نگاهی به شروح عرفانی مهر نبوت (مقاله)
نگاهی به شروح عرفانی مهر نبوت عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی شرح‌ها و تفاسیر عارفان مسلمان از مهر نبوت و پیوند آن با مهم‌ترین مضامین عرفانی در طول دو سنت عرفانی می‌پردازد. این مقالهٔ ۲۰ صفحه‌ای به قلم محسن شرفایی و علی اشرف امامی نگاشته شده و در دوفصلنامه پژوهش‌های ادب عرفانی (شماره ۲۷، زمستان ۱۳۹۳) منتشر گشته است.[۱]
| نگاهی به شروح عرفانی مهر نبوت | |
|---|---|
 | |
| رتبه علمی | علمی پژوهشی |
| زبان | فارسی |
| نویسندگان | محسن شرفایی و علی اشرف امامی |
| موضوع | نبوت و نبوت در عرفان اسلامی |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | دوفصلنامه پژوهش‌های ادب عرفانی |
| وابسته به | انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران |
| محل نشر | تهران، ایران |
| تاریخ نشر | زمستان ۱۳۹۳ |
| شماره | ۲۷ |
| شماره صفحات | از صفحه ۲۹ تا ۴۸ مجله |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
چکیده مقاله
- نویسنده در چکیده مقاله خود می‌نویسد: «مهر نبوت از جمله معجزه‌های حضرت محمد (ص) به شمار می‌آید که بیش از همه مورد توجه عارفان قرار گرفته است. اصلی‌ترین مسأله این مقاله بررسی شرح‌ها و تفاسیر عارفان مسلمان از این مهر و پیوند آن با مهم‌ترین مضامین عرفانی در طول دو سنت عرفانی اول و دوم است. با نگاهی به نحوه توجه صوفیه متقدم از جمله حلاج به این مهر دیده می‌شود که در ابتدا شرح و تفسیر ظاهر این مهر نزد آنان مطرح است و با ظهور ابن عربی، تفاسیر جای خود را به تأویلات می‌دهد و نظریه توحید وجودی زمینه‌ای برای طرح مهم‌ترین تعالیم عرفانی از جمله بحث قوس نزول و صعود و حضرات الهیه را فراهم می‌سازد. در دوران میانی تصوف، بزرگانی همچون سعدالدین حمویه، ابن عربی و ابن ترکه اصفهانی با ترسیم دوایر توحید و شرح و نگارش آثاری مستقل در این باره هر کدام به نوعی جایگاه انسان کامل و مقام ختمیت رادر توحید مشخص کرده‌اند. در سده‌های متأخر جلال الدین محمد مجدالاشراف از عارفان ذهبیه کبرویه با استفاده از همین مبانی و به مدد کشف و شهود، شرح و ترسیمی از مهر نبوت ارائه داده است. تفسیر جهان‌شناسه عارفان از مهر نبوت و ارتباط آن با ختم نبوت و ولایت از سوی عارفان شیعی از مهم‌ترین یافته‌های این نوشتار به حساب می‌آید».[۱]
فهرست مقاله
- مُهر نبوّت در سنّت اسلامی؛
- پیشینة مُهر نبوّت در آثار محققان و بزرگان؛
- شروح عرفانی مُهر نبوّت؛
- نماد دایره در شرح مُهر نبوّت در سنت عرفانی اوّل؛
- نماد دایره در شرح مُهر نبوّت در سنّت عرفانی دوّم؛
- شرح عارفان کبرویه ذهبیه بر مُهر نبوّت؛
- نتیجه؛
- پی‌نوشت‌ها.
دربارهٔ پدیدآورندگان
-
محسن شرفایی
(نویسنده) -
علی اشرف امامی
(نویسنده)
- دکتر علی اشرف امامی مدیر گروه آموزشی ادیان و عرفان دانشگاه فردوسی مشهد و استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌ها، تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «همانندی‌های علی و عیسی در سنت اسلامی»، «پرتوی از اعجاز کلام قرآن»، «پدیده رهبانیت»، «زهد و رهبانیت در عرفان اسلامی»، «تثلیث از دیدگاه ابن عربی و عبدالکریم جیلی» و «فراخوان سجده در قیامت از منظر قرآن و عرفان» برخی از این آثار است.[۲]
- دکتر محسن شرفایی (متولد ۱۳۶۴ ش، جیرفت)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری ادیان و عرفان تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران به اتمام رساند. عضو پژوهشگران بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی ازجمله فعالیت‌های وی است. او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «کتاب‌شناسی توصیفی یهودیت»، «کتاب‌شناسی توصیفی ادیان ایران باستان»، «بررسی احوال و آراء عرفانی ابوسلیمان دارانی»، «جستاری در پراکندگی زیدیه از ابتدای پیدایش تا دوران معاصر» و «تأملی در احوال و اندیشه‌های عرفانی جلال الدین سیوطی» برخی از این آثار است.[۳]