الرؤی الصادقة حجیتها و ضوابطها (مقاله)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

الرؤی الصادقة حجیتها و ضوابطها
(دراسة أصولیة فقهیة)
زبان	عربی
نویسنده	خالد بن‌ بکر آل‌عابد
موضوع	الهام، وحی
مذهب	اهل‌سنت
منتشر شده در	جامعة أم‌القری
محل نشر	عربستان
تاریخ نشر	(۱۳۸۶ ش )، (۲۰۰۷ م)، (۱۴۲۸ ق)
شماره	۴۲
ناشر الکترونیک	پایگاه مجلات تخصصی نور

الرؤی الصادقة حجیتها و ضوابطها (دراسة أصولیة فقهیة) عنوان مقاله‌ای است به زبان عربی که به بررسی حقیقت وحی و الهام می‌پردازد. این مقالهٔ ۷۳ صفحه‌ای به قلم خالد بن‌ بکر آل‌عابد نگاشته شده و در جامعة أم‌القری (شماره ۴۳، ۱۳۸۶ ش ، ۲۰۰۷ م) منتشر گشته است.

چکیده مقاله

سپاس خداوند متعال سپاسی پاک و مبارک، و درود و سلام بر آن کسی که جوامع سخن از دهان مبارک او خارج گردید، و نیز درود و سلام بر اصحاب و یاران و تمام کسانی که مورد محبت او می باشند. و بعد: رؤیا نوعی از انواع الهام می باشد. البته اگر الهام به صورت مطلق ذکر گردد منظور کشف و شهود در حالت بیداری خواهد بود، ولی اگر کشف و شهود در حالت خواب رخ دهد به آن رؤیا گفته خواهد شد.

• در برخورد با رؤیای پیامبر اکرم(ص)، البته رؤیایی که متضمن مطالبی باشد که در شرع مقدس وجود دارد چند دیدگاه وجود دارد: برخی گفته اند واجب است بدان عمل گردد، و برخی گفته اند عمل به آن مستحب است، و برخی گفته اند که به آن عمل استیناس گردد، و برخی گفته اند این رؤیا چیزی بر گردن مکلفان نمی آورد.
• شاطبی می گوید جواز عمل نمودن به رؤیا در امور جائز و مطلوبی که در آنها وسعت عمل وجود دارد، بر بشارت و یا انذار حمل می گردد، پس باید مطابق هر کدام عمل نمود. ایشان این مطلب را نیز متذکر گردیدند که کسی که رؤیا دیده است نباید دچار عجب گردد، زیرا کرامت همانطور که یک ویژگی است، نوعی فتنه و امتحان نیز می باشد.
• ابن تیمیة می گوید که منفعت رؤیا تنها به ببیننده آن از جهت زیاد شدن ایمان او برمی گردد، و بر دیگران لازم نخواهد بود که آن را بپذیرند. همچنین ابن تیمیة می گوید که در فتوا دادن به رؤیا اعتماد نمی شود و تنها به آنچه در قرآن کریم و روایات موجود است اعتماد می گردد، اما می توان با الهام و رؤیای صالحه میان ادله ترجیح نمود.
• ابن قیم می گوید رؤیای غیر از پیمبران بر وحی صریح عرضه می گردد، اگر موافق وحی بود بدان عمل می گردد و الا به آن عمل نخواهد شد. البته هر زمان رؤیا از نوع رؤیای صادقه بود و یا صحت آن تکرار شد، مخالفت با آن امکان نخواهد داشت. دلیل بر این مطلب وحی می باشد، و دلیل دیگر اینکه عمل به رؤیا بر اساس استیناس می باشد که در صورت تکرار، صحت آن عمل قطعی خواهد بود.
• آن نظری که از میان این دیدگاه ها انتخاب گردید نظر میانه می باشد، بدین صورت که گفته شود امکان ندارد حکم شرعی از طریق رؤیا ثابت گردد، ولی در عین حال رؤیا را به صورت مطلق بی اعتبار نمی دانیم، بلکه در عمل به رؤیا میانه روی نماییم. دیدگاه های علماء نیز در انتخاب این دیدگاه میانه به حد تظافر رسیده است. در نتیجه بر اساس ضوابط و چهارچوب باید بر طبق رؤیا عمل شود.

در آخر این تلاش بی مقدار را در اختیار دانشجویان و طالبان علم قرار می دهم، و از خداوند متعال درخواست می کنم که منفعت علمی و عملی این تلاش شامل عده بسیاری قرار گیرد.

فهرست مقاله

• مقدمة؛
• القسم الأول: حجیة الرؤی؛
  • معنی الرؤیا و الحلم؛
  • حقیقة الرؤیا؛
  • أقسام الرؤیا و بیان الرؤیا التی هی مدار البحث؛
  • علاقة الرؤیا بالإلهام؛
  • موقف الفرق من إثبات الرؤیا؛
• المبحث الأول: إمکانیة رؤیا النبی (ص) و سبب الاهتمام بها و بناء الأحکام علیها؛
  • المطلب الأول: إمکانیة رؤیة النبی (ص)؛
  • المطلب الثانی: سبب الاهتمام برؤیة النبی (ص) و بناء الأحکام علیها؛
• المبحث الثانی: فی الاحتجاج بالرؤی و الأحکام؛
  • المطلب الأول: فی الاحتجاج بما رآه النبی (ص) فی منامه أو اقر ما رآه أصحابة؛
  • الطلب الثانی: الاحتجاج برؤیة النبی (ص) و غیره و العمل بما قیل فی المنام؛
  • المطلب الثالث: فی بیان أقوال بعض الأئة فی المسألة؛
  • المطلب الرابع: فی الترجیح بین الأقوال فی المسألة؛
• القسم الثانی: ضوابط العمل بالرؤی و ما یتفرع علیها من الأحکام؛
  • المطلب الأول: فی بیان أهمیة الضوابط و معناها و معنی القاعدة و الفرق بینهما؛
  • المطلب الثانی: ضوابط العمل بالرؤی و ما یندرج تحتها من فروع؛
• الخاتمة؛
• ثبت المصادر.

در باره پدیدآورنده

دکتر خالد بن‌ بکر آل‌عابد استادیار دپارتمان الهیات در دانشکده ادبیات دانشگاه طائف (عربستان). او علاوه بر تدریس در دانشگاه، چندین کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «تکلیف الکفار بأحکام الشریعة الإسلامیة»، «الفوائد السنیة فی شرح الألفیة»، «معین القضاة فی مسألة توریث مجهولی وقت الوفاة»، «حقیقة الإلهام و مدی الاحتجاج به فی الأحکام»، «ضوابط الإلهام و ما یتفرع علیها من الأحکام» برخی از این آثار است.

دریافت متن مقاله

• دریافت متن PDF مقاله از وبگاه ریاض العلم

پیوند به بیرون

• وبگاه جامعة أم‌القری