محمد بن قاسم بن زکریا محاربی

آشنایی اجمالی

محمد بن قاسم بن زکریا محاربی مکنی به «ابوعبدالله»^[۱] و معروف به «سودانی» است.^[۲] وی از ساکنان کوفه بود.^[۳]محمد بن قاسم را از معمّرین^[۴] و از ثقات راویان شیعه^[۵] گفته‌اند که کتابی به نام «الفوائد (نوادر)» داشته است.^[۶] ابوالحسین بن تمام از او روایت کرده،^[۷] و عباد بن یعقوب^[۸] و تلعکبری از او.^[۹] بنا برنقل شیخ طوسی در کتاب رجال طوسی، تلعکبری در سال ۳۲۴ هجری از او استماع حدیث کرده و در نقل روایت، از وی کسب اجازه نموده است.^[۱۰] در منابع روایی شیعی، علاوه بر عباد بن یعقوب، از حسن بن محمد بن عبدالواحد خزاز،^[۱۱] حسین بن نصر بن مزاحم،^[۱۲] ابوطاهر محمد بن تسنیم حضرمی،^[۱۳] هشام بن یونس^[۱۴] و قاسم بن هشام بن یونس نهشلی^[۱۵] به عنوان شیوخ او در روایت (مروی عنه او) نام برده شده و ابوالحسن محمد بن جعفر بن محمد تمیمی معروف به ابن نجار نحوی کوفی،^[۱۶] قاضی ابوالفرج معافی^[۱۷] و ابوالمفضل محمد بن عبدالله بن مطلب شیبانی^[۱۸] از راویان او برشمرده شده است.

در منابع اهل سنت هم، از ابوعبدالله محمد بن قاسم بن زکریا به عنوان شیخی محدّث و معمّر یاد شده، و علاوه بر محاربی، از انتساب او به کوفی و سودانی خبر داده شده است.^[۱۹] محاربی در این منابع، از راویان ابو کریب بن محمد بن علاء – آخرین صحابی پیامبر(ص)- سفیان بن وکیع، هشام بن یونس، حسین بن نصر بن مزاحم و عده‌ای دیگر دانسته شده^[۲۰] و از دارَقُطْنِیّ، محمد بن عبدالله جعفی و دیگران به عنوان راویان وی یاد شده‌اند.^[۲۱] ذهبی، به نقل از ابوالحسن بن حماد کوفی، وفات او را در صفر سال ۳۲۶ هجری عنوان کرده و به نقل از وی آورده که محمد بن قاسم دارای کتابی نیز، بوده است.^[۲۲] ذهبی سپس، از قرائت کتاب النهی بر محمد بن قاسم از سوی ابن سعید خبر داده، به نقل از حسین بن نصر بن مزاحم منقری او را از مؤمنین و معتقدین به مسأله رجعت معرفی کرده است.^[۲۳]

منابع

حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت

پانویس

↑ نجاشی، رجال، ص۳۷۸؛ شیخ طوسی، رجال، ص۴۴۲.
↑ سودان را از قرای اصفهان گفته‌اند. (تستری، قاموس الرجال، ج۹، ص۵۲۴ به نقل از سمعانی)؛ نجاشی، رجال، ص۳۷۸؛ شیخ طوسی، رجال، ص۴۴۲.
↑ نجاشی، رجال، ص۳۷۸.
↑ نجاشی، رجال، ص۳۷۸، ابن داود، رجال، ص۱۸۲.
↑ نجاشی، رجال، ص۳۷۸؛ تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۳۰۰.
↑ نجاشی، رجال، ص۳۷۸. مرحوم خویی(ره) در کتاب خود از این کتاب با نام الفؤاد یاد کرده است. (خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۱۶۵).
↑ نجاشی، رجال، ص۳۷۸.
↑ نجاشی، رجال، ص۲۹۰.
↑ شیخ طوسی، رجال، ص۴۴۲؛ تستری، قاموس الرجال، ج۹، ص۵۲۴.
↑ شیخ طوسی، رجال، ص۴۴۲ باب من لم یرو عن واحد من الائمه(ع).
↑ شیخ طوسی، الامالی، ص۳۱۷.
↑ شیخ طوسی، الامالی، ص۴۵۲.
↑ شیخ طوسی، الامالی، ص۴۹۸؛ سید بن طاوس، الیقین، ص۳۸۶.
↑ خزاز قمی، کفایة الاثر، ص۳۰۴.
↑ طبری، دلائل الامامه، ص۵۴؛ سید بن طاوس، الیقین، ص۲۲۳.
↑ خزاز قمی، کفایة الاثر، ص۳۰۴.
↑ طبری، دلائل الامامه، ص۵۴؛ سید بن طاوس، الیقین، ص۲۲۳.
↑ شیخ طوسی، الامالی، ص۴۹۸،۵۰۲، ۵۶۴؛ سید بن طاوس، الیقین، ص۲۷۲.
↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳.
↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳.
↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳.
↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳.
↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳. نیز ر. ک. ذهبی، میزان الاعتدال، ج۴، ص۱۴.

[1] نجاشی، رجال، ص۳۷۸؛ شیخ طوسی، رجال، ص۴۴۲.

[2] سودان را از قرای اصفهان گفته‌اند. (تستری، قاموس الرجال، ج۹، ص۵۲۴ به نقل از سمعانی)؛ نجاشی، رجال، ص۳۷۸؛ شیخ طوسی، رجال، ص۴۴۲.

[3] نجاشی، رجال، ص۳۷۸.

[4] نجاشی، رجال، ص۳۷۸، ابن داود، رجال، ص۱۸۲.

[5] نجاشی، رجال، ص۳۷۸؛ تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۳۰۰.

[6] نجاشی، رجال، ص۳۷۸. مرحوم خویی(ره) در کتاب خود از این کتاب با نام الفؤاد یاد کرده است. (خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۱۶۵).

[7] نجاشی، رجال، ص۳۷۸.

[8] نجاشی، رجال، ص۲۹۰.

[9] شیخ طوسی، رجال، ص۴۴۲؛ تستری، قاموس الرجال، ج۹، ص۵۲۴.

[10] شیخ طوسی، رجال، ص۴۴۲ باب من لم یرو عن واحد من الائمه(ع).

[11] شیخ طوسی، الامالی، ص۳۱۷.

[12] شیخ طوسی، الامالی، ص۴۵۲.

[13] شیخ طوسی، الامالی، ص۴۹۸؛ سید بن طاوس، الیقین، ص۳۸۶.

[14] خزاز قمی، کفایة الاثر، ص۳۰۴.

[15] طبری، دلائل الامامه، ص۵۴؛ سید بن طاوس، الیقین، ص۲۲۳.

[16] خزاز قمی، کفایة الاثر، ص۳۰۴.

[17] طبری، دلائل الامامه، ص۵۴؛ سید بن طاوس، الیقین، ص۲۲۳.

[18] شیخ طوسی، الامالی، ص۴۹۸،۵۰۲، ۵۶۴؛ سید بن طاوس، الیقین، ص۲۷۲.

[19] ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳.

[20] ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳.

[21] ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳.

[22] ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳.

[23] ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۷۳. نیز ر. ک. ذهبی، میزان الاعتدال، ج۴، ص۱۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]