احمد بن زیاد در تراجم و رجال

آشنایی اجمالی

احمد بن زیاد دو بار در سند روایات تفسیر کنز الدقائق^[۱] و به نقل از کتاب الکافی و تفسیر قمی قرار گرفته است:

«حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ، عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ، عَنْ أَبَانٍ، عَنِ الطَّيَّارِ: عَنْ أَحَدِهِمَا (ع)، قَالَ: «لَا يَأْكُلِ الْمُحْرِمُ طَيْرَ الْمَاءِ»^[۲].

نام راوی در منبع اصلی، یعنی کتاب شریف الکافی^[۳] به جای احمد بن زیاد، حمید بن زیاد ثبت شده و همین عنوان صحیح است، به چند دلیل:

کلینی روایات فراوانی از حسن بن محمد بن سماعه، به واسطه حمید بن زیاد نقل کرده است.
در میان مشایخ و اساتید کلینی، کسی به نام احمد بن زیاد وجود ندارد.
در میان راویان و شاگردان حسن بن محمد بن سماعه، فردی به نام احمد بن زیاد دیده نشده است.
حمید بن زیاد، راوی کتاب حسن بن محمد بن سماعه است^[۴].

شایان ذکر است، با توجه به مباحث طرح شده، در نام راوی در سند روایت دوم تفسیر کنز الدقائق^[۵] نیز تصحیف رخ داده؛ زیرا راوی از احمد بن زیاد در آن سند نیز، حسن بن محمد بن سماعه است؛ بنابراین هر دو سند مصحف‌اند.^[۶]

منابع

جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۲

پانویس

↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۲۴۱؛ ج۱۳، ص۱۴۱.
↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۲۴۱، به نقل از: الکافی، ج۴، ص۳۹۴، ح۹.
↑ «حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ، عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ...»؛ الکافی، ج۴، ص۳۹۶، ح۹.
↑ ر. ک: رجال النجاشی، ص۴۲، ش۸۴.
↑ «حدثنا أحمد بن زیاد، عن الحسن بن محمد بن سماعة، عن صفوان، عن إبن مسکان، عن أبی بصیر، عن أبی جعفر S قال:...»؛ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۳، ص۱۴۱.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۷۷-۲۷۸.

[1] تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۲۴۱؛ ج۱۳، ص۱۴۱.

[2] تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۲۴۱، به نقل از: الکافی، ج۴، ص۳۹۴، ح۹.

[3] «حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ، عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ...»؛ الکافی، ج۴، ص۳۹۶، ح۹.

[4] ر. ک: رجال النجاشی، ص۴۲، ش۸۴.

[5] «حدثنا أحمد بن زیاد، عن الحسن بن محمد بن سماعة، عن صفوان، عن إبن مسکان، عن أبی بصیر، عن أبی جعفر S قال:...»؛ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۳، ص۱۴۱.

[6] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۷۷-۲۷۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]