فرهنگ زیارت (کتاب)
فرهنگ زیارت، کتابی است که با زبان فارسی به ابعاد زیارت می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر جواد محدثی است و انتشارات مشعر نشر آن را به عهده داشته است.[۱]
| فرهنگ زیارت | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | جواد محدثی |
| موضوع | زیارت ، آداب و رسوم |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات مشعر|انتشارات انتشارات مشعر]][[رده:انتشارات انتشارات مشعر]] |
| محل نشر | تهران، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۰ ش |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۵۴۰-۰۰۶-۴ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «در این نوشتار، ابتدا به بحث درباره چرایی زیارت و حکمتهای نهفته در آن پرداخته شده و رابطه زیارت با محبت و معرفت اهل بیت(ع)، بیان گردیده است. نگارنده با استناد به آیات قرآن، روایات معصومین(ع)، سیره پیامبر اسلام(ص) و سیره سلف صالح، به تبیین قداست و مشروعیت زیارت پرداخته و نقش تربیتی و آثار و برکات معنوی آن را، برشمرده است. وی زیارت را احیاگری یاد بزرگان دین و معصومین(ع) دانسته و نقش آن را در عصر خفقان و خشونت امویان و عباسیان در معرفی چهره اهل بیت(ع) و مظلومیت ایشان، مورد تاکید قرار داده است. نویسنده، زیارت حج و ابعاد عبادی، معنوی، سیاسی و اجتماعی آن را نیز بیان کرده و زیارت امامان شیعه در عتبات عالیات و پاداش اخروی آن‌ها را نیز، بررسی کرده و تحلیلی از محتوای برخی از زیارتنامهها، به‌عمل آورده است.».[۲]
فهرست کتاب
فرهنگ زیارت
- زیارت، قلمروِ دل و وادیِ محبت؛
- عشق، معمار جان و جهان؛
- محبت، پشتوانه زیارت؛
- زیارت، زمینه‌ساز معرفت و محبت؛
- فیضِ حضور و کیمیایِ نظر؛
- قطره و دریا؛
- واسطه فیض؛
- نمونه‌های تاریخی؛
- راز قداست آثار؛
- سیره سَلَفِ صالح؛
- پیشینه و مشروعیت زیارت.
نقش تربیتی زیارت
- اشاره؛
- در برابر آینه؛
- حدّ و مرز کمال؛
- خویشاوندی معنوی و فرهنگی؛
- توجه به خدا؛
- تقرب به خدا؛
- تحوّل روحی؛
- توبه و گناه‌زدایی؛
- پا به پای عالمانِ فرزانه؛
- علامه امینی؛
- امام خمینی؛
- علامه طباطبایی؛
- میرزای شیرازی.
زیارت و فلسفه «یاد» و احیاگری
- اشاره؛
- حقّ شهدای آل‌محمد(ع)؛
- دِعبل، احیاگر آل‌رسول؛
- نقش زیارت در عصر خفقان و خشونت؛
- برگ‌های سیاهِ تاریخ؛
- شعر، ذکر و زیارت؛
- رابطه‌ها، دیدارها، ذِکرها؛
- مدایح و مراثی.
حجّ، میعاد در سرزمین موعود
- اشاره؛
- زائر دیارِ یار؛
- مکّه، تربتِ برگزیده؛
- زیارت حجّ و ادب باطنی؛
- مکه، سرزمین خاطره‌ها ...؛
- خاطره‌های شکوهمند؛
- مدینه، شهر پیامبر؛
- تاریخ مجسّم صدر اسلام؛
- مزارهای مدینه؛
- بر درگه و آستان احمد؛
- پیوند حجّ و زیارت با رهبری؛
- حج، عبادتی سیاسی؛
- تمامیّت حجّ و دیدار با امام؛
- حضور امام در حجّ؛
- ولایت، روحِ حجّ؛
- حجّ زنده و سازنده؛
- منصب امیرالحاج؛
- وضعیتِ امروز.
زیارت ائمه شیعه
- اشاره؛
- زیارت در حیات و ممات؛
- زیارت، تجدید میثاق با امام؛
- پیام ائمه و مکتب زیارت؛
- نجف، کوی ولایت؛
- کوفه، در گذرگاه تاریخ؛
- شناسنامه نجف؛
- زیارت علی بیعت با حقّ؛
- زیارت، احیای حقّ مکتوم؛
- مواقع زیارت حضرت امیر؛
- کعبه ولایت؛
- کربلا، قبله عشق؛
- زیارت کربلا؛
- رمز این همه تأکید؛
- شهادت، سنگ را بوسیدنی کرد؛
- تربت، پیوند «خاک» و «خون»؛
- فرات، آب حیات؛
- تربت الهام‌بخش سیدالشهدا(ع)؛
- کربلا، پایگاه انقلاب؛
- کعبه یا کربلا؟
- زیارت کربلا در تاریخ معاصر؛
- کاروان‌های پیاده عراق؛
- با راهیانِ کربلا؛
- رژیم بعث، و زائران کربلا؛
- نهضت پیاده‌روی اربعین؛
- آغاز حرکت؛
- پیش‌به‌سوی حرم حسینی؛
- شهادت‌طلبان؛
- رویارویی تن و تانک؛
- رسیدن به کربلا؛
- کاظمین، جلوه مظلومیت؛
- سامرّا، حرم دو خورشید.
تحلیل محتوایی زیارتنامهها
- ادب کلام، در محضر امام؛
- محتوای زیارتنامهها؛
- زیارتنامه و اعلام مواضع؛
- سلام‌ها و لعن‌ها؛
- ولایت و برائت؛
- پیوند مکتبی؛
- خطّ جهاد و شهادت؛
- زیارت و بیعت؛
- زیارت و شهادت‌طلبی؛
- خونخواهی شهدای کربلا؛
- در رکاب امام مهدی(ع)؛
- نگاه مجموعه‌ای به امامان؛
- مفهوم «فدا»؛
- گواهی دادن به ایمان و فضیلت؛
- شاهد گرفتن بر ایمان و ولایت.
ادب و آداب زیارت
- ادب ظاهری و باطنی؛
- غسل زیارت؛
- لباس تمیز و آراستگی و خوشبویی؛
- وقار و طمأنینه؛
- خضوع و خشوع؛
- ذکر و تکبیر و تسبیح؛
- اذن دخول؛
- عتبه بوسی؛
- حضور در کنار قبر و بوسیدن ضریح؛
- ادب نسبت به قبر مطهر؛
- پرهیز از حرف‌های بیهوده و کارهای لغو؛
- خواندن زیارت مأثور؛
- دعا و تلاوت و عبادت، کنار قبر؛
- تکریم خادمان و کمک به فقیران؛
- زیارت وداع و خداحافظی.
کلام آخر
دربارهٔ پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین جواد محدثی (متولد ۱۳۳۱ ش، آذربایجان شرقی)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ابراهیم امینی، حسین وحید خراسانی، حسن حسن‌زاده آملی و محمد تقی مصباح یزدی پیگیری کرد. کارشناس مذهبی صدا و سیما، همکاری با آموزش و پرورش، سپاه پاسداران و دفتر تبلیغات اسلامی در زمینه‌های فرهنگی، مدرس دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده شهید محلاتی سپاه، دانشگاه امیر کبیر، مدرسه عالی علوم کاشان، جامعة الزهرا(س) و مدرسه علمیه رسالت از جمله فعالیت‌های وی است.
او علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «حکمتهای فاطمی»، «امامت و اهل بیت(ع)»، «امام علی و هنر»، «امام مهدی و سیره نبوی(ص)»، «کربلا کعبه دل‌ها»،«مرجعیت دینی و علمی اهل بیت» «خون خدا»، «سیره اخلاقی و رفتاری پیامبر اعظم» و «تاریخ سیاسی ائمه(ع)» برخی از این آثار است.[۳]