معرفت وحیانی از منظر امام علی (مقاله)
معرفت وحیانی از منظر امام علی عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی پدیده وحی از دیدگاه امام علی (ع) می‌پردازد. این مقاله ۱۰ صفحه‌ای به قلم محمد باقر سعیدی روشن نگاشته شده و در فصلنامه قبسات (شماره ۱۹، بهار ۱۳۸۰) منتشر گشته است.[۱]
| معرفت وحیانی | |
|---|---|
| از منظر امام علی (ع) | |
 | |
| رتبه علمی | علمی ترویجی |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | محمد باقر سعیدی روشن |
| موضوع | وحی |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه قبسات |
| وابسته به | پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | بهار ۱۳۸۰ |
| شماره | ۱۹ |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
چکیده مقاله
- نویسنده در ابتدای چکیده مقاله خود می‌نویسد: «قوام نبوت و بعثت انبیا وحی و ارتباط غیبی خدا با انسان‌های برگزیده‌ای است که پیام‌آور هدایت الهی بر بشریت‌اند. وحی در صحنه عالم طبیعت چهره می‌گشاید، اما خود، پدیده‌ای فراطبیعی و به دور از دسترس نامحرمان است و تنها جان ملکوتی پیام‌گیران الهی در کانون بارش آن آبشار صفابخش قرار می‌گیرد. راز چگونگی آن اتصال حضوری و ارتباط روحانی بر غیر وحی‌آوران پوشیده است. اما ره‌آورد آن حضور تکرارناپذیر بعثت پیامبر در سوق آدمیان به سوی تعالی وجودی است. نهضت‌های اصلاحی پیامبران یک حقیقت تاریخی است که آثار ژرف فرهنگی و معنوی آن را نمی‌توان در جای جای تاریخ حیات بشر نادیده انگاشت. انسان‌های معمولی گرچه به طور مستقیم و بی‌واسطه نمی‌توانند مخاطب و گیرنده وحی آفریدگار باشند، لکن تناسب و هم‌آوایی پیام آن پاک‌دامنان صادق الهی با جان و فطرت درونی و خرد انسانی باعث آن است که او هرگز خود را بی‌نیاز از چراغ وحی نبیند».
- نویسنده در ادامه چکیده مقاله خود می‌نویسد: «تحلیل و تفسیر ماهیت وحی و چگونگی آگاهی‌یابی پیامبران، برای ما غایبان از صحنه‌های حضور ربانی امری نامقدور است؛ اما آثار وحی محمدی یعنی قرآن، بر بلندای تاریخ بشر با حضور مدلل و بانگ رسا هماره از همگان می‌خواهد که در آن بیندیشند و اگر در الهی بودن آن تردیدی داشته آن را پدیده‌ای انسان‌ساخته می‌پندارند، به حکم این که خود نیز انسان‌اند، (به معنای عام) همه توان و نیروهای خود را در کار اندازند و مانند آن را بسازند، اگر درماندند مطمئن باشند که این کتاب پرتوی از علم الهی و ره‌آورد وحی پروردگار به محمد (ص) است. از سوی دیگر با خرسندی می‌توان در تاریخ ظهور وحی قرآنی شخصیتی چون علی بن ابی‌طالب را یافت که از همان آغاز رسالت پیامبر اسلام همپای رسول شاهد وحی آسمانی بوده است: قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهيداً بَيْني وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتابِ این گواه صادق تجلیات وحی قرآنی برای ما گفتنی های بسیار دارد».[۱]
فهرست مقاله
- جستاره؛
- وحی چیست؟
- واژه وحی در قرآن؛
- انتساب به خدا، هویت وحی تشریعی؛
- دشواریهای مبنایی؛
- هستیشناسی و امکان وحی؛
- عوامل ستیز با وحی؛
- فلسفه ضرورت وحی تشریعی؛
- چگونگی نزول وحی؛
- نقش فرشتگان؛
- مهبط و مقصد وحی؛
- وحی قرآنی، نزول اجمالی و نزول تفصیلی؛
- استمرار یا ختم وحی؟
- پی‌نوشت‌ها.
دربارهٔ پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد باقر سعیدی روشن (۱۳۴۰ ش، قزوین)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، حسین وحید خراسانی و محمد فاضل لنکرانی پیگیری کرد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس به اتمام رساند. عضور شواری علمی مرکز تخصصی تفسیر حوزه، معاونت پژوهشی مرکز جهانی علوم اسلامی و مدیر مدرسه علمیه امام صادق (ع) قزوین از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «زبان قرآن و مسائل آن»، «فرهنگ موضوعی قرآن»، «وحی‌شناسی»، «تحلیل وحی از دیدگاه اسلام و مسیحیت»، «وحی و استدلال‌پذیری»، «وحی از زبان وحی»، «نگرش های گوناگون در تفسیر وحی»، «مبانی و معیار فهم روشمند وحی» و «ولایت مشکات توحید و عبادت» برخی از این آثار است.[۲]