رافع بن خارجه در قرآن

مقدمه

از رافع بن خارجه اطلاعات چندانی در اختیار نیست. سیره‌نگاران به آوردن نام او در میان دشمنان پیامبر (ص) و بزرگان بنی‌نضیر یا بنی‌قینقاع بسنده کرده‌اند؛[۱] همچنین نام وی در میان کسانی ثبت شده که در برابر دعوت رسول خدا (ص) و تشویق‌های وی، پاسخ دادند که پدران ما داناتر و بهتر از ما بودند و ما از آنها پیروی خواهیم کرد و آن گاه آیه  وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَيْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ شَيْئًا وَلَا يَهْتَدُونَ [۲] نازل شد[۳]. در منابع تفسیری همین رخداد از ابن عباس نقل شده است.[۴] برخی مخاطب در آیه را یهود[۵] و برخی، بت‌پرستان مشرک [۶] دانسته‌اند و این شأن نزول در صورتی صحیح است که مخاطب آیه یهود باشد.[۷]

منابع

پانویس

  1. السیرة النبویه، ج ۱، ص ۵۱۵؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص ۳۳۷ ـ ۳۳۸؛ البدایة والنهایه، ج ۳، ص ۲۳۶.
  2. «و چون به آنان گفته شود از آنچه خداوند فرو فرستاده است پیروی کنید می‌گویند: (نه) بلکه ما از آنچه پدرانمان را بر آن یافته‌ایم پیروی می‌کنیم؛ آیا حتی اگر پدرانشان چیزی را در نمی‌یافته و راه به جایی نمی‌برده‌اند، (باز از پدرانشان پیروی می‌کنند؟)» سوره بقره، آیه ۱۷۰.
  3. السیرة النبویه، ج ۱، ص ۵۵۲.
  4. جامع‌البیان، ج ۲، ص ۴۷؛ تفسیر ابن ابی حاتم، ج ۱، ص ۲۸۱.
  5. جامع البیان، ج ۲، ص ۴۷.
  6. مجمع‌البیان، ج ۱، ص ۴۶۲؛ تفسیر بغوی، ج ۱، ص ۱۹۸؛ تفسیر ابن کثیر، ج ۱، ص ۳۴۹.
  7. اسماعیلی، مهران، مقاله «رافع بن خارجه»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۳.