قلمرو امامت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۳۳

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث امامت است. "قلمرو امامت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

قلمرو امامت در قرآن - قلمرو امامت در حدیث - قلمرو امامت در کلام اسلامی - قلمرو امامت در فلسفه اسلامی - قلمرو امامت در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل قلمرو امامت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

قلمرو و گستره امامت امام، از تعاریف امامت به‌دست می‌آید. اهل سنت، امامت را امری انسانی دانسته و آن را تا اندازه مسأله فرعیِ فقهی، فرو می‌کاهند و قلمرو آن را امارت و حکومت سیاسی، نه دینی، بر بشر می‌دانند، ولی امامت از نگاه شیعه، امری الهی و دارای قلمرو و گستره خاصی است، خدای سبحان در آیات متعددی، قلمرو و گستره امامت امام را مشخص نموده است:

امامت بر همه انسان‌ها: قلمرو و گستره امامت امام، از حیث جمعیتی، همه مردم را در بر می‌گیرد. این مهم در آیه مبارکه ﴿وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ﴾^[۱] از واژه ﴿لِلنَّاسِ﴾ به‌دست می‌آید.
امامت بر زمین: بخشی از قلمرو و گستره امامت امام، از حیث فضای جغرافیایی زمین است. این ویژگی، از کاربرد واژه ﴿فِي الْأَرْضِ﴾ در آیه ﴿وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ﴾^[۲] دانسته می‌شود.
امامت فراتر از رسالت: گستره امامت امام، فراتر از گستره نبوت نبی است. بر پایه آیه: ﴿وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا﴾^[۳] از یک سو، حضرت ابراهیم(ع) پس از ابتلائات متعدد همچون ذبح حضرت اسماعیل(ع) و در سن پیری به مقام امامت رسیده و از سویی دیگر، پیش از فرزند دار شدن، نبی و رسول بوده‌اند؛ از این‌رو، جعل مقام امامت برای حضرت ابراهیم(ع) در سن پیری و پس از مقام نبوت و رسالت بوده است.
امامت جایگاه اجتماعی است: گستره امامت از حیث فردی و اجتماعی، مقامی‌اجتماعی است. مضاف بودن واژه امام، گواه این باور است. واژه امام، مفهومی‌دارای اضافه است و با مفهوم مأموم معنا می‌یابد؛ ﴿إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا﴾^[۴]^[۵].

منابع

مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی

جستارهای وابسته

منبع‌شناسی جامع امامت

پانویس

↑ «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود: پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.
↑ «و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.
↑ «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم» سوره بقره، آیه ۱۲۴.
↑ «من تو را پیشوای مردم می‌گمارم» سوره بقره، آیه ۱۲۴.
↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۲۵-۲۶.

[1] «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود: پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.

[2] «و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.

[3] «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم» سوره بقره، آیه ۱۲۴.

[4] «من تو را پیشوای مردم می‌گمارم» سوره بقره، آیه ۱۲۴.

[5] مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۲۵-۲۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۷۱: / خط ۷۱: @@
 == پانویس ==
 {{پانویس}}
-{{امامت شناسی}}
 [[رده:مدخل]]
 [[رده:امامت]]
 [[رده:امامت عامه]]