ابراهیم بن محمد بن سری
مقدمه
ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سری زجاج بغدادی معروف به زجاج در سال 241 هجری در بغداد متولد شد[۱] و ساکن محله‌ای معروف به « دویره » در بغداد بود. [۲]
او نخست به کار شیشه‌گری مشغول بود. سپس به تحصیل دانش نحو روی آورد و برای آموختن نحو نزد ابوالعباس مبرد رفت و در عین حال در کارهایش به او کمک می‌کرد و در برابر آموختن نحو، روزی یک درهم به او می‌داد. [۳] او از قدیمی‌ترین اصحاب مبرد در قرائت بر اوست و اگر کسی می‌خواست چیزی بر مبرد قرائت کند، نخست خواسته خود را به وی عرضه می‌داشت. [۴]
از دیگر استادان وی در نحو می‌توان به ثعلب اشاره کرد. [۵] ابواسحاق ادیب، [۶] لغوی و مفسر[۷] بود و در علم عروض زبر دست بود. [۸] او کتاب جامع المنطق محمد بن یحیی بن عباد را برای معتضد شرح کرد و مورد پسند و اکرام او قرار گرفت. سپس کار او بالا گرفت و به معتضد پیوست و از ندیمان و آموزگار فرزند او شد.قاسم بن عبیدالله بن سلیمان، [۹] عبدالرحمن بن اسحاق زجاجی[۱۰] و علی بن عبدالله بن مغیره از شاگردان دیگر او بودند. وی را اهل فضل، دیندار، [۱۱] راستگو و حافظ مذهب بصریان در نحو دانسته‌اند. [۱۲] کتاب‌های معانی القرآن، الاشتقاق، القوافی، العروض، الفرق، خلق الانسان، فعلت وافعلت، ما ینصرف وما لاینصرف، ما فسره من جامع النطق، خلق الفرس، مختصر نحو، شرح ابیات سیبویه، النوادر، [۱۳] الامالی، الانواء، المقصور والممدود، الوقف والابتداء، [۱۴] الجمل، [۱۵] غایه الاحسان فی خلق الانسان، [۱۶] اعراب القرآن و مختصر اعراب القرآن ومعانیه والمثلث آثار او به شمار می‌رود. [۱۷] وی در نوزدهم جمادی الآخر سال 310 هجری[۱۸] در بغداد درگذشت. [۱۹] در تاریخ درگذشت وی اختلاف است[۲۰].[۲۱]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ الاعلام 1 / 40.
- ↑ معجم الادباء 1 / 147.
- ↑ تاریخ بغداد 6 / 89.
- ↑ الفهرست ( الندیم ) 66.
- ↑ اللباب فی تهذیب الانساب 2 / 62.
- ↑ تاریخ بغداد 6 / 89.
- ↑ معجم المؤلفین 1 / 33.
- ↑ نزهه الالباء 244.
- ↑ الفهرست ( الندیم ) 66.
- ↑ البدایة والنهایة 11 / 149.
- ↑ تاریخ بغداد 6 / 89.
- ↑ تهذیب اللغة 1 / 27.
- ↑ الفهرست ( الندیم ) 66.
- ↑ هدیه العارفین 1 / 5.
- ↑ اسماءالکتب 140.
- ↑ کشف الظنون 2 / 1189.
- ↑ الاعلام 1 / 40.
- ↑ الفهرست ( الندیم ) 66.
- ↑ الانساب 3 / 141.
- ↑ تاریخ حلب 283؛ طبقات النحویین واللغویین 112.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۲ ص 44-45.