اعتقاد و امید به تحقق وضع مطلوب
انتظار ظهور امام زمان(ع) از وظایف شیعیان در عصر غیبت شمرده میشود. انتظار دارای ارکانی است که اعتقاد به تحقق وضع مطلوب از جمله این ارکان محسوب میشود. "اعتقاد به تحقق وضع مطلوب" این است که انسان منتظِر باید نسبت به گذر از وضع موجود و قرارگرفتن در وضع مطلوب امیدوار بوده و به آن ایمان داشته باشد. اعتقاد به اینکه روزی وضع مطلوب محقق میشود با انتظار رابطه‌ای منطقی دارد،؛ چراکه کسانی که اعتقادی به بهبودی اوضاع جهان و تحقق وضع مطلوب ندارند، در انتظار آن نمی‌نشینند.
معنای ارکان انتظار
ارکان جمع رکن است که به پایه و بخش اصلی هر چیزی گفته میشود که سبب پایندگی آن است[۱]. در اصطلاح مهدویت، ارکان انتظار به چند مؤلفه اساسی گفته میشود که برای تحقق انتظار راستین امام مهدی(ع) ضروری هستند که در صورت فقدان حتی یکی از این چند رکن، انتظار واقعی محقق نمی‌شود.
ارکان انتظار، عناصر اصلی و پایه‌های اساسی انتظار ظهور و فرج امام مهدی(ع) است که هر مسلمانی بدون داشتن آنها منتظِر شمرده نمی‌شود و نبود هر یک از آنها موجب انحراف در معنای راستین انتظار می‌گردد. به عبارت دیگر، ارکان انتظار شماری از بینش‌ها و کنش‌هایی هستند که تحقق ماهیت انتظار راستین وابسته به تحقق آنهاست.
اعتقاد به تحقق وضع مطلوب
امید و تلاش برای گذر از وضع موجود و قرار گرفتن در وضع مطلوب در شکل‌گیری انتظار در انسان نقش اساسی دارد،؛ چراکه انسان، به دلیل دارا بودن ظرفیت‌های فراوان، همواره برای رشد فکری و معنوی خود در تلاش است و چون این امر در زمان غیبت به دلیل نبودن امام بسیار سخت یا شاید بتوان گفت در مواقعی ناممکن است به همین دلیل به امید آینده‌ای مطلوب به انتظار می‌‌نشیند[۲]. امید به آینده‌ای که در آن مردم جهان از بیدادگری، استبداد و فشار نجات پیدا می‌‌کنند و اضطراب‌ها، ناامنی‌ها و افکارهای خبیث ضد انسانی از بین می‌‌رود[۳].
مؤلفه‌های اعتقاد به تحقق وضع مطلوب
باید توجه داشت، شکل‌گیری این رکن و وظیفۀ اساسی شکل‌گیری ساده ای نیست و احتیاج به مؤلفه‌هایی دارد، مانند:
- اعتقاد منتظر برای آینده مطلوب؛ باید همراه با باور قلبی باشد؛ زیرا باور قلبی، امید به آینده‌ای روشن را به منتظر نوید میدهد[۴].
- اعتقاد منتظر برای آیندۀ مطلوب نباید غیر مسؤلانه باشد، یعنی شخص منتظر اگر چه به وضعیت موجود، معترض است، ولی باید برای بهبود شرایط موجود به اندازۀ وسعش قدم بردارد و تنها چشم به راه آینده نباشد. چنان که در روایتی از امام صادق(ع) آمده است: «لِیُعِدَّنَّ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ اَلْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً»[۵]
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ معجم مقاييس اللغه، ج2، ص430؛ العين، ج1، ص354؛ الصحاح، ج۵، ص۲۱۲۶، «ركن»؛ دهخدا، علی اکبر؛ لغت‌نامه دهخدا، چ۲، ج۲، ص۱۸۸۸.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۷۶-۸۴؛ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۶۴.
- ↑ ر.ک: قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۳۰-۳۴.
- ↑ ر.ک: پناهیان؛ علی رضا، انتظار عامیانه عالمانه عارفانه، ص۱۰۶؛ نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران ۱، ص۲۲ ـ ۳۰.
- ↑ ر.ک: محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی ج۵، ص۳۰۹-۳۱۲؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۷۶-۸۴.