اسحاق بن حفان در تراجم و رجال

آشنایی اجمالی

اسحاق بن حفّان^[۱]، تنها در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از الکافی آمده است:

«فی أصول الکافی: الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بِسْطَامَ بْنِ مُرَّةَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ حَسَّانَ عَنِ الْهَيْثَمِ بْنِ وَاقِدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ الْعَبْدِيِّ عَنْ سَعْدٍ الْإِسْكَافِ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ أَنَّهُ سَأَلَ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ(ع) عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَى- ﴿أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ﴾^[۲] فَقَالَ الْوَالِدَانِ اللَّذَانِ أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُمَا الشُّكْرَ هُمَا اللَّذَانِ وَلَدَا الْعِلْمَ وَ وَرَّثَا الْحُكْمَ وَ أَمَرَ النَّاسَ بِطَاعَتِهِمَا ثُمَّ قَالَ اللَّهُ ﴿إِلَيَّ الْمَصِيرُ﴾ فَمَصِيرُ الْعِبَادِ إِلَى اللَّهِ وَ الدَّلِيلُ عَلَى ذَلِكَ الْوَالِدَانِ ثُمَّ عَطَفَ الْقَوْلَ عَلَى ابْنِ حَنْتَمَةَ وَ صَاحِبِهِ فَقَالَ فِي الْخَاصِّ وَ الْعَامِّ- ﴿وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَى أَنْ تُشْرِكَ بِي﴾^[۳] يَقُولُ فِي الْوَصِيَّةِ وَ تَعْدِلُ عَمَّنْ أُمِرْتَ بِطَاعَتِهِ ﴿فَلَا تُطِعْهُمَا﴾^[۴] وَ لَا تَسْمَعْ قَوْلَهُمَا ثُمَّ عَطَفَ الْقَوْلَ عَلَى الْوَالِدَيْنِ فَقَالَ- ﴿وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا﴾^[۵] يَقُولُ عَرِّفِ النَّاسَ فَضْلَهُمَا وَ ادْعُ إِلَى سَبِيلِهِمَا وَ ذَلِكَ قَوْلُهُ- ﴿وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ﴾^[۶] فَقَالَ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ إِلَيْنَا فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ لَا تَعْصُوا الْوَالِدَيْنِ فَإِنَّ رِضَاهُمَا رِضَا اللَّهِ وَ سَخَطَهُمَا سَخَطُ اللَّهِ»^[۷].^[۸]

شرح حال راوی

به قرینه راوی و مروی عنه^[۹]، در نام راوی تصحیف رخ داده است و عنوان صحیح اسحاق بن حسان است. افزون بر آن، در منبع اصلی (الکافی) نام راوی اسحاق بن حسان ثبت شده است^[۱۰].^[۱۱]

منابع

جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۳

پانویس

↑ مصحّف اسحاق بن حسان است.
↑ که مرا و پدر و مادرت را سپاس بگزار (که) بازگشت (همه) به سوی من است سوره لقمان، آیه ۱۴.
↑ و اگر تو را وا دارند تا آنچه را که نمی‌دانی برای من شریک آوری سوره لقمان، آیه ۱۵.
↑ از آنان فرمان نبر سوره لقمان، آیه ۱۵.
↑ و در این جهان با آنان به شایستگی همراهی کن سوره لقمان، آیه ۱۵.
↑ و راه کسی را که به درگاه من باز می‌گردد پیش گیر، سپس بازگشتتان به سوی من است آنگاه شما را از آنچه می‌کرده‌اید می‌آگاهانم سوره لقمان، آیه ۱۵.
↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۰، ص۲۵۱ به نقل از الکافی، ج۱، ص۴۲۸، ح۷۹.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۴۴۳-۴۴۴.
↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۷، ص۶۳، ج۱۴، ص۲۳۳.
↑ ر.ک: الکافی، ج۱، ص۴۲۸، ح۷۹؛ تفسیر القمی، ج۲، ص۱۴۸.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۴۴۴.

[1] مصحّف اسحاق بن حسان است.

[2] که مرا و پدر و مادرت را سپاس بگزار (که) بازگشت (همه) به سوی من است سوره لقمان، آیه ۱۴.

[3] و اگر تو را وا دارند تا آنچه را که نمی‌دانی برای من شریک آوری سوره لقمان، آیه ۱۵.

[4] از آنان فرمان نبر سوره لقمان، آیه ۱۵.

[5] و در این جهان با آنان به شایستگی همراهی کن سوره لقمان، آیه ۱۵.

[6] و راه کسی را که به درگاه من باز می‌گردد پیش گیر، سپس بازگشتتان به سوی من است آنگاه شما را از آنچه می‌کرده‌اید می‌آگاهانم سوره لقمان، آیه ۱۵.

[7] تفسیر کنز الدقائق، ج۱۰، ص۲۵۱ به نقل از الکافی، ج۱، ص۴۲۸، ح۷۹.

[8] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۴۴۳-۴۴۴.

[9] تفسیر کنز الدقائق، ج۷، ص۶۳، ج۱۴، ص۲۳۳.

[10] ر.ک: الکافی، ج۱، ص۴۲۸، ح۷۹؛ تفسیر القمی، ج۲، ص۱۴۸.

[11] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۴۴۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]