تقیه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن '
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == == منابع ==' به '== منابع ==')
جز (جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن ')
خط ۱۷: خط ۱۷:


==اغراض و اهداف تقیه==
==اغراض و اهداف تقیه==
[[انسان]] گاه در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] در وضعی قرار می‌‌گیرد که نمی‌تواند آزادانه به همه [[وظایف شرعی]] خویش عمل کند. ناگزیر باید برخی از آنها را ترک گوید. [[سیره]] مستمر همه [[خردمندان]] در این گونه موارد [[وانهادن]] آن چیزی است که مهم نبوده یا اهمیت کمتری دارد. به عنوان مثال، در موضوع مورد بحث، [[پرهیز]] از کتمان کاری از [[وظایف]] همه انسان هاست؛ لیکن گاهی در مقابل آن، [[وظیفه]] و [[مصلحت]] مهم دیگری قرار می‌‌گیرد که از نظر [[عقل]] و [[شرع]] اهمیت [[برتری]] دارد، از این رو [[اسلام]] برای [[حفظ]] آن مصلحت بالاتر [[تقیه]] را جایز دانسته و [[مسلمانان]] را به رعایت آن [[فرمان]] داده است. <ref>منشور عقاید امامیه، ص۲۲۵. </ref> آن [[مصالح]] مهم‌تر از نگاه اسلام عبارت‌اند از<ref>[[حسین رحیمیان|رحیمیان، حسین]]، [[تقیه - رحیمیان (مقاله)|مقاله «رحیمیان»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref>:
[[انسان]] گاه در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] در وضعی قرار می‌‌گیرد که نمی‌تواند آزادانه به همه [[وظایف شرعی]] خویش عمل کند. ناگزیر باید برخی از آنها را ترک گوید. [[سیره]] مستمر همه [[خردمندان]] در این گونه موارد [[وانهادن]] آن چیزی است که مهم نبوده یا اهمیت کمتری دارد. به عنوان مثال، در موضوع مورد بحث، [[پرهیز]] از کتمان کاری از [[وظایف]] همه انسان هاست؛ لکن گاهی در مقابل آن، [[وظیفه]] و [[مصلحت]] مهم دیگری قرار می‌‌گیرد که از نظر [[عقل]] و [[شرع]] اهمیت [[برتری]] دارد، از این رو [[اسلام]] برای [[حفظ]] آن مصلحت بالاتر [[تقیه]] را جایز دانسته و [[مسلمانان]] را به رعایت آن [[فرمان]] داده است. <ref>منشور عقاید امامیه، ص۲۲۵. </ref> آن [[مصالح]] مهم‌تر از نگاه اسلام عبارت‌اند از<ref>[[حسین رحیمیان|رحیمیان، حسین]]، [[تقیه - رحیمیان (مقاله)|مقاله «رحیمیان»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref>:
=== [[پاسداری از دین]] و [[ایمان]] خود===
=== [[پاسداری از دین]] و [[ایمان]] خود===
هرگاه فرد [[مؤمن]] در وضعی قرار گیرد که با ابراز [[عقیده]] خود، بر اثر فشار [[معاندان]] یا عواملی دیگر، [[ایمان]] وی به خطر افتد، باید با [[تمسک]] جستن به تقیه، خود را از این [[مخمصه]] برهاند. به تصریح [[قرآن کریم]] در [[صدر اسلام]] گروهی از مسلمانان پس از آشکار ساختن اسلام خود، بر اثر [[شکنجه]] [[کافران]]، از اسلام[[دست]] برداشتند: {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ فَإِذَا أُوذِيَ فِي اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذَابِ اللَّهِ وَلَئِنْ جَاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّكَ لَيَقُولُنَّ إِنَّا كُنَّا مَعَكُمْ أَوَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِمَا فِي صُدُورِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و برخی از مردم کسانی هستند که می‌گویند: به خداوند ایمان آورده‌ایم آنگاه چون در راه خداوند، آزاری ببینند گزند مردم را همچون عذاب خداوند می‌انگارند و اگر از سوی پروردگارت امدادی برسد می‌گویند: بی‌گمان ما با شما بوده‌ایم؛ آیا خداوند به آنچه جهانیان در دل د» سوره عنکبوت، آیه ۱۰.</ref><ref>مجمع البیان، ج ۸، ص۴۲۹؛ روض الجنان، ج ۱۵، ص۱۹۲. </ref> یکی از روش‌های [[پاسداری]] از ایمان خود در این گونه شرایط نامناسب، [[تقیه]] است، چنان که [[اصحاب کهف]] به همین منظور، عقیده خود را [[کتمان]] کردند: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ بَعَثْنَاهُمْ لِيَتَسَاءَلُوا بَيْنَهُمْ قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ كَمْ لَبِثْتُمْ قَالُوا لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ قَالُوا رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثْتُمْ فَابْعَثُوا أَحَدَكُمْ بِوَرِقِكُمْ هَذِهِ إِلَى الْمَدِينَةِ فَلْيَنْظُرْ أَيُّهَا أَزْكَى طَعَامًا فَلْيَأْتِكُمْ بِرِزْقٍ مِنْهُ وَلْيَتَلَطَّفْ وَلَا يُشْعِرَنَّ بِكُمْ أَحَدًا}}<ref>«و بدین‌گونه ما آنان را (از خواب) برانگیختیم تا از هم باز پرسند؛ یکی از آنان گفت: چقدر درنگ داشته‌اید؟ گفتند: یک روز یا پاره‌ای از یک روز درنگ داشته‌ایم؛ گفتند: پروردگارتان از اندازه درنگی که داشته‌اید آگاه‌تر است؛ اکنون از خویش یک تن را با این درهمتان  به شهر گسیل دارید که بنگرد کدام خوراک پاکیزه‌تر است تا برایتان از آن رزقی آورد و باید نرمی کند و کسی را از (بودن) شما نیاگاهاند» سوره کهف، آیه ۱۹.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّهُمْ إِنْ يَظْهَرُوا عَلَيْكُمْ يَرْجُمُوكُمْ أَوْ يُعِيدُوكُمْ فِي مِلَّتِهِمْ وَلَنْ تُفْلِحُوا إِذًا أَبَدًا}}<ref>«که آنان اگر بر شما دست یابند، سنگسارتان می‌کنند، یا به آیین خویش برمی‌گردانند و در آن صورت، هرگز، هیچ‌گاه رستگار نخواهید شد» سوره کهف، آیه ۲۰.</ref> در روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} نیز از اهداف و اغراض تقیه، [[حفظ دین]] به شمار رفته است<ref>بحارالانوار، ج ۷۲، ص۴۱۵؛ میزان الحکمه، ج ۱، ص۸۰۸. </ref>.<ref>[[حسین رحیمیان|رحیمیان، حسین]]، [[تقیه - رحیمیان (مقاله)|مقاله «رحیمیان»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref>
هرگاه فرد [[مؤمن]] در وضعی قرار گیرد که با ابراز [[عقیده]] خود، بر اثر فشار [[معاندان]] یا عواملی دیگر، [[ایمان]] وی به خطر افتد، باید با [[تمسک]] جستن به تقیه، خود را از این [[مخمصه]] برهاند. به تصریح [[قرآن کریم]] در [[صدر اسلام]] گروهی از مسلمانان پس از آشکار ساختن اسلام خود، بر اثر [[شکنجه]] [[کافران]]، از اسلام[[دست]] برداشتند: {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ فَإِذَا أُوذِيَ فِي اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذَابِ اللَّهِ وَلَئِنْ جَاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّكَ لَيَقُولُنَّ إِنَّا كُنَّا مَعَكُمْ أَوَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِمَا فِي صُدُورِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و برخی از مردم کسانی هستند که می‌گویند: به خداوند ایمان آورده‌ایم آنگاه چون در راه خداوند، آزاری ببینند گزند مردم را همچون عذاب خداوند می‌انگارند و اگر از سوی پروردگارت امدادی برسد می‌گویند: بی‌گمان ما با شما بوده‌ایم؛ آیا خداوند به آنچه جهانیان در دل د» سوره عنکبوت، آیه ۱۰.</ref><ref>مجمع البیان، ج ۸، ص۴۲۹؛ روض الجنان، ج ۱۵، ص۱۹۲. </ref> یکی از روش‌های [[پاسداری]] از ایمان خود در این گونه شرایط نامناسب، [[تقیه]] است، چنان که [[اصحاب کهف]] به همین منظور، عقیده خود را [[کتمان]] کردند: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ بَعَثْنَاهُمْ لِيَتَسَاءَلُوا بَيْنَهُمْ قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ كَمْ لَبِثْتُمْ قَالُوا لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ قَالُوا رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثْتُمْ فَابْعَثُوا أَحَدَكُمْ بِوَرِقِكُمْ هَذِهِ إِلَى الْمَدِينَةِ فَلْيَنْظُرْ أَيُّهَا أَزْكَى طَعَامًا فَلْيَأْتِكُمْ بِرِزْقٍ مِنْهُ وَلْيَتَلَطَّفْ وَلَا يُشْعِرَنَّ بِكُمْ أَحَدًا}}<ref>«و بدین‌گونه ما آنان را (از خواب) برانگیختیم تا از هم باز پرسند؛ یکی از آنان گفت: چقدر درنگ داشته‌اید؟ گفتند: یک روز یا پاره‌ای از یک روز درنگ داشته‌ایم؛ گفتند: پروردگارتان از اندازه درنگی که داشته‌اید آگاه‌تر است؛ اکنون از خویش یک تن را با این درهمتان  به شهر گسیل دارید که بنگرد کدام خوراک پاکیزه‌تر است تا برایتان از آن رزقی آورد و باید نرمی کند و کسی را از (بودن) شما نیاگاهاند» سوره کهف، آیه ۱۹.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّهُمْ إِنْ يَظْهَرُوا عَلَيْكُمْ يَرْجُمُوكُمْ أَوْ يُعِيدُوكُمْ فِي مِلَّتِهِمْ وَلَنْ تُفْلِحُوا إِذًا أَبَدًا}}<ref>«که آنان اگر بر شما دست یابند، سنگسارتان می‌کنند، یا به آیین خویش برمی‌گردانند و در آن صورت، هرگز، هیچ‌گاه رستگار نخواهید شد» سوره کهف، آیه ۲۰.</ref> در روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} نیز از اهداف و اغراض تقیه، [[حفظ دین]] به شمار رفته است<ref>بحارالانوار، ج ۷۲، ص۴۱۵؛ میزان الحکمه، ج ۱، ص۸۰۸. </ref>.<ref>[[حسین رحیمیان|رحیمیان، حسین]]، [[تقیه - رحیمیان (مقاله)|مقاله «رحیمیان»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref>
۲۱۸٬۸۳۷

ویرایش