سنت در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۰۹

مقدمه

سنت، از نظر لغوی، به معنای راه و روش است؛ اعم از اینکه خوب باشد یا بد. جمع آن نیز سنن است: وَ السُّنَّةُ الطَّرِيقَةُ وَ السُّنَّةُ السِّيرَةُ حَمِيدَةً كَانَتْ أَوْ ذَمِيمَةً و الْجَمْعُ سُنَنٌ‌^[۱]. در اصطلاح فقهای اهل سنت نیز به چیزی گفته می‌شود که از طرف پیامبر(ص) ثابت شده، ولی در حد فرض و وجوب نرسیده باشد و مترادف مستحب است: ما ثبت عن النبي(ص) و لم يكن من باب الفرض و لا الواجب فهي مرادفة للمندوب^[۲].

سنت، از نگاه محدثان، عبارت است از: هر چیزی که به رسول الله(ص) استناد داده شود که شامل گفتار، رفتار، تأیید و همچنین صفت خَلقی و خُلقی پیامبر(ص) می‌گردد^[۳]. از نگاه اصولیین نیز عبارت است از: گفتار، کردار، امضا و تأیید پیامبر(ص)^[۴]. این تعریف، با تعریفی که محدثان از سنت ارائه داده‌اند، در دو صفت خَلقی و خُلقی تفاوت دارد. بنا به گفته زرکشی برخی اصولیین دامنه سنت را گسترش داده و بر واجب، مستحب و مباح اطلاق کرده‌اند^[۵] و برخی سنت را در مقابل بدعت گرفته‌اند: و تطلق في مقابلة البدعة^[۶].

البته سنت، از منظر برخی اهل سنت، شامل سنت پیامبر(ص) و سنت صحابه می‌گردد؛ یعنی همان‌گونه که سنت پیامبر(ص) حجت شرعی است، سنت صحابه نیز همان حکم را دارد. شاطبی در این باره بحث مفصلی نموده و دلایل این مسئله را بیان داشته است: سنة الصحابة - رضي الله عنهم - سنة يعمل عليها و يرجع إليها^[۷]. در توضیح سخن شاطبی گفته شده است که مراد از سنت صحابه، عمل صحابه است، نه رأی و اجتهاد آنها؛ مثل اینکه یکی از صحابه در جای خاصی تکبیر یا تلبیه بگوید^[۸].

به‌زدوی سنت صحابه را در ردیف سنت پیامبر(ص) نمی‌داند و سنت پیامبر(ص) را اقوا از سنت صحابه می‌داند^[۹]. از نگاه مذهب شافعی، سنت چیزی است که رسول خدا(ص) بر آن مواظبت داشته است و آنچه صحابه بر آنها مواظبت داشته‌اند، سنت به حساب نمی‌آید^[۱۰].

امّا از نگاه فقهای امامیه، با توجه به مستنداتی مانند آیه ولایت، آیه تطهیر، حدیث ثقلین و ده‌ها حدیث و روایات دیگر درباره جایگاه اهل بیت پیامبر(ص) اولاً سنت پیامبر(ص) را باید از طریق اهل بیت(ع) دریافت کرد و راه‌های دیگر ما را به سنت واقعی پیامبر(ص) رهنمون نمی‌شود^[۱۱]. ثانیاً اصطلاح سنت، شامل قول، فعل و تقریر ائمه معصومین(ع) نیز می‌شود و برای همه مسلمانان، حجت شرعی است؛ زیرا سنت این بزرگواران، در حقیقت سنت رسول الله(ص) است^[۱۲].^[۱۳]

منابع

ضیایی، رحمت‌الله، مقاله «شیعه و سنت نبوی»، موسوعه رد شبهات ج۱۳

پانویس

↑ فیومی، المصباح المنیر، ص۲۹۱.
↑ محمود، موقف ابن تیمیة من الأشاعرة، ص۲۳.
↑ منیاوی، الشرح الکبیر لمختصر الأصول، ص۳۷۶.
↑ طوفی، شرح مختصر الروضة، ج۲، ص۶۱.
↑ زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.
↑ زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.
↑ شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.
↑ شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.
↑ بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.
↑ بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.
↑ آل کاشف الغطاء، اصل الشیعة و أصولها، ص۸۴.
↑ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳.
↑ ضیایی، رحمت‌الله، مقاله «شیعه و سنت نبوی»، موسوعه رد شبهات، ج۱۳، ص ۹.

[1] فیومی، المصباح المنیر، ص۲۹۱.

[2] محمود، موقف ابن تیمیة من الأشاعرة، ص۲۳.

[3] منیاوی، الشرح الکبیر لمختصر الأصول، ص۳۷۶.

[4] طوفی، شرح مختصر الروضة، ج۲، ص۶۱.

[5] زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.

[6] زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.

[7] شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.

[8] شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.

[9] بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.

[10] بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.

[11] آل کاشف الغطاء، اصل الشیعة و أصولها، ص۸۴.

[12] کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳.

[13] ضیایی، رحمت‌الله، مقاله «شیعه و سنت نبوی»، موسوعه رد شبهات، ج۱۳، ص ۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

@@ خط ۱۸: / خط ۱۸: @@
 امّا از نگاه [[فقهای امامیه]]، با توجه به مستنداتی مانند [[آیه ولایت]]، [[آیه تطهیر]]، [[حدیث ثقلین]] و ده‌ها [[حدیث]] و [[روایات]] دیگر درباره جایگاه [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} اولاً [[سنت پیامبر]]{{صل}} را باید از طریق [[اهل بیت]]{{ع}} دریافت کرد و راه‌های دیگر ما را به سنت [[واقعی]] [[پیامبر]]{{صل}} رهنمون نمی‌شود<ref>آل کاشف الغطاء، اصل الشیعة و أصولها، ص۸۴.</ref>. ثانیاً اصطلاح سنت، شامل قول، فعل و تقریر [[ائمه معصومین]]{{عم}} نیز می‌شود و برای همه [[مسلمانان]]، [[حجت شرعی]] است؛ زیرا سنت این بزرگواران، در [[حقیقت]] [[سنت رسول الله]]{{صل}} است<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی، رحمت‌الله]]، [[شیعه و سنت نبوی (مقاله)| مقاله «شیعه و سنت نبوی»]]، [[موسوعه رد شبهات ج۱۳ (کتاب)|موسوعه رد شبهات]]، ج۱۳، ص ۹.</ref>
-== جستارهای وابسته ==
 == منابع ==