ابوزید جرمی
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
بغوی از صحابی بودن ابو زید جرمی اظهار بی‌اطلاعی کرده است[۱]، ولی ابواحمد حاکم[۲]، طبرانی[۳]، ابونعیم[۴]، ابن عبدالبر[۵] و ابوموسی مدینی[۶] با استناد به روایت ابوزید از رسول خدا(ص)، او را صحابی دانسته‌اند. این روایت چنین است: "عبید بن اسحاق العطار، عن مسکین بن دینار، عن مجاهد قال: سمعت أبازید الجرمی یقول: قال رسول الله (ص)" «لَا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ مَنَّانُ ، وَ لَا عَاقُّ ، وَ لَا مُدْمِنُ خَمْرٍ »؛ رسول خدا(ص) فرمود: "عاق شده والدین، منت‌گذار و میگسار وارد بهشت نمی‌شوند". ابن حجر[۷] سند این روایت را به دلیل عبید بن اسحاق تضعیف کرده[۸] و می‌گوید: دارقطنی[۹] این روایت را به دو طریق دیگر از مجاهد از ابوسعید خدری[۱۰] و نیز از مجاهد از عبدالله بن عمرو بن عاص روایت کرده است[۱۱]. ابن جوزی[۱۲] هر دو طریق دارقطنی را تضعیف کرده و آنها را از روایات ساختگی برشمرده است. در حقیقت ابن جوزی خواسته بگوید که این دو طریق نمی‌تواند ضعف سند نخست را جبران کند؛ با این حال ابن حجر[۱۳] دلیلی برای ساختگی بودن این روایت ندیده است.
ابن حجر[۱۴] در جای دیگر، با استناد به همان روایت یاد شده از طریق طبرانی، از صحابی دیگری به نام زید غیر منسوب یاد کرده است؛ در حالی که در سند طبرانی ابوزید جرمی نقل شده است. معلوم نیست چرا ابن حجر چنین اشتباهی کرده است.[۱۵]
منابع
پانویس
- ↑ ابن مغلطای، ج۲، ص۲۷۲؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۱۳۴.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۱۳۵.
- ↑ المعجم الکبیر، ج۲۲، ص۳۷۲.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۰۲.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۲۹.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۱۲۳.
- ↑ الاصابه، ج۷، ص۱۳۵.
- ↑ ر.ک: ابن ابی حاتم، ج۵، ص۴۰۱؛ ابن حجر، لسان، ج۴، ص۱۱۷.
- ↑ دارقطنی، ج۷، ص۳۶-۳۷.
- ↑ ر.ک: احمد بن حنبل، ج۳، ص۲۸ و ۴۴؛ نانی، ج۵، ص۵۱۰ و ج۶، ص۱۰۰؛ ابن ابی شیبه، ج۳، ص۱۷۶؛ ابویعلی، ج۲، ص۳۹۴.
- ↑ ر.ک: أحمد بن حنبل، ج۲، ص۲۰۱ و ۲۰۳؛ دارمی، ج۲، ص۱۱۲؛ طیالسی، ص۳۰۳؛ عبدالرزاق صنعانی، ج۷، ص۴۵۴؛ طبرانی، المعجم الاوسط، ج۳، ص۱۹؛ نسائی، ج۳، ص۱۷۵ و ۲۳۱؛ ابن حبان، ج۸، ص۱۷۶ و ۱۷۸.
- ↑ ابن جوزی، ج۳، ص۱۱۰.
- ↑ القول المسدد، ص۴۰.
- ↑ الاصابه، ج۳، ص۵۱۷.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابوزید جرمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۳۱۹-۳۲۰.