شاس بن عدی
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
شاس بن عدی از احبار یهود قبیله بنی‌قینقاع است که در یثرب (مدینه) ساکن بودند.[۱] از زندگی او جز دشمنی با اسلام[۲] اطلاعی در دست نیست. وی از کسانی دانسته شده که چون پیامبر اکرم(ص)آنان را به اسلام فراخواند، با این ادعا که "ما فرزندان و دوستان خدا هستیم"، دعوت آن حضرت را رد کردند.[۳]
برخی مفسران، مانند ابن‌عباس و نیز ابن‌اسحاق، نزول آیه ﴿وَقَالَتِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُمْ بِذُنُوبِكُمْ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ﴾[۴] را در باره آنان دانسته‌اند.[۵] در این آیه خداوند ضمن رد ادعای آنان و اینکه شما نیز مانند دیگر مردم، آفریده‌های خدا هستید، به پیامبر فرمان می‌دهد تا از آنان بپرسد پس چرا خداوند شما را به سبب گناهانتان عذاب می‌کند؟ بنابر نقل بیهقی، شاس بن عدی همراه شماری از یهود، با حضور نزد پیامبر(ص)، ضمن معرفی خود به عنوان دانشمندان و اشراف یهود، ادعا کردند در صورت پیروی ما از شما، دیگر یهودیان نیز بی‌مخالفت با ما تابع تو خواهند شد. آنان همچنین با یادآوری اختلاف خود با برخی دیگر، از آمدن برای داوری نزد آن حضرت سخن گفتند و مدعی شدند که اگر پیامبر(ص) به سود ایشان حکم کند به او خواهند گروید و بدین‌گونه درصدد همراه ساختن پیامبر(ص)با هواهای خود برآمدند که آن حضرت درخواست ایشان را نپذیرفت.
خداوند ضمن برحذر داشتن آن حضرت از پیروی خواسته‌های یهود، به وی فرمان داد میان آنان براساس احکام الهی داوری کند و از وارد شدن به فتنه آنان برحذر باشد: ﴿وَأَنِ احْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَنْ يَفْتِنُوكَ عَنْ بَعْضِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُصِيبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ﴾[۶][۷] البته هیچ یک از مفسران در شأن نزول این آیه از شاس بن عدی نام نبرده و بسیاری از مفسران در تفسیر این آیه از شاس بن قیس، کعب بن اسد و ابن‌صوریا یاد کرده‌اند[۸].[۹]
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ السیرة النبویه، ج۱، ص۵۱۳ - ۵۱۴.
- ↑ السیرة النبویه، ج۲، ص۵۱۴.
- ↑ دلائل النبوه، ج۲، ص۵۳۵.
- ↑ «و یهودیان و مسیحیان گفتند: ما فرزندان خداوند و دوستان اوییم؛ بگو: پس چرا شما را برای گناهانتان عذاب می‌کند؟ خیر، شما نیز بشری هستید از همان کسان که آفریده است، هر که را بخواهد می‌بخشاید و هر که را بخواهد عذاب می‌کند و فرمانفرمایی آسمان‌ها و زمین و آنچه در میان آنهاست از آن خداوند است و بازگشت (همگان) به سوی اوست» سوره مائده، آیه ۱۸.
- ↑ جامع البیان، ج۶، ص۱۰۶؛ تفسیر ابن کثیر، ج۳، ص۶۲؛ الدرالمنثور، ج۲، ص۲۶۹.
- ↑ «و در میان آنان بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری کن و از خواسته‌های آنان پیروی مکن و از آنان بپرهیز مبادا تو را در برخی از آنچه خداوند به سوی تو فرو فرستاده است به فتنه اندازند و اگر رو برتابند بدان که خداوند جز این نمی‌خواهد که آنان را به برخی از گناهانشان گرفتار سازد و بی‌گمان بسیاری از مردم نافرمانند» سوره مائده، آیه ۴۹.
- ↑ دلائل النبوه، ج۲، ص۵۳۵ - ۵۳۶.
- ↑ زادالمسیر، ج۱، ص۵۵۶؛ الکشاف، ج۱، ص۶۴۱؛ تفسیر بغوی، ج۲، ص۵۸.
- ↑ طباطبایی، سید محسن، مقاله «شاس بن عدی»، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱۶.