مقدمه

این طایفه از شاخه‌های قبیله سعدالعشیره هستند و نسب از حدا بن نمرة بن سعد العشیره می‌برند[۱]. تلفظ صحیح این کلمه در برخی منابع به صورت مقصور «حَدا» عنوان شده[۲] و آمده است «حدا» از شاخه‌های مذحج و از فرزندان حَدا بن نمرة بن سعد العشیرة بن مالک بن ادد و از ساکنان کوفه‌اند[۳]. این در حالی است که برخی دیگر، از تلفظ صحیح این کلمه به صورت مهموز «حدأ»[۴] و یا ممدود «حداء»[۵] خبر داده‌اند.

بنی حدأ را یکی از دو شاخه اصلی بنی نمرة بن سعد العشیره گفته‌اند[۶]. بنا بر نقل برخی روایات تاریخی، این طایفه، در ایام جاهلیت غارتی بر بنی اعمام خود - بنی بُندقه - انجام داده، جمعی از آنان را کشتند. این حمله، بلافاصله یورش تلافی جویانه بنی بندقه به بنی حدأ را به همراه داشت[۷] که این امر، موجب نابودی کامل بنی حدأ گردید[۸]. عکس العمل بنی بندقه در قبال این عمل و نابودی طایفه بنی حدأ، در عرب مثل شد؛ چندان که گفتند: حدأ حدأ وراءك بندقة[۹]. اما بر اساس برخی دیگر از نقل‌ها، گروهی از مردم بنی حدأ در کوفه سکونت داشتند[۱۰] که این امر می‌تواند حاکی از آن باشد که بر فرض وقوع چنین جنگی در جاهلیت، این جنگ، منجر به نابودی کامل بنی حدأ بن نمره نشده است. ابن کلبی (م. ۲۰۴) نیز در کتابش از «حداء» و «سلهم» به عنوان دو شاخه نمرة بن سعد العشیره یاد کرده و از داخل شدن بنی نمره در بنی مراد – از قبایل بزرگ مذحج - خبر داده، علاوه بر بخش نسب «سعد العشیره»[۱۱]، در ذیل نسب «ناجیة بن مراد»[۱۲] نیز، از نمره و بطونش به بحث پرداخته است.[۱۳].

منابع

پانویس

  1. دار قطنی، المؤتلف و المختلف، ج۲، ص۸۱۱؛ سمعانی، الانساب، ج۴، ص۸۶؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۴۷. این نسب در کتاب ابن کلبی، «حداء بن نمرة بن سعد العشیره» (ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱) و در کتاب ابن حبیب بغدادی، «جدی بن نمرة بن سعد العشیره» (ابن حبیب بغدادی، مختلف القبائل و مؤتلفها، ج۱، ص۷۱) ذکر شده است.
  2. دار قطنی، المؤتلف و المختلف، ج۲، ص۸۱۱؛ سمعانی، الانساب، ج۴، ص۸۶؛ ابن ماکولا، اکمال الکمال، ج۲، ص۴۰۷.
  3. دار قطنی، المؤتلف و المختلف، ج۲، ص۸۱۱؛ سمعانی، الانساب، ج۴، ص۸۶؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۴۷.
  4. ابن منظور، لسان العرب، ج۱، ص۵۵؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۰۸.
  5. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱؛ زبیدی، تاج العروس، ج۱، ص۱۳۴.
  6. ر.ک: ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۰۸.
  7. ابن منظور، لسان العرب، ج۱، ص۵۵؛ عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۱۰۸.
  8. ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۰۸.
  9. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱؛ قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ج۱، ص۱۸۱؛ فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۱، ص۱۱.
  10. دار قطنی، المؤتلف و المختلف، ج۲، ص۸۱۱؛ سمعانی، الانساب، ج۴، ص۸۶؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۴۷.
  11. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۰۱.
  12. ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج‌۱، ص۳۳۴.
  13. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.