وقت‌شناسی
مقدمه
فرصت همانند ابر است و به سرعت می‌گذرد و بازگشتی ندارد. هنر مردان خردمند در بهره‌برداری از وقت است. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «إِنَّ لِرَبِّكُمْ فِي أَيَّامِ دَهْرِكُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا»[۱].
ایشان در سخنی دیگر در بهره‌برداری نیکو از فرصت‌ها می‌فرماید: «مَنْ فُتِحَ لَهُ بَابٌ مِنَ الْخَيْرِ فَلْيَنْتَهِزْهُ فَإِنَّهُ لَا يَدْرِي مَتَى يُغْلَقُ عَلَيْهِ»[۲].
به راستی که زندگی کوتاه است و فرصت‌ها زودگذر و تنها سرمایه گران‌بهای آدمی برای دستیابی به کمال و خودسازی، بهره‌برداری درست از وقت است. اگر آن را قدر نداند و در راه خدمت به هم‌نوعان و رضایت خداوند به کار نگیرد، جز حسرت و پشیمانی چیزی برای او به همراه ندارد. حضرت رسول می‌فرماید: «اغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْسٍ شَبَابَكَ قَبْلَ هَرَمِكَ وَ صِحَّتَكَ قَبْلَ سُقْمِكَ وَ فَرَاغَكَ قَبْلَ شُغْلِكَ وَ حَيَاتَكَ قَبْلَ مَوْتِكَ وَ غِنَاكَ قَبْلَ فَقْرِكَ»[۳].
یکی از مصداق‌های برجسته وقت‌شناسی و ارزشمند شمردن آن، تنظیم کارها است. رسول گرامی اسلام، اوقات خود را به سه بخش تقسیم کرده بود: بخشی برای خدا که در این بخش به عبادت و نماز و نیایش و تهجد می‌پرداخت. بخشی برای خانواده و گفت‌وگو و انس گرفتن با آنان و تأمین نیازهای روحی و عاطفی آنان و بخش دیگر را برای رسیدگی به امور مردم گذاشته بود[۴]. از رسول خدا(ص) نقل شده است که فرمود: «كُنْ عَلَى عُمُرِكَ أَشَحَّ مِنْكَ عَلَى دِرْهَمِكَ وَ دِينَارِكَ»[۵].[۶]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «در ایام زندگی‌تان نسیم‌های رحمتی می‌وزد. مراقب باشید خود را در معرض آنها قرار دهید». بحارالانوار، ج۶۸، ص۲۲۱.
- ↑ «هر کس که برای او دری از خیر گشوده شد، آن را غنیمت شمارد؛ چون او نمی‌داند چه زمانی آن را بر او می‌بندد». متقی هندی، کنزالعمال، ج۱۵، ص۷۹۱.
- ↑ «پنج چیز را پیش از پنج چیز غنیمت شمار: جوانی را پیش از پیری؛ سلامتی را پیش از بیماری؛ فراغت را پیش از سرگرم شدن؛ زنده بودن را پیش از مرگ و بی‌نیازی را پیش از فقر و نداری». مشکاه الانوار، ص۲۹۸.
- ↑ مکارم اخلاق، ص۱۳.
- ↑ «بر عمر خود، بخیل‌تر از درهم و دینارت باش» مکارم اخلاق، ص۴۶۰.
- ↑ اسحاقی، سید حسین، کانون محبت ص ۲۰.