یاران صالح
مقدمه
در دیدگاه امامان اهل بیت (ع)، جامعه یاران صالح بر پایه باورهای مشترک و روابط عاطفی عمیق شکل می‌گیرد [کافی، ج۲، ص۱۶۶]. این جامعه متشکل از افرادی است که با یکدیگر پیوندهای معنوی و عاطفی محکمی دارند [کافی، ج۲، ص۱۹۸، ۱۹۹، ۲۰۵، ۲۰۷، ۲۰۸]. ائمه اطهار (ع) در روایات متعددی به تبیین ویژگی‌های این جامعه پرداخته‌اند [وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۲۸۵].
مبانی نظری هویت جامعه یاران صالح
اهل بیت پیامبر (ع) در تشریح ویژگی‌های جامعه یاران صالح، بر محبت و مودت میان مؤمنان تأکید ویژه داشتند [کافی، ج۲، ص۱۷۳]. ایشان معتقد بودند که مؤمنان نسبت به یکدیگر مسئولیت دارند [کافی، ج۲، ص۱۸۸] و باید در شادی و غم یکدیگر شریک باشند [کافی، ج۲، ص۱۶۹].
معصومان (ع) همچنین بر اهمیت دیدار با برادران دینی [کافی، ج۲، ص۱۸۰] و رسیدگی به نیازهای یکدیگر تأکید داشتند [کافی، ج۲، ص۱۸۱]. ایشان فرمودند مؤمنان باید از احوال یکدیگر جویا شوند [کافی، ج۲، ص۱۸۱] و در رفع مشکلات هم بکوشند [کافی، ج۲، ص۱۸۳، ۱۸۴].
محورهای وابستگی در جامعه یاران صالح
در آموزه‌های امامان اهل بیت (ع)، سه نوع وابستگی در جامعه یاران صالح مطرح شده است: ۱. وابستگی معرفتی: که شامل اشتراک در باورها و اصول اعتقادی می‌شود [کافی، ج۲، ص۳۴۵] ۲. وابستگی عاطفی: که پیوندهای قلبی میان مؤمنان را شامل می‌شود [کافی، ج۲، ص۳۵۵] ۳. وابستگی عملی: که در قالب کمک و یاری متقابل نمود می‌یابد [کافی، ج۲، ص۳۶۰]
ساختار روابط در جامعه یاران صالح
ائمه اطهار (ع) روابط میان مؤمنان را در سطوح مختلف تعریف می‌کنند [کافی، ج۲، ص۳۶۹]. این روابط شامل تعاملات فردی و اجتماعی می‌شود [کافی، ج۲، ص۳۷۱]. در نگاه ایشان، جامعه یاران صالح باید دارای انسجام درونی باشند [حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۷، ص ۲۸۹].
ویژگی‌های شیعیان واقعی
اهل بیت پیامبر (ع) در توصیف شیعیان واقعی، معیارهای دقیقی ارائه کرده‌اند [حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۷، ص ۲۴۲]. از دیدگاه ایشان، شیعه واقعی کسی است که در عمل پیرو اهل بیت(ع) باشد [تحف العقول، ص۲۱۷- ۲۱۸]. این پیروی باید در همه ابعاد زندگی نمود داشته باشد [ارشاد، ص۲۶۶].
اصول روابط اجتماعی
معصومان (ع) برای روابط اجتماعی در جامعه یاران صالح، اصولی را تبیین کرده‌اند که مهمترین آنها عبارتند از: - احترام متقابل - رعایت حقوق یکدیگر - همدلی و همراهی - مشورت در امور - حفظ اسرار یکدیگر
رفتار با دیگر گروه‌ها
امامان اهل بیت (ع) در مورد تعامل با دیگر گروه‌های اجتماعی، اصل مدارا و حفظ کرامت انسانی را توصیه می‌کنند [کافی، ج۲، ص۳۸۰]. در این دیدگاه، جامعه یاران صالح ضمن حفظ هویت خود، باید با دیگران تعامل سازنده داشته باشند [وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۸۳].
تأثیر روابط اجتماعی بر رشد معنوی
ائمه اطهار (ع) معتقدند روابط سالم اجتماعی در رشد معنوی افراد نقش مهمی دارد [کافی، ج۲، ص۳۸۵]. از نظر ایشان، جامعه یاران صالح باید محیطی برای رشد و تعالی معنوی اعضای خود فراهم کند [بحارالانوار، ج۷۱، ص۳۴۲].
مسئولیت‌های متقابل
معصومان (ع) برای اعضای جامعه یاران صالح، مسئولیت‌های متقابلی تعریف کرده‌اند. این مسئولیت‌ها شامل: - حمایت از یکدیگر در سختی‌ها - مشارکت در شادی‌ها - کمک به نیازمندان جامعه - آموزش و هدایت یکدیگر
نقش رهبری در انسجام اجتماعی
اهل بیت پیامبر (ع) بر نقش محوری رهبری در حفظ انسجام جامعه یاران صالح تأکید دارند. این رهبری باید بتواند: - وحدت جامعه را حفظ کند - مسیر هدایت را نشان دهد - از انحرافات جلوگیری کند - عدالت را برقرار سازد