صراط مستقیم در عرفان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[صراط مستقیم در قرآن]] - [[صراط مستقیم در حدیث]] - [[صراط مستقیم در کلام اسلامی]] - [[صراط مستقیم در عرفان اسلامی]] - [[مقام صراط مستقیم]]| پرسش مرتبط  = صراط مستقیم (پرسش)}}

#'''الصراط المستقیم''': که همان صراطی است که [[مظهر]] و مجلای اسم "[[الله]]" است که یک [[صراط]] بیشتر نیست و متکثر نمی‌شود، و در عالم مظهریت‌ صراط‌ انسان‌ کامل محمدی را شامل است‌ و اختصاص‌ به‌ [[مظهر]] تام [[اسم الله]] در هر زمان دارد؛ یعنی ذوات مقدسه [[چهارده معصوم]] در زمان‌های مختلف. براین اساس، در جمع‌ بین‌ شریعت‌ و تأویلات [[عرفانی]]، در تأویلی مبتنی بر [[جری]] و انطباق‌ از‌ [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]]{{صل}} [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|"أنا الصراط المستقيم الذي أمرتكم باتباعه، ثم على من بعدي، ثم ولدي من صلبه‌ أئمة يهدون‌ إلى الحق»}}<ref>تفسیر الاصفی. قم، مرکز النشـر التـابع لمـکتب الاعـلام الاسلامی ج ١، ص ٣٥٣.</ref>؛ {{متن حدیث|"معاشر الناس، أنا الصراط المستقيم الذي أمركم أن تسألوا الهدى إليه، ثم على بعدي"}}<ref>الیقـین. تحقیـق: انصـاری، قم، مؤسسۀ دار الکتاب، ص ٣٥٥.</ref> و [[امام علی]]{{ع}}  می‌فرماید: {{متن حدیث|أَنَا الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيم‏}}<ref>ینابیع الموده لذوی القربی. تحقیق: سیدعلی جمال أشرف الحسینی، دار الأسوه‌ للطباعه‌ والنشر ج ٣، ص ٢٠٧.</ref> و امام‌ صادق‌{{ع}} می‌فرماید‌: {{متن حدیث|نَحْنُ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ }}<ref>تفسیر نـورالثقلین. تـصحیح: سـیدهاشم‌ رسـولی محلاتی ج ١، ص ٢١.</ref>

#'''[[صراط مستقیم]]''': با نشانۀ نکره‌، که‌ [[مظهر]] و مجلای دیگر اسم‌های [[خداوند]] است به اندازٔە تمام خلایق و [[نفوس]]، زیاد می‌شود.

*اما [[صراط]] مستقیمی که جامع جمیع‌ طرق‌ باشد، مخصوص به [[اسم الله]] است، و [[پیامبر خاتم|حضرت محمد]]{{صل}} که [[مظهر]] این اسم و مختص‌ به‌ سلوک‌ این طریق است. لذا، در سورٔە فاتحه که به ایشان اختصاص دارد، [[صراط]] به صورت‌ معرفۀ‌ به [[عهد]] یا ماهیت ذکر شده است که: {{متن قرآن|اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ}}<ref>«راه راست را به ما بنمای» سوره فاتحه، آیه ۶.</ref><ref>شرح فصوص الحکم. چـاپ‌ دوم ص ٣٦١.</ref> با‌ این توضیحات روشن می‌شود که [[صراط مستقیم]] وجودی به نیم دایرٔە سیر نزولی موجودات در‌ دایرٔە‌ هستی‌ مربوط می‌شود که در آن همۀ موجودات بنا بر ظرفیت‌ها و استعدادهای‌ تکوینی‌ خود در [[صراط مستقیم]] وجودی حرکت می‌کنند و مصداق آیۀ: {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> در این‌ حرکت‌، تجلی می‌یابد. با توجه به این که‌، در این مرحله موجودات در‌ به‌ دست آوردن آنچه دارند، نقشی نداشته‌اند‌ هیچ‌ برتری‌ و مزیتی نسبت به هم نخواهند داشت. اما‌ مهم‌‌ترین بخش هستی و [[هدف آفرینش]]، در نیم دایرٔە صعودی و به طور خاص در‌ وجود‌ [[انسان]] نهفته است. در این‌ نیم‌ دایره تشریع‌ معنا‌ پیدا‌ می‌کند<ref>[[تأملی بر صراط مستقیم از منظر ابن عربی و برخی از شارحان نظریه‌های عرفانی او (مقاله)|تأملی بر صراط مستقیم از منظر ابن عربی و برخی از شارحان نظریه‌های عرفانی او]]، ص ۱۲۸ تا ۱۳۱.</ref>