هیثم بن عدی طائی کوفی
هیثم بن عدی طائی کوفی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: هیثم بن عدی طائی کوفی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
ابوعبدالرحمان هیثم بن عدی بن عبدالرحمان طایی ثعلی کوفی بحتری منبجی از قبیله طیّ بود و پیش از سال ۱۳۰ هـ در کوفه به دنیا آمد و ظاهراً در همان جا پرورش یافت، [۱] گرچه برخی از معاصران ولادتش را سال ۱۱۴ هـ دانسته‌اند.[۲] به هر حال او به بغداد کوچید و در آنجا سکونت گزید و با روایت حدیث از راویانی چون هشام بن عروه، محمد بن اسحاق، مجالد بن سعید، محمد بن عبدالرحمان بن ابی لیلی و غیره به نقل و نشر حدیث پرداخت.
علاء بن موسی، محمد بن سعد کاتب واقدی و قاسم بن سعید بن مسیب از او روایت کرده‌اند، لکن به دلیل عدم شناخت کافی وی از حدیث و نبود اعتماد بر او، حدیث وی را متروک و خودش را کذّاب خواندند.[۳]
یاقوت حموی وی را مورخ و روایتگر بسیاری از اخبار و انساب و اشعار و لغات عرب دانسته است.[۴] برخی نیز او را هم رأی خوارج و همنشین خلفای عباسی، منصور، مهدی، هادی و رشید دانسته‌اند.
سرانجام هیثم به سال ۲۰۶ یا ۲۰۷ و یا ۲۰۹ هـ در بغداد درگذشت و کتاب‌های بسیاری از خود بر جای گذارد که عبارت‌اند از: کتاب المثالب المعمرین بیوتات العرب بیوتات قریش هبوط آدم افتراق العرب و نزولها و منازلها نزول العرب بخراسان و السّواد نسب الطّی مدیح اهل الشام تاریخ العجم و بنی امیّه من تزوج من الموالی فی العرب الوفود خطط الکوفه ولاة الکوفه تاریخ الاشراف الکبیر تاریخ الاشراف الصغیر طبقات الفقهاء و المحدثین کنی الاشراف خواتیم الخلفاء قضاة الکوفه و البصرة المواسم الخوارج النوادر التاریخ علی السنین اخبار الحسن بن علی (ع) و وفاته اخبار الفرس عمّال الشرط لامراء العراق[۵] الدولة حلف کلب و تمیم و حلف ذهل و حلف طیّ و اسد المثالب الصغیر المثالب الکبیر مثالب ربیعه اخبار طی و نزولها الجبلین و خلف ذهل و ثعل مداعی اهل الشام النواقل اخبار زیاد بن ابیه الشبّاب الجامع اسماء بقایا قریش فی الجاهلیه و اسماء من ولدن فی العرب کتاب النساء النکد فخر اهل الکوفة علی اهل البصره اشراف الکتاب حرس الخلفاء امراء الخراسان و الیمن تاریخ الخلفاء الخراج الصوایف من روی عن النبی (ص) من اصحابه تسمیة الفقهاء و المحدثین سجل الجواهر السمیر خطب المصرین مکه و مدینه مقطّعات الاعراب المحبّر و کتاب مقتل خالد بن عبدالله القسری و الولید بن یزید و یزید بن خلف بن عبدالله[۶].[۷]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
