سوریه

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• "سوریه" نام یکی از کشورهای خاورمیانه است که در شمال عراق واقع شده است. این کشور در قدیم "شام" نامیده می‌‌شد. و بخشی از لبنان، اردن، فلسطین و عراق کنونی‌ را نیز در بر می‌‌گرفت. این منطقه پس از ظهور اسلام و تصرف آن به دست مسلمانان،‌ پایتخت امویان قرار گرفت و بنی‌امیه با سلطنتی که در این منطقه به راه انداخته بودند‌ بسیار مورد توجه قرار گرفته بود. دمشق در زمان امویان مرکز حکومت و پایتخت‌ ممالک اسلامی بود و با سرنگونی سلسله امویان و تأسیس حکومت بنی‌العباس،‌ پایتخت از سوریه به عراق منتقل شد. این کشور در صدر اسلام بسیار حادثه‌ساز بوده؛‌ جنگ صفین یکی از این جنگ‌های خونین است که از این سرزمین هدایت شد و میان‌ امیرالمؤمنین(ع) و معاویه درگرفت و مردم بسیاری در آن کشته شدند. آتش جنگ‌های‌ بسیاری نیز در زمان بنی‌امیه از این سرزمین برمی‌خاست. واقعه جانسوز کربلا، جنگ‌ با مردم مدینه و خراب شدن خانه خدا در زمان حکومت امویان از ناحیه حکومت‌ بنی‌امیه از شام هدایت می‌‌شد. در آخرالزمان نیز این سرزمین بیننده حوادث ناگوار‌ زیادی خواهد بود. در روایتی حضرت امیرالمؤمنین(ع) فرمود: تمامی اعلی شام را دشنام ندهید، زیرا‌ (برخی از یاران حضرت مهدی(ع) به نام) ابدال، اهل شام هستند. در حدیثی پس از یاد آوری حمله بنی‌قنطورا و فتنه‌ها و بلاهایی که در بغداد و مصر‌ ایجاد می‌‌شود، می‌‌فرماید: پس زمانی که فتنه و بلا به شام برسد، آنگاه چه مرگ بزرگی‌ واقع خواهد شد! (چه بسیار افرادی که کشته می‌‌شوند).
• امام باقر(ع) در حدیثی فرمود: در شام دو گروه با هم جنگ خواهند کرد، سپس‌ نشانه‌ای الهی ظاهر خواهد شد و آن زلزله‌ای است که بیش از هزار نفر در آن می‌‌میرند. این زلزله برای مؤمنین رحمت است و برای کافران عذاب خواهد بود. سپس گروهی با‌ اسب‌های ابلق و پرچم‌های زرد از سوی مغرب به شام می‌‌آیند... و روستایی به نام‌ حرستا در دمشق به زمین فروخواهد رفت. پس از آن پسر هند جگرخوار (یعنی سفیانی) از سرزمین خشک برمی‌خیزد و بر منبر دمشق می‌‌نشیند. در این زمان منتظر باشید که‌ حضرت مهدی(ع) ظهور خواهد نمود. امیرالمؤمنین(ع) فرمود: به زودی شهرهای شام ویران شده و بلا آن را فراگیرد، و‌ جز شهر دمشق و اطراف آن سالم نماند. در بخش شرقی شام و بلندی‌های آن نیز کشتار‌ فراوانی خواهد شد. در روایتی آمده: حاکم شام و حاکم مصر با هم جنگ خواهند کرد و گروهی از‌ مصریان به دست شامی‌ها اسیر خواهند شد. در این حال گروهی از سوی شرق با‌ پرچم‌های کوچک و سیاه رنگ قیام می‌‌کنند و آنان کسانی هستند که حکومت را به‌ حضرت مهدی(ع) تسلیم خواهند نمود. در روایتی دیگر این گونه می‌‌فرماید: شخصی‌ گندم‌گون (از سوی شرق آمده و در شام) عدالت را برقرار می‌‌کند و آنگاه به سوی‌ حضرت مهدی(ع) رفته و حکومتش را تسلیم آن حضرت می‌‌نماید و خود در رکاب‌ حضرت قائم(ع) به نبرد با دشمنان می‌‌پردازد.
• امام باقر(ع) فرمود: اولین سرزمینی که (پیش از ظهور) ویران خواهد شد، سرزمین‌ شام است، زیرا در آنجا سه گروه با هم جنگ خواهند نمود، گروه‌هایی به سرکردگی‌ أصهب، أبقع، سفیانی.‌ در دو روایت سید بن طاووس نقل کرده که فتنه و آشوبی در شام به پا خواهد شد. در ابتدا این فتنه را دست کم می‌‌گیرند و آشوبی بچه‌گانه تلقی می‌‌شود. سپس شعله این آشوب چنان بالا می‌‌گیرد که اوضاع مردم را دگرگون نموده و همه مردم را پراکنده‌ و پریشان می‌‌نماید. هرگاه در گوشه‌ای این فتنه را بخوابانند، از سویی دیگر دوباره برپا‌ می‌‌شود. این اوضاع به همین صورت خواهد بود تا اینکه شمایل یک کف دست در‌ آسمان نمایان شده و اشاره کند و صدایی بگوید: فلان شخص امیر و حاکم شما است‌ (یعنی حضرت مهدی(ع)). در روایتی دیگر امام باقر(ع) فرمود: صدایی از سرزمین دمشق برخواهد خاست،‌ منتظر آن باشید زیرا پس از شنیدن آن صدا، گشایش بزرگی برای شما اتفاق خواهد افتاد‌ و به پیروزی خواهید رسید.
• امیرالمؤمنین(ع) در خطبه‌ای طولانی حوادث آخرالزمان را بیان می‌‌فرماید: در ضمن‌ آن حدیث فرمود هنگامی که سفیانی همراه لشکرش در دمشق هستند، صدایی را‌ می‌‌شنوند که می‌‌گوید: "عرب‌های حجاز بر علیه شما اجتماع نموده‌اند" (یعنی لشکر‌ حضرت مهدی(ع)) سفیانی با یاران خود مشورت می‌‌کند و آنها می‌‌گویند: لشکر تو از‌ نظر تجهیزات جنگی بسیار پیشرفته‌تر است، بنابراین به جنگ آنها باید بروی... سپس با‌ صد و هفتاد هزار جنگجو در منطقه طبریّه در فلسطین با لشکر حضرت مهدی(ع) برخورد می‌‌کنند... و همگی نابود شده و فقط شخص سفیانی می‌‌ماند که به دست‌ حضرت کشته می‌‌شود و شهر دمشق به تصرف حضرت در خواهد آمد.
• ابوحمزه ثمالی از امام باقر(ع) درباره این آیه پرسید: ﴿وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ﴾. حضرت فرمود: این گرسنگی‌ عام و خاص دارد. در شام گرسنگی عام همگان را در بر خواهد گرفت ولی قحطی و‌ گرسنگی خاص در کوفه روی خواهد داد و فقط دشمنان آل محمد(ع) را شامل خواهد‌ شد و همه دشمنان اهل بیت(ع) در کوفه از گرسنگی خواهند مرد. در شام نیز ترس بر‌ همه غالب می‌‌شود و این گرسنگی پیش از قیام حضرت مهدی(ع) است ولی ترس پس‌ از قیام حضرت اتفاق خواهد افتاد.

پرسش مستقیم

• آیا فتنه و آشوب در سوریه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)

منابع

• حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان.