حکمت الهی: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
جز (جایگزینی متن - 'نیکوترین نظام' به 'نیکوترین نظام') |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
*نکته دوم اینکه [[عدل الهی]] از متفرعات مفهوم سلبی [[حکمت]] اوست؛ زیرا [[خداوند]] هیچ‌گاه مرتکب [[افعال]] قبیح و [[شر]] نمی‌شود؛ چرا که کمال وجودی‌اش مانع از انجام دادن چنین افعالی میشود؛ زیرا [[خداوند]] فقط مبدأ خیر است. | *نکته دوم اینکه [[عدل الهی]] از متفرعات مفهوم سلبی [[حکمت]] اوست؛ زیرا [[خداوند]] هیچ‌گاه مرتکب [[افعال]] قبیح و [[شر]] نمی‌شود؛ چرا که کمال وجودی‌اش مانع از انجام دادن چنین افعالی میشود؛ زیرا [[خداوند]] فقط مبدأ خیر است. | ||
*[[حکمت]] در [[آیات قرآن]] و [[روایات]] نیز آمده است: {{متن قرآن|كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ}}<ref>«(این) کتابی است که آیاتش استواری یافته» سوره هود، آیه ۱.</ref> و {{متن حدیث|قَدَّرَ مَا خَلَقَ فَأَحْكَمَ تَقْدِيرَهُ}}<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۸۹.</ref>. البته اینها بیشتر به معنای ایجابی [[حکمت]] ناظر است. | *[[حکمت]] در [[آیات قرآن]] و [[روایات]] نیز آمده است: {{متن قرآن|كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ}}<ref>«(این) کتابی است که آیاتش استواری یافته» سوره هود، آیه ۱.</ref> و {{متن حدیث|قَدَّرَ مَا خَلَقَ فَأَحْكَمَ تَقْدِيرَهُ}}<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۸۹.</ref>. البته اینها بیشتر به معنای ایجابی [[حکمت]] ناظر است. | ||
*به تعبیر دیگر: [[حکمت الهی]] این است که [[نظام آفرینش]]، [[نظام احسن]] و اصلح و [[نیکوترین | *به تعبیر دیگر: [[حکمت الهی]] این است که [[نظام آفرینش]]، [[نظام احسن]] و اصلح و [[نیکوترین نظام]] ممکن است. | ||
*لازمه [[حکمت]] و [[عنایت]] [[حق]]، [[غایت]] و معنا داشتن [[جهان]] و هستی است. آنچه موجود میشود یا خود خیر است و یا برای وصول به خیر است. [[حکمت]] از [[شئون]] علیم و [[مرید]] بودن است و مبین اصل [[علت]] غایی برای [[جهان]] می‌‌باشد<ref>مطهری، عدل الهی، ص۶۳.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۰۹-۱۱۰.</ref>. | *لازمه [[حکمت]] و [[عنایت]] [[حق]]، [[غایت]] و معنا داشتن [[جهان]] و هستی است. آنچه موجود میشود یا خود خیر است و یا برای وصول به خیر است. [[حکمت]] از [[شئون]] علیم و [[مرید]] بودن است و مبین اصل [[علت]] غایی برای [[جهان]] می‌‌باشد<ref>مطهری، عدل الهی، ص۶۳.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۰۹-۱۱۰.</ref>. | ||
نسخهٔ ۱ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۴۶
اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
حکمت الهی در قرآن - حکمت الهی در حدیث - حکمت الهی در نهج البلاغه - حکمت الهی در معارف دعا و زیارات - حکمت الهی در کلام اسلامی - حکمت الهی در اخلاق اسلامی - حکمت الهی در عرفان اسلامی
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل حکمت الهی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- معانی متعددی برای واژه "حکمت" در منابع لغوی و روایی آمده که مجموع آنها درباره حکمت الهی در دو معنای سلبی و ایجابی قابل جمع‌بندی است. معنای ایجابی، حکمت اتقان و استحکام در علم و فعل است[۱] و معنای سلبی آن، عدم صدور فعل قبیح و ناروا از سوی باری تعالی است[۲].
- دو نکته مهم و اساسی درباره معنای سلبی، قابل دقت و توجه است:
- نخست اینکه این معنا بر حسن و قبح عقلی مبتنی است که اشاعره آن را قبول ندارند.
- نکته دوم اینکه عدل الهی از متفرعات مفهوم سلبی حکمت اوست؛ زیرا خداوند هیچ‌گاه مرتکب افعال قبیح و شر نمی‌شود؛ چرا که کمال وجودی‌اش مانع از انجام دادن چنین افعالی میشود؛ زیرا خداوند فقط مبدأ خیر است.
- حکمت در آیات قرآن و روایات نیز آمده است: ﴿كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ﴾[۳] و «قَدَّرَ مَا خَلَقَ فَأَحْكَمَ تَقْدِيرَهُ»[۴]. البته اینها بیشتر به معنای ایجابی حکمت ناظر است.
- به تعبیر دیگر: حکمت الهی این است که نظام آفرینش، نظام احسن و اصلح و نیکوترین نظام ممکن است.
- لازمه حکمت و عنایت حق، غایت و معنا داشتن جهان و هستی است. آنچه موجود میشود یا خود خیر است و یا برای وصول به خیر است. حکمت از شئون علیم و مرید بودن است و مبین اصل علت غایی برای جهان می‌‌باشد[۵][۶].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ علامه حلی، شرح تجرید الاعتقاد، ص۴۱۵.
- ↑ علامه حلی، شرح تجرید الاعتقاد، ص۴۲۰.
- ↑ «(این) کتابی است که آیاتش استواری یافته» سوره هود، آیه ۱.
- ↑ نهج‌البلاغه، خطبه ۸۹.
- ↑ مطهری، عدل الهی، ص۶۳.
- ↑ محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۰۹-۱۱۰.