سمیع

مقدمه

سمیع از صفات ثبوتی حق تعالی است که افزون بر پنجاه بار در قرآن به صورت صفت مشبهه و گاه همراهِ "بصیر" مذکور آمده است. به عنوان نمونه، در قرآن آمده است که خداوند سخن بندگان را می‌شنود^[۱] و نجوای آنان را می‌شنود^[۲] و او با ما است و می‌بیند و می‌شنود^[۳]. همه حکما و متکلمان معتقدند که خداوند بالذات شنوا است^[۴].
موضوع "سمیع" در دانش‌های کلام، تفسیر، فلسفه و عرفان مطرح است. شنوایی خداوند با واسطه اندام شنوایی صورت نمی‌پذیرد؛ بلکه- همانند بینایی خداوند- به صفت علم او بازمی‌گردد. بنابراین، سمیع بودن خداوند به معنای این است که او به آنچه شنیدنی است، دانا است و آنها را درمی‌یابد و درک می‌کند^[۵]^[۶].

↑ لَّقَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللَّهَ فَقِيرٌ وَنَحْنُ أَغْنِيَاء سَنَكْتُبُ مَا قَالُواْ وَقَتْلَهُمُ الأَنبِيَاء بِغَيْرِ حَقٍّ وَنَقُولُ ذُوقُواْ عَذَابَ الْحَرِيقِ ؛ سوره آل عمران، آیه ۱۸۱؛ قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَتَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ، سوره مجادله، آیه ۱.
↑ أَمْ يَحْسَبُونَ أَنَّا لا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُم بَلَى وَرُسُلُنَا لَدَيْهِمْ يَكْتُبُونَ ؛ سوره زخرف، آیه ۸۰.
↑ قَالَ لا تَخَافَا إِنَّنِي مَعَكُمَا أَسْمَعُ وَأَرَى ؛ سوره طه، آیه ۴۶.
↑ فرهنگ شیعه، ص 287.
↑ تلخیص المحصل‌، ۲۸۷- ۲۸۸؛ تفسیر نمونه‌، ۲/ ۲۰۸.
↑ فرهنگ شیعه، ص 287.