بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب پیامبر | عنوان مدخل = حارث بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} == آشنایی اجمالی == .<ref>مرادی نسب، حسین، دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «حارث بن نوفل بن حارث بن...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پرسش مرتبط = }} | | پرسش مرتبط = }} | ||
== آشنایی اجمالی == | == آشنایی اجمالی == | ||
وی از تیره [[نوفل بن عبد مناف]] و کنیه‌اش «ابوعبدالله» است<ref>بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۳۸۳؛ طوسی، محمد بن الحسن، رجال، ص۳۵.</ref>. نام مادرش [[ظریبه بنت سعید بن قشب ازدی|ظریبه دختر سعید بن قشب ازدی]] و همسرش، [[هند بنت ابوسفیان بن حرب|هند دختر ابوسفیان بن حرب]] است<ref>ابن حبیب بغدادی، المحبر، ص۱۰۴؛ خلیفة بن خیاط، تاریخ، ص۲۶۲؛ مقریزی، احمد بن علی، إمتاع الأسماع، ج۶، ص۲۶۹.</ref>. حارث بزرگ‌ترین فرزند نوفل و به [[روزگار]] [[رسول خدا]]{{صل}} مردی بالغ بود و به رسول خدا شباهت داشت<ref>ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۷۰.</ref>. او همزمان با [[مسلمان]] شدن پدرش نوفل، مسلمان شد<ref>ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۷۰.</ref>. به گفته [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۵.</ref>، [[ابن کلبی]] گوید: [[سبب نزول آیه]]: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ}}<ref>«و خداوند بر آن نیست تا تو در میان آنان هستی آنان را عذاب کند و تا آمرزش می‌خواهند خداوند بر آن نیست که عذاب کننده آنها باشد» سوره انفال، آیه ۳۳.</ref>. [[حارث بن نوفل]] بود. چنان که برخی گفته‌اند: [[آیه]] {{متن قرآن|وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«خداوند بر دل‌ها و بر شنوایی آنان مهر نهاده و بر بینایی‌های آنها پرده‌ای است و عذابی سترگ خواهند داشت» سوره بقره، آیه ۷.</ref>. درباره حارث بن نوفل بن عبد مناف نازل شده است<ref>قرطبی، ابو عبدالله محمد بن احمد، الجامع الصغیر، ج۱۶، ص۱۶۹.</ref>. حارث با [[رسول خدا]]{{صل}} سخت [[دشمنی]] می‌کرد، به او [[کینه]] داشت و در هجو او [[شعر]] می‌گفت اما به [[قتل]] آن [[حضرت]] [[راضی]] نمی‌شد<ref>ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۶۵.</ref>. [[ابن ابی خیثمه]] به نقل از [[مصعب زبیری]]، ضمن [[صحابی]] دانستن وی، می‌گوید: وی از رسول خدا{{صل}} [[روایت]] دارد<ref>این مطلب به نقل ابن حجر است و در نسخه چاپی تاریخ ابن ابی خیشمه یافت نشد.</ref>. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۷۸.</ref> ضمن تأکید صحابی بودن حارث می‌گوید: رسول خدا{{صل}} او را به [[ولایت]] برخی نواحی [[مکه]] گماشت. [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۲۷، ص۳۱۹.</ref> گفته است: [[سه خلیفه]] بعدی ([[ابوبکر]]، [[عمر]] و [[عثمان]] او را بر ولایت مکه باقی گذاشتند. [[بخاری]]<ref>بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۸۳.</ref> و [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۴۳.</ref> نیز به نقل از [[عبدالله بن حارث]] گفته‌اند: حارث [[والی مکه]] بود، اما اینکه از طرف چه کسی [[والی]] شده بود را مشخص نکرده‌اند. [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۵.</ref> می‌گوید: [[ابوبکر]] حارث را به [[ولایت]] [[مکه]] گماشت، سپس حارث به [[مدینه]] رفت و از مدینه نیز در ایام ولایت [[عبد الله بن عامر]] به [[بصره]] رفت و ساکن آنجا شد، اما [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۴۳.</ref> می‌گوید: والی مکه در [[زمان ابوبکر]] [[عتاب بن اسید]] بود، [[رسول خدا]]{{صل}} حارث را بر ولایت [[جده]] گماشت و به همین جهت او نتوانست در [[جنگ حنین]] حاضر شود، ابوبکر او را [[عزل]] کرد، اما [[عثمان]] وقتی به [[خلافت]] رسید، دوباره او را به ولایت مکه گماشت<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۲۷، ص۳۲۶.</ref>. حارث در [[جنگ صفین]] در [[لشکر امام علی]]{{ع}} و [[فرمانده]] [[قریشیان]] بصره بود<ref>منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۲۰۶.</ref>. عتبی گوید: وقتی [[سعید بن عاص]] (در [[زمان]] [[حکومت معاویه]]) [[والی مدینه]] بود، پسر خود [[عمرو]] را به ولایت مکه گماشت، چون عمرو به مکه آمد کسی جز [[حارث بن نوفل]] به استقبال او نرفت. [[عمرو بن سعید]] به حارث گفت: ای حارث چه چیزی [[قوم]] تو را از استقبال من بازداشت که آنان چون تو، به پیشواز من نیآمدند؟ حارث گفت: به دلیل [[رفتار]] و استقبالی که از من کردی! از روی [[تکبر]] نه نام کامل مرا گفتی و نه با [[کنیه]] خطابم کردی! عمرو بن سعید [[وعده]] داد [[نیک]] رفتار باشد و به حارث گفت: به [[خدا]] [[موعظه]] خوبی کردی و من از تو بدگمان نیستم<ref>ابن عبدربه، العقد الفرید، ج۴، ص۱۳۳.</ref>. | |||
.<ref>[[ | او ایام [[حکمرانی]] [[عبدالله بن عامر بن کریز]] به بصره رفت و در آنجا برای خود خانه‌ای ساخت و اواخر [[خلافت عثمان]] (و به قولی در زمان خلافت [[معاویه]]) در هفتاد سالگی<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۴۲.</ref> در آن [[شهر]] درگذشت<ref>ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۱، ص۳۵۵ و ج۳، ص۹۱؛ ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۱، ص۱۹۹.</ref> و [[فرزندان]] او در همان [[شهر]] باقی ماندند<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۱۰.</ref>. نام فرزندان وی چنین است [[عبدالله بن حارث بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب|عبدالله]]، که در [[زمان رسول خدا]]{{صل}} متولد شد<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۵</ref> مردم بصره به جهت شعری که مادر عبدالله می‌خواند و او را می‌جنبانید به او لقب ببه دادند. و [[عبد الله بن زبیر]] او را به [[فرمانداری]] خود در [[شهر بصره]] گماشت. [[محمد اکبر بن حارث بن نوفل بن حارث|محمد اکبر]]، [[ربیعه بن حارث بن نوفل بن حارث|ربیعه]]، [[عبدالرحمان بن حارث بن نوفل بن حارث|عبدالرحمان]]، [[رمله بن حارث بن نوفل بن حارث|رمله]]، [[ام الزبیر بن حارث بن نوفل بن حارث|ام الزبیر]] [[مادر]] [[مغیره]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۱۹۰.</ref>، [[مغیره بن حارث بن نوفل بن حارث|مغیره]]، [[عتبه بن حارث بن نوفل بن حارث|عتبه]]، [[محمد اصغر بن حارث بن نوفل بن حارث|محمد اصغر]]، [[حارث بن حارث بن نوفل بن حارث|حارث]]، [[ریطه بن حارث بن نوفل بن حارث|ریطه]]، [[ام الحارث بن حارث بن نوفل بن حارث|ام الحارث]] از [[فرزندان حارث]] هستند<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۴۱.</ref>. | ||
در بین فرزندان حارث «عبدالله» [[کثیرالروایه]] است و در بیشتر [[منابع حدیثی]] از او نقل شده است. عبدالله به نقل از پدرش حارث گوید: [[رسول خدا]]{{صل}} [[دعا]] در [[نماز]] میت را به من چنین آموخت: {{متن حدیث| اللَّهُمَّ اغْفِرْ لأحيانا وَ أَمْوَاتِنَا، وَ أَلِّفْ بَيْنَ قُلُوبِنَا، وَ أَصْلِحْ ذَاتَ بيننا، الَلَّهُمَ إِنَّ هَذِهِ عَبْدُكَ لَا نَعْلَمُ مِنْهَا إِلَّا خَيْراً }}؛ پروردگارا، زندگان و [[مردگان]] ما را بیامرز و میان ما را [[اصلاح]] فرما و دل‌های ما را به هم پیوند ده. خدایا این [[بنده]] توست، ما جز خوبی چیزی نمی‌دانیم و تو به او داناتری. خدایا ما و او را بیامرز». سپس حارث گوید: من که از همه کوچک‌تر بودم از [[حضرت]] پرسیدم: اگر خبری از میت نمی‌دانستم چه کنم؟ فرمود: چیزی جز آنچه میدانی نگو<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۱۴۲؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۳۸؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۴۲؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۴۸.</ref>. | |||
همو از حارث نقل کرده است که در ایام [[حج]] برای [[عثمان بن عفان]] گوشت [[حیوان]] صید شده‌‌ای را آوردند که از آن خورد، اما [[امام علی]]{{ع}} از آن تناول نکردند، ظاهراً این امر بر [[عثمان]] گران آمد و گفت: آن را نه من صید کرده‌ام و نه دستور صید آن را داده‌ام، [[حضرت]] با خواندن [[آیه]] {{متن قرآن|وَحُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُمًا}}<ref>«شکار دریا و خوراک آن بر شما حلال است تا شما و کاروانیان را بهره‌ای باشد و شکار خشکی تا در احرامید بر شما حرام است و از خداوند که به سوی وی گرد آورده می‌شوید پروا کنید» سوره مائده، آیه ۹۶.</ref>. فهماند که مطلق خوردن گوشت [[حیوان]] صیدشده در حال [[احرام]] جایز نیست<ref>سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الدر المنثور، ج۲، ص۳۳۲.</ref>.<ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «حارث بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص ۴۹۸-۴۹۹.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} | ||
*[[نوفل بن عبد مناف]] (قبیله) | |||
*[[ظریبه بنت سعید بن قشب ازدی]] (مادر) | |||
*[[هند بنت ابوسفیان بن حرب]] (همسر) | |||
*[[عبدالله بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[محمد اکبر بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[ربیعه بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[عبدالرحمان بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[رمله بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[ام الزبیر بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[مغیره بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[عتبه بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[محمد اصغر بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[حارث بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[ریطه بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
*[[ام الحارث بن حارث بن نوفل بن حارث]] (فرزند) | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:IM009658.jpg|22px]] [[ | # [[پرونده:IM009658.jpg|22px]] [[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|'''مقاله «حارث بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب»، دانشنامه سیره نبوی ج۲''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||