکبیر + بغوی / معجم الصحابه + طبرانی / المعجم الکبیر + یاقوت حموی / معجم البلدان + | {{عربی|ایاکم و کثرة السؤال، و اضاعة المال، و قیل و قال و..}}<ref>طبرانی، مسند الشامیین، ج۱، ص۳۱۴؛ بغوی، ج۲، ص۱۷۳.</ref>؛ [[حجاج]] بن [[عامر]] همراه [[عبدالله بن عامر]] که هر دو ثمالیاند، در [[نماز صبح]] بر [[عمر بن خطاب]] [[اقتدا]] کرده و گزارش کردهاند که [[عمر]] [[سوره]] {{متن قرآن|إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ}}<ref>«هنگامی که آسمان شکاف بردارد،» سوره انشقاق، آیه ۱.</ref>. را در [[نماز]] خواند و [[سجده]] کرد<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۳۲؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۲۵؛ ابن اثیر، ج۱، ص۶۸۹.</ref>. [[خالد]] بن مغدان، [[شرحبیل بن مسلم]] و [[عاصم بن حجاج]] [[راوی]] [[روایت]] اویند<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۳۲.</ref><ref>ماخذ: ابن ابی عاصم / الآحاد و المثانی + ابن اثیر / اسد الغابه + ابن حبان/ کتاب الثقات + ابن حجر / الاصابه + ابن عبدالبر / الاستیعاب + ابن قانع / معجم الصحابه + ابونعیم / معرفة الصحابه + بخاری / التاریخ الکبیر + بغوی / معجم الصحابه + طبرانی / المعجم الکبیر + یاقوت حموی / معجم البلدان + | ||
بیهقی، احمد بن الحسین (م۴۵۸)، السنن، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۴؛ طبرانی، سلیمان بن أحمد (م ۳۶۰)، مسند الشامیین، تحقیق حمدی عبدالمجید السلفی، بیروت، مؤسسة الرساله، ۱۴۱۷.</ref><ref>[[منصور داداشنژاد|داداشنژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۳ (کتاب)|مقاله «حجاج بن عامر ثمالی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۳، ص: ۴.</ref>. | بیهقی، احمد بن الحسین (م۴۵۸)، السنن، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۴؛ طبرانی، سلیمان بن أحمد (م ۳۶۰)، مسند الشامیین، تحقیق حمدی عبدالمجید السلفی، بیروت، مؤسسة الرساله، ۱۴۱۷.</ref><ref>[[منصور داداشنژاد|داداشنژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۳ (کتاب)|مقاله «حجاج بن عامر ثمالی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۳، ص: ۴.</ref>. |