امامت سر خاتمیت (کتاب)
امامت سر خاتمیت کتابی است به زبان فارسی که به بررسی خاتمیت و نقش بنیادین آن در برخی از مهمترین مباحث کلامی نظیر نبوت و امامت می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر عباس جوارشکیان است و موسسه بوستان کتاب انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
| امامت سر خاتمیت | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | عباس جوارشکیان |
| ویراستاران | ابوالفضل طریقه‌دار، حسین برخورداری |
| موضوع | امامت، نبوت، خاتمیت |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات موسسه بوستان کتاب|انتشارات موسسه بوستان کتاب]][[رده:انتشارات موسسه بوستان کتاب]] |
| به همت | دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان رضوی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۴ ش |
| شابک | 978-964-09-1718-3&bibliographicLimitQueryBuilder.biblioDocType=BF&simpleSearch.indexFieldId=221091&nliHolding=&command=I&simpleSearch.tokenized=true&classType=0&pageStatus=0&bibliographicLimitQueryBuilder.useDateRange=null&bibliographicLimitQueryBuilder.year=&documentType=&attributes.locale=fa ۹۷۸-۹۶۴-۰۹-۱۷۱۸-۳ |
| شماره ملی | ۴۱۳۱۶۹۸ |
درباره کتاب
در کتاب حاضر، نظریه در خصوص خاتمیت ارائه شده که مهمترین دلیل حقانیت شیعه و محکم‌ترین استدلال امامت بر پایه باورهای مشترک و اصولی همه مسلمانان است. ابتدا ادله اثبات نبوت از منظر حکما و متکلمان بررسی شده و حداکثری بودن قلمروی دین اثبات شده است. سپس نظریات اقبال، شریعتی و مطهری در خصوص مناط و ملاک خاتمیت نقد وبررسی شده است. در ادامه سر خاتمیت بر پایه سازوکار فهم متون مقدس به ویژه قرآن کریم تبیین شده است. در فصل بعدی، به مقامات و شئون رسول اکرم(ص) نسبت به قرآن کریم پرداخته شده است. در نهایت نیز برای روشن شدن تلقی شیعه در دوره غیبت، تحلیل جدیدی از اجتهاد ارائه می‌شود.[۲]
فهرست کتاب
- سخنی با خواننده؛
- پیش گفتار:
- نسبت خاتمیت و امامت؛
- طرح مسئله خاتمیت؛
- معرفی فصول کتاب؛
- ابعاد نوآوری اثر؛
- فصل اول: نیاز به دین:
- قلمرو و جایگاه دین در زندگی انسان؛
- ضرورت و دوام نیازمندی به دین؛
- ادلۀ اثبات ضرورت دین:
- چگونگی نیاز انسان به دین از منظر ادلۀ کلامی و فلسفی نبوت؛
- دلیل متکلمان:
- اثبات و تبیین مقدمۀ اول (لطف بودن ارسال انبیا)؛
- اثبات و تبیین مقدمۀ دوم (وجوب لطف بر خداوند)؛
- ادلۀ حکما:
- استدلال نخست: بقای نوع بشر:
- اثبات مقدمات؛
- استدلال دوم: نیل به سعادت:
- سعادت اخروی؛
- استدلال سوم: نیل به تکامل؛
- استدلال چهارم: تربیت و تعالی روحی و معنوی انسان:
- غایت تربیت انسان:
- الف) کمال نهایی و سعادت حقیقی انسان؛
- ب) لوازم و شرایط نیل به سعادت نهایی؛
- ج) حوزۀ توانایی‌های علمی و عملی انسان:
- دو ویژگی انحصاری روح انسان؛
- د) ظرفیت و قابلیت دین در تربیت انسان:
- ویژگی‌های مربی حقیقی؛
- جمع بندی؛
- فصل دوم: نیاز حداکثری به دین:
- بررسی تلقی حداقلی از دین:
- یکم: دین و حداقل‌های لازم برای زندگی انسانی؛
- دوم: اصل دین، هستۀ مشترک همۀ ادیان الهی؛
- سوم: اساس دیانت و ذاتی دین (مقاصد اصلی شرع)؛
- نیاز حداکثری به دین در ادلۀ نبوت؛
- مبانی نظری نگرش حداقلی و حداکثری به دین؛
- دلایل حداکثری بودت قلمرو دین؛
- لوازم نیاز حداکثری به دین:
- ۱. کمال حداکثری دین؛
- ۲. جوهرۀ حداکثری دین؛
- ۳. ربط حداکثری علم و دین؛
- ۴. اجتهاد حداکثری:
- ضرورت اجتهاد حداکثری بر پایۀ استفاده از همۀ دانش‌های بشری؛
- ۵. سعادت حداکثری:
- نخست: سنخ و واحد کمالات دنیوی و اخروی؛
- ذوم: آثار دنیوی کمالات اخروی؛
- سوم: حقیقت معنوی و روحی سعادتمندی دنیوی؛
- چهارم: وابستگی سعادت دنیوی به سعادت اخروی؛
- پنجم: سعادت دنیوی مقدمۀ لازم برای سعادت اخروی؛
- ششم: مطلوبیت بالعرض سعادت دنیوی؛
- فصل سوم: فلسفه خاتمیت:
- مناط و ملاک خاتمیت؛
- اتمام و اکمال وحی در نظریه‌های خاتمیت؛
- اتمام و اکمال وحی رکن اصلی و ضروری خاتمیت؛
- دو رکن اصلی خاتمیت؛
- بررسی نظریه بلوغ عقلی:
- بلوغ عقلی از نظر اقبال؛
- پیان دیانت؛
- تفاوت دیدگاه اقبال و شهید مطهری؛
- نقد و بررسی نظریۀ بلوغ عقلی:
- نقد تلقی اقبال؛
- نقد نظریه شهید مطهری:
- بررسی ویژگی اول (توانایی حفظ کتای آسمانی)؛
- بررسی ویژگی دوم (قابلیت پذیرش برنامة کامل)؛
- بررسی ویژگی سوم (قدرت اجتهاد)؛
- نقد نظریه اسلام علت بلوغ عقلی:
- نقد و بررسی؛
- نسبت بلوغ عقلی و خرد استقرائی؛
- اجتهاد و بلوغ عقلی؛
- قراین و شواهد عدم بلوغ عقلی بشر در عصر غیبت؛
- توابع نظریه بلوغ عقلی؛
- نظریه بلوغ نسبی و مطلق:
- تلقی نادرست از دورۀ غیبت؛
- کمال و نقص شریعت در دورۀ غیبت؛
- امامت سر خاتمیت:
- مغالطه نبوت و حجیت؛
- فصل چهارم: مبانی فهم متون و حیاتی و قدسی:
- مقدمه؛
- چیستی معنا و راه پی بردن به مبانی واژه‌ها؛
- خواستگاه معنا (صور ذهنی واژه‌ها)؛
- نحوۀ مواضعۀ الفاظ (پایگاه حسی و تجربی وضع)؛
- وحدت در عین کثرت تعینی معنا؛
- منزل و جایگاه معنا؛
- ساز و کار فهم از طریق زبان و کتابت؛
- نحوۀ فهم متون وحیانی؛
- تفاوت متون وحیانی با متون بشری؛
- مخاطب وحی؛
- فصل پنجم: تلازم خاتمیت و امامت و فهم دین:
- حقیقت قرآن (حقیقت کتاب و کتاب حقیقی):
صاحب مقام تنزیل و تبیین؛
- خاتمیت و ضرورت استمرار مقام تبیین؛
- امامت و ضرورت بهره‌مندی از حقایق قرآنی؛
- اصالت چهرۀ زبانی وحی:
- ادلۀ ملاک خاتمیت بودن امامت؛
- ۱. دلیل بقا و حفظ و حی؛
- ۲. دلیل تبیین؛
- ۳. دلیل تأویل (مقام راسخون در علم)؛
- ۴. لزوم وجود مرجعیت دینی (حجیت در مقام رفع اختلاف و خطا)؛
- ۵. لزوم وجود حجت بالغۀ الهی در زمین؛
- ۶. رهبری و ولایت انسان‌ها (مقام هدایت به امر):
- الف) از حیث تربیت معنوی فردی؛
- ب) از حیث رهبری اجتماعی و زمان‌داری جامعه؛
- ۷. وساطت فیض؛
- فصل ششم: اجتهاد امامت:
- تفسیر متون وحیانی در پرتو امامت؛
- واقعیت زنده و بالفعل مواضعات زبانی؛
- مؤلف گرایی مفسر محور؛
- تاریخیت فهم؛
- واقعیت مشترک و واحد متن و فهم؛
- غیبت باوری در ساحت متن و معنا؛ شرایط روحی و روانی درک متن؛
- شرایط درک معانی قدسی؛
- تجربۀ اتحادی با مؤلف؛
- ولایت، محور و اساس فهم قرآن؛
- ولایت؛
- مؤلفه‌های اساسی اجتهاد؛
- دفع یک توهم؛
- خلاصه مطالب فصل؛
- کتاب‌‌‌‌‌نامه.[۳]
دربارهٔ پدیدآورنده
دکتر عباس جوارشکیّان، تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته الهیات با گرایش فلسفه را انتخاب کرد و دوره کارشناسی را در دانشکده الهیات تهران گذراند و مدرک دکتری خود را با گرایش حکمت متعالیه از دانشگاه تربیت مدرس تهران اخذ کرده است.
او علاوه بر تدریس در دانشگاه تربیت معلم سبزوار و بین الملل امام خمینی و فردسی مشهد در گروه فلسفه نیز به عنوان مدیر نیز مشغول است و همچنین نویسنده کتاب و استادیار بیش از ۲۰ مقاله بوده‌اند. «بررسی و مقایسۀ مبانی اثبات وحدت وجود در اندیشۀ ملاصدرا و ابن عربی»، «نقد دیدگاه مسکویه درباره شاخصه انسانیت و رابطه آن با فضیلت و سعادت بر مبنای قرآن و حدیث»، «بررسی تطبیقی سیر از کثرت به وحدت در هستی شناسی افلاطون و ملاصدرا» و «چیستی و هستی ماده» برخی از این مقالات می‌باشند.[۴] [۵]