احمد بن عمرو دهقان
احمد بن عمرو دهقان از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن عمرو دهقان در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
احمد بن عمرو الدهقان در سند دو روایت تفسیر کنز الدقائق، به نقل از کتاب تأویل الآیات الظاهرة واقع شده است؛ از جمله: «فی شرح الآیات الباهرة: قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ رَحِمَهُ اللَّهُ حَدَّثَنَا سَهْلُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارُ[۱] عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَمْرٍو الدِّهْقَانِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ كَثِيرٍ عَنْ عَاصِمِ بْنِ كُلَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: إِنَّ رَجُلًا جَاءَ إِلَى النَّبِيِّ(ص) فَشَكَا إِلَيْهِ الْجُوعَ فَبَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) إِلَى بُيُوتِ أَزْوَاجِهِ فَقُلْنَ مَا عِنْدَنَا إِلَّا الْمَاءُ. فَقَالَ(ص) مَنْ لِهَذَا الرَّجُلِ اللَّيْلَةَ فَقَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ(ع) أَنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ فَأَتَى إِلَى فَاطِمَةَ(س) فَأَعْلَمَهَا فَقَالَتْ مَا عِنْدَنَا إِلَّا قُوتُ الصِّبْيَةِ وَ لَكِنَّا نُؤْثِرُ بِهِ ضَيْفَنَا. فَقَالَ عَلِيٌّ(ع) نَوِّمِي الصِّبْيَةَ وَ أَطْفِئِي السِّرَاجَ فَلَمَّا أَصْبَحَ غَدَا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ(ص) فَنَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ ﴿وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴾»[۲].[۳]
از آنجا که راوی و مروی عنه عنوان مزبور، با عنوان احمد بن عمر دهقان (عنوان پیشین)، یکی است، احتمال تصحیف در نام راوی داده می‌شود؛ زیرا در کتب معتبری مانند ارشاد شیخ مفید، امالی شیخ طوسی و شواهد التنزیل، تنها عنوان احمد بن عمر الدهقان (الدهان) ثبت شده است[۴].[۵]
شرح حال راوی
راوی با عنوان «احمد بن عمر الدهقان» نیز نقل روایت کرده که از جهت راوی و مروی عنه یکسانند؛ در نتیجه اتحاد دو عنوان و تصحیف یکی از آنها قطعی است، ولی قرینه‌ای بر صحت یکی از دو عنوان به دست نیامده است و از راویان مجهول و یا مُهمل به شمار می‌آید؛ زیرا در کتب رجالی عنوان نشده است. البته روایاتش درباره فضایل حضرت فاطمه و حضرت علی(ع) هستند؛ مانند روایت مزبور و دو روایت ذیل:
- حدیث نبوی(ص): «إِنِّي سَأَلْتُ اللَّهَ رَبِّي أَنْ يَجْعَلَ لِعَلِيٍّ أُذُناً وَاعِيَةً فَقِيلَ لِي قَدْ فَعَلَ ذَلِكَ بِهِ»[۶].
- حدیث نبوی(ص): «لَا يُحِبُّكَ إِلَّا مُؤْمِنٌ وَ لَا يُبْغِضُكَ إِلَّا مُنَافِقٌ»[۷].[۸]
منابع
پانویس
- ↑ نام راوی در امالی شیخ طوسی به صورت «محمد بن حسن بن سهل العطار»، و در شواهد التنزیل «محمد بن سهل» آمده است؛ الأمالی (طوسی)، ص۱۸۵، ح۳۰۹؛ شواهد التنزیل، ج۲، ص۳۳۱، ح۹۷۲.
- ↑ «و (آنان را) بر خویش برمی‌گزینند هر چند خود نیازمند باشند. و کسانی که از آزمندی جان خویش در امانند، رستگارند» سوره حشر، آیه ۹.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۳، ص۱۸۲ - ۱۸۳، به نقل از: تأویل الآیات الظاهرة، ص۶۵۳.
- ↑ الإرشاد، ج۱، ص۳۹؛ الأمالی (طوسی)، ص۱۸۵، ح۳۰۹؛ شواهد التنزیل، ج۲، ص۳۳۱، ح۹۷۲.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۴۳۲-۴۳۳.
- ↑ تأویل الآیات الظاهرة، ص۶۹۰.
- ↑ الإرشاد، ج۱، ص۳۹ - ۴۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۴۳۳.