قاسم بن خلیل دمشقی
قاسم بن خلیل دمشقی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: قاسم بن خلیل دمشقی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
قاسم بن خلیل دمشقی[۱].[۲] وی از دانشمندان معتزلی قرن سوم و از شاگردان و پیروان هشام بن عمرو فوطی که از سران معتزله بغداد بود، به شمار می‌‌رفت و در علم کلام متأثر از افکار و عقاید او بود.[۳] ابن حجر قاسم را از عالمان شیعه نامیده،[۴] ولی آثارش گواه اعتزال اوست.
تألیفات قاسم عبارت‌اند از: امامة ابی بکر، التوحید، تفسیر القرآن[۵].[۶]، العدل فی اصناف، المعتزله الوعید و المخلوق.[۷] از آنجا که وی معاصر جعفر بن مبشر ثقفی معتزلی بوده است،[۸] در زمره رجال قرن سوم به شمار آمد. بیش از این اطلاعی در خصوص وی در منابع یافت نشد.[۹]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
بابایی، علی اکبر، تاریخ تفسیر قرآن
پانویس
- ↑ تاریخ دقیق وفات وی معلوم نیست، ولی ابن ندیم او را هم‌طبقه جعفر بن مبشر دانسته و وفات جعفر بن مبشر را سال ۲۴۳ ذکر کرده است (الفهرست، ص۲۰۶ و ۲۰۸).
- ↑ بابایی، علی اکبر، تاریخ تفسیر قرآن، ص ۲۵۶.
- ↑ الفرق بین الفرق ۱۸۵ تاریخ مدینة دمشق ۴۹/۵۶.
- ↑ لسان المیزان ۴/۴۵۹.
- ↑ نویهض، معجم المفسرین، ج۱، ص۴۳۲. عادل نویهض او را امامی معرفی کرده و داوودی از وی با عنوان «رافضی» یاد نموده که آن نیز از شیعه بودن وی حکایت دارد، ولی ابن ندیم او را در شمار متکلمان معتزله آورده و کتابی با عنوان امامة ابی بکر برای وی نقل کرده است که چه‌بسا با شیعه بودن وی سازگار نباشد (ر. ک: داوودی، طبقات المفسرین، ج۲، ص۳۲؛ ابن ندیم، الفهرست، ص۲۰۶).
- ↑ بابایی، علی اکبر، تاریخ تفسیر قرآن، ص ۲۵۶.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۲۰۶.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۲۰۶.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۶۲۰.