یونس بن حبیب ضبی بصری
مقدمه
ابوعبدالرحمان یونس بن حبیب نحوی ضبی لیثی بصری اصل وی از عجم بود.[۱] وی در سال ۸۰ هـ در قریه جبُّل در کنار دجله،[۲] بین واسط و بغداد[۳] متولد شد و در بصره ساکن شد.[۴]
ایشان از محضر ابوعمرو بن علاء[۵] و حماد بن سلمه[۶] علم ادب را کسب نمود.[۷] او از زیاد بن عثمان بن زیاد بن ابی سفیان و دیگران روایت نقل کرده است.[۸]
وی امام نحویان بصره در روزگار خویش بود.[۹] کسائی و دیگران از محضر او کسب علم نموده‌اند.[۱۰] وی در ادبیات شیوه‌ها و قیاس‌هایی داشت که مخصوص خودش بود. در بصره حلقه تدریس داشت که طلاب علم، اهل ادب و فصحای اعراب از او بهره می‌‌بردند. همت و تلاش وی جز در طلب علم صرف نشد؛ لذا نوشته‌اند در تمام عمر خود زن نگرفت. او عالم به شعر، طبقات شعرای عرب و حافظ اشعار عرب بود.[۱۱] سرانجام در سال ۱۸۲ هـ در ۱۰۲ سالگی[۱۲] درگذشت. وی تألیفات بسیاری از جمله «کتاب معانی القرآن الکبیر»، «کتاب القرآن الصغیر»، «النوادر الکبیر»، «النوادر الصغیر»، «کتاب اللّغات»، «کتاب الأمثال»[۱۳] و «معانی الشعر»[۱۴] برجای گذاشت.[۱۵]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ الفهرست (الندیم) ۴۷.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۴۷.
- ↑ وفیات الاعیان ۷/۲۴۷.
- ↑ فرهنگ بزرگان ۶۷۶.
- ↑ الکامل فی التاریخ ۶/۱۶۵ الفهرست (الندیم) ۴۷.
- ↑ وفیات الاعیان ۷/۲۴۴.
- ↑ معجم الادباء ۲۰/۶۴.
- ↑ التاریخ الکبیر ۸/۴۱۶ الثقات ۹/۲۹۰.
- ↑ صبح الاعشی ۲/۵۹.
- ↑ بغیة الوعاة ۲/۳۶۵.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۴۷ معجم الادباء ۲۰/۶۴.
- ↑ الکامل فی التاریخ ۶/۱۶۵.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۳۷ و۴۸.
- ↑ کشف الظنون ۴/۵۰۷.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص ۸۷۴.