حارث بن مضرس بن عبدرزاح انصاری

آشنایی اجمالی

به گفته عدوی^[۱] و بغوی^[۲] او در بیعت شجره^[۳] و جنگ‌های بعد از آن حاضر بود و در نبرد قادسیه^[۴] کشته شد و از او نسلی نیز باقی مانده است. ابن فتحون نیز نام او را در شمار صحابه آورده است.

ابن حجر^[۵] احتمال داده او همان حارث بن عبد رزاح یا عبید بن رزاح باشد؛ ولی از آنجا که از نسل این حارث، خالد بن ثابت بن نعمان بن حارث بن عبد رزاح از شهدای واقعه بئر معونه^[۶] بوده^[۷] و نیز «بشیره» و «عمیره»، خواهران خالد، در زمره بیعت کنندگان با رسول خدا (ص) بودند ^[۸] و با لحاظ بیست سال فاصله میان هر نسل، باید نتیجه گرفت که: حارث بن عبدرزاح در زمان رسول خدا (ص) حداقل هشتاد ساله بوده و خیلی بعید است که او ده سال بعد از این وقایع، در سن حدود نود سالگی در نبرد قادسیه حضور داشته باشد؛ از این رو سخن ابن حجر نمی‌تواند صحیح باشد. البته می‌‌توان این احتمال را داد که حارث بن مضرس بن عبدرزاح، برادرزاده حارث بن عبد رزاح باشد، بر این اساس او از تیره بنوظفر از قبیله اوس است^[۹].^[۱۰]

↑ ر. ک: ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۳۸.
↑ ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۱.
↑ در ماجرای صلح حدیبیه در اواخر سال ششم هجری بنگرید: ابن هشام، السیرة النبویه، ج۳، ص۳۲۱.
↑ به اختلاف اقوال در یکی از سال‌های ۱۴، ۱۵ با ۱۶ هجری، ر. ک: طبری، تاریخ، ج۳، ص۵۹۰.
↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۱.
↑ در ماه صفر سال چهارم هجری، ر. ک: واقدی، المغازی، ج۱، ص۳۴۶.
↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۱۹۵.
↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۳۵۷.
↑ ابن کلبی، هشام بن محمد، نسب قد والیمن الکبیر، ج۲، ص۲۹.
↑ قلیچ، رسول، مقاله «حارث بن مضرس بن عبدرزاح انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۹۴.