میهمان و میهمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۶: خط ۶:


==[[تشویق]] به میهمان‌پذیری==
==[[تشویق]] به میهمان‌پذیری==
*[[میهمان‌نوازی]] و [[پذیرایی]] از میهمان از ویژگی‌های بارزی است که در [[سیره رسول خدا]]{{صل}} بسیار بر آن تأکید شده است. [[پیامبر خدا]]{{صل}} میهمان را راهنمای [[بهشت]]<ref>تاج الدین شعیری، جامع الاخبار، ج ۱، ص ۱۳۶ و محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۵۷.</ref> و هدیه ارزشمند [[الهی]] معرفی کرده و فرموده است: "هرگاه [[خداوند]] برای قومی خیر [[اراده]] بکند، به سویش هدیه می‌فرستد"؛‌ گفتند: "آن هدیه چیست؟" فرمود: "میهمان؛ میهمانی که روزی را نازل می‌کند و [[گناه]] اهل خانه را می‌برد"<ref>المتقی الهندی، کنزالعمال، ج ۹، ص ۲۴۲؛ ورام بن ابی‌فراس، مجموعه ورام، ج ۱، ص ۶ و جامع الاخبار، ص ۱۳۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۱.</ref>.
* [[میهمان‌نوازی]] و [[پذیرایی]] از میهمان از ویژگی‌های بارزی است که در [[سیره رسول خدا]]{{صل}} بسیار بر آن تأکید شده است. [[پیامبر خدا]]{{صل}} میهمان را راهنمای [[بهشت]]<ref>تاج الدین شعیری، جامع الاخبار، ج ۱، ص ۱۳۶ و محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۵۷.</ref> و هدیه ارزشمند [[الهی]] معرفی کرده و فرموده است: "هرگاه [[خداوند]] برای قومی خیر [[اراده]] بکند، به سویش هدیه می‌فرستد"؛‌ گفتند: "آن هدیه چیست؟" فرمود: "میهمان؛ میهمانی که روزی را نازل می‌کند و [[گناه]] اهل خانه را می‌برد"<ref>المتقی الهندی، کنزالعمال، ج ۹، ص ۲۴۲؛ ورام بن ابی‌فراس، مجموعه ورام، ج ۱، ص ۶ و جامع الاخبار، ص ۱۳۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۱.</ref>.
*همچنین از ایشان [[روایت]] شده است که فرمود: "تا وقتی که امتم، [[دوستی]] خود را بر یکدیگر [[آشکار]] و [[امانت]] را ادا کنند و از [[حرام]] [[خدا]] بپرهیزند و از میهمان، [[پذیرایی]] کنند و [[نماز]] را به پا دارند و [[زکات]] دهند، خیر و [[برکت]] از ایشان گرفته نمی‌شود و اگر جز این باشد، به [[خشکسالی]] [[مبتلا]] می‌شوند"<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۳۱۸ و جامع الاخبار، ص ۱۳۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۱.</ref>.
*همچنین از ایشان [[روایت]] شده است که فرمود: "تا وقتی که امتم، [[دوستی]] خود را بر یکدیگر [[آشکار]] و [[امانت]] را ادا کنند و از [[حرام]] [[خدا]] بپرهیزند و از میهمان، [[پذیرایی]] کنند و [[نماز]] را به پا دارند و [[زکات]] دهند، خیر و [[برکت]] از ایشان گرفته نمی‌شود و اگر جز این باشد، به [[خشکسالی]] [[مبتلا]] می‌شوند"<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۳۱۸ و جامع الاخبار، ص ۱۳۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۱.</ref>.
*آن [[حضرت]]، [[پذیرایی]] از میهمان را [[کفاره گناهان]] [[مؤمن]] شمرده است<ref>ملا محسن فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ج ۳، ص ۳۲ و وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۵۹.</ref>. [[نقل]] شده است، روزی مردی به [[رسول خدا]]{{صل}} گفت: "[[پدر]] و مادرم فدایت! برنامه زندگی‌ام این است که وضو را به طور کامل انجام می‌دهم، [[نماز]] می‌خوانم، [[زکات]] مالم را هم به موقع می‌پردازم و از میهمان با آغوش باز و برای [[رضای خدا]] [[پذیرایی]] می‌کنم"؛[[حضرت]] به او فرمود: "آفرین، آفرین، آفرین بر تو [[باد]]! [[جهنم]] راهی به سوی تو ندارد اگر چنین باشی؛ [[خداوند]] تو را از هرگونه [[بخل]] [[پاک]] ساخته است"<ref>حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۳۶ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۸۰.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۲.</ref>.
*آن [[حضرت]]، [[پذیرایی]] از میهمان را [[کفاره گناهان]] [[مؤمن]] شمرده است<ref>ملا محسن فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ج ۳، ص ۳۲ و وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۵۹.</ref>. [[نقل]] شده است، روزی مردی به [[رسول خدا]]{{صل}} گفت: "[[پدر]] و مادرم فدایت! برنامه زندگی‌ام این است که وضو را به طور کامل انجام می‌دهم، [[نماز]] می‌خوانم، [[زکات]] مالم را هم به موقع می‌پردازم و از میهمان با آغوش باز و برای [[رضای خدا]] [[پذیرایی]] می‌کنم"؛[[حضرت]] به او فرمود: "آفرین، آفرین، آفرین بر تو [[باد]]! [[جهنم]] راهی به سوی تو ندارد اگر چنین باشی؛ [[خداوند]] تو را از هرگونه [[بخل]] [[پاک]] ساخته است"<ref>حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۳۶ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۸۰.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۲.</ref>.
خط ۱۲: خط ۱۲:


==[[نکوهش]] خانه بی‌میهمان‌==
==[[نکوهش]] خانه بی‌میهمان‌==
*[[پیامبر خدا]]{{صل}} خانه بی‌مهمان را [[دوست]] نداشت و می‌فرمود: "در خانه‌ای که میهمان وارد نمی‌شود، [[ملائکه]] هم فرود نمی‌آیند"<ref>جامع الاخبار، ص ۱۳۶ و المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۵۸.</ref> و کسانی را که از قبول مهمان شانه خالی می‌کردند، [[سرزنش]] می‌کرد و می‌فرمود: "در کسی که میهمان نمی‌پذیرد، خبری نیست"<ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، ج ۴، ص ۱۵۵؛ الهیثمی، مجمع الزوائد، ج ۸، ص ۱۷۵؛ جلال الدین سیوطی، الجامع الصغیر ، ج۲، ص۷۴۷ و المحجة البیضاء، ص ۳۲.</ref>. و نیز می‌فرمود: {{متن حدیث| بئس القوم لا ینزلون الضیف}}؛ بد قومی‌اند کسانی که میهمان به خانه نمی‌آورند<ref>کنزالعمال، ج۹، ص ۲۴۴ و الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۴۹۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۲.</ref>.
* [[پیامبر خدا]]{{صل}} خانه بی‌مهمان را [[دوست]] نداشت و می‌فرمود: "در خانه‌ای که میهمان وارد نمی‌شود، [[ملائکه]] هم فرود نمی‌آیند"<ref>جامع الاخبار، ص ۱۳۶ و المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۵۸.</ref> و کسانی را که از قبول مهمان شانه خالی می‌کردند، [[سرزنش]] می‌کرد و می‌فرمود: "در کسی که میهمان نمی‌پذیرد، خبری نیست"<ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، ج ۴، ص ۱۵۵؛ الهیثمی، مجمع الزوائد، ج ۸، ص ۱۷۵؛ جلال الدین سیوطی، الجامع الصغیر ، ج۲، ص۷۴۷ و المحجة البیضاء، ص ۳۲.</ref>. و نیز می‌فرمود: {{متن حدیث| بئس القوم لا ینزلون الضیف}}؛ بد قومی‌اند کسانی که میهمان به خانه نمی‌آورند<ref>کنزالعمال، ج۹، ص ۲۴۴ و الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۴۹۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۲.</ref>.


==مهمان‌دوستی؛ [[لطف خداوند]] به [[بندگان]]==
==مهمان‌دوستی؛ [[لطف خداوند]] به [[بندگان]]==
*[[رسول اکرم]]{{صل}} مهمان‌دوستی و مهمان‌نوازی را از [[الطاف خداوند]] به [[بندگان]] خاصش می‌دانست و می‌فرمود: "جز [[مؤمن]] [[پرهیزگار]]، کسی [[پذیرایی]] از میهمان رادوست ندارد و از او [[پذیرایی]] نمی‌کند"<ref>وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۳ و حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۳۶.</ref>. [[نقل]] شده است، روزی، [[پیامبر خدا]]{{صل}} از کنار مردی گذشت که [[صاحب]] گاو و شتر بود و [[پیامبر]]{{صل}} را میهمان نکرد ؛ اما وقتی از کنار زنی عبور کرد که او تنها چند بره داشت، او یکی از بره‌ها را برای [[خاتم انبیا]]{{صل}} سر برید. پس [[پیامبر]]{{صل}} به [[اصحاب]] فرمود: "به این دو نفر بنگرید؛ به [[راستی]] که این قبیل خصلت‌ها به دست خداست و به هر کس که بخواهد، [[خوی]] [[نیک]] می‌دهد"<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۲.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۲-۶۳۳.</ref>.
* [[رسول اکرم]]{{صل}} مهمان‌دوستی و مهمان‌نوازی را از [[الطاف خداوند]] به [[بندگان]] خاصش می‌دانست و می‌فرمود: "جز [[مؤمن]] [[پرهیزگار]]، کسی [[پذیرایی]] از میهمان رادوست ندارد و از او [[پذیرایی]] نمی‌کند"<ref>وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۳ و حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۳۶.</ref>. [[نقل]] شده است، روزی، [[پیامبر خدا]]{{صل}} از کنار مردی گذشت که [[صاحب]] گاو و شتر بود و [[پیامبر]]{{صل}} را میهمان نکرد ؛ اما وقتی از کنار زنی عبور کرد که او تنها چند بره داشت، او یکی از بره‌ها را برای [[خاتم انبیا]]{{صل}} سر برید. پس [[پیامبر]]{{صل}} به [[اصحاب]] فرمود: "به این دو نفر بنگرید؛ به [[راستی]] که این قبیل خصلت‌ها به دست خداست و به هر کس که بخواهد، [[خوی]] [[نیک]] می‌دهد"<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۲.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۲-۶۳۳.</ref>.


==[[تشویق]] افراد به پذیرفتن [[دعوت]] [[مؤمن]]==
==[[تشویق]] افراد به پذیرفتن [[دعوت]] [[مؤمن]]==
خط ۲۵: خط ۲۵:


==[[آداب]] [[میهمان‌نوازی]]==
==[[آداب]] [[میهمان‌نوازی]]==
*[[روایات]] بسیاری از [[رسول خدا]]{{صل}} درباره [[تکریم]] و تعظیم‌ [[شأن]] میهمان [[نقل]] شده و در [[حدیثی]] آمده است: "هر که به [[خدا]] و [[روز قیامت]] [[ایمان]] دارد، باید میهمانش را گرامی بدارد"<ref>الکافی، ج ۲، ص ۶۶۷؛ جامع الاخبار، ص ۱۳۶؛ مسند احمد، ص ۳۱ و بخاری، صحیح، ج ۷، ص ۱۰۴.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۴.</ref>.
* [[روایات]] بسیاری از [[رسول خدا]]{{صل}} درباره [[تکریم]] و تعظیم‌ [[شأن]] میهمان [[نقل]] شده و در [[حدیثی]] آمده است: "هر که به [[خدا]] و [[روز قیامت]] [[ایمان]] دارد، باید میهمانش را گرامی بدارد"<ref>الکافی، ج ۲، ص ۶۶۷؛ جامع الاخبار، ص ۱۳۶؛ مسند احمد، ص ۳۱ و بخاری، صحیح، ج ۷، ص ۱۰۴.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۴.</ref>.
*از مصادیق [[تکریم]] میهمان، [[غذا]] خوردن همراه میهمان است؛ [[رسول خدا]]{{صل}} در این باره می‌فرمود: "هر کس [[دوست]] دارد که [[خدا]] و رسولش او را [[دوست]] بدارند، پس با مهمانش [[غذا]] بخورد"<ref>مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۱۶ و مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۶۰.</ref>. همچنین فرموده است: "هر کس غذای خود را با میهمانش بخورد، میان او و پروردگارش هیچ پرده‌ای (حجابی) نخواهد بود"<ref>مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۱۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۴.</ref>.
*از مصادیق [[تکریم]] میهمان، [[غذا]] خوردن همراه میهمان است؛ [[رسول خدا]]{{صل}} در این باره می‌فرمود: "هر کس [[دوست]] دارد که [[خدا]] و رسولش او را [[دوست]] بدارند، پس با مهمانش [[غذا]] بخورد"<ref>مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۱۶ و مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۶۰.</ref>. همچنین فرموده است: "هر کس غذای خود را با میهمانش بخورد، میان او و پروردگارش هیچ پرده‌ای (حجابی) نخواهد بود"<ref>مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۱۶.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۴.</ref>.
*[[خاتم انبیا]]{{صل}} میزبان را از [[روزه]] گرفتن مستحبی [[نهی]] کرده؛ زیرا ممکن است باعث شود که میهمان خجالت بکشد و زودتر از [[غذا]] خوردن دست بردارد<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۲، ص ۳۸۴؛ الکافی، ج ۴، ص ۱۵۱ - ۱۵۲ و شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۵۴ - ۱۵۵.</ref>. همچنین [[رسول خدا]]{{صل}} میزبان را از اموری که باعث زحمت افتادن میهمان می‌شود بازداشته است<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۱.</ref> و می‌فرماید: "میهمان را به زحمت و [[سختی]] نیندازید تا اینکه او را عصبانی کنید؛ پس اگر او را عصبانی کنید، به تحقیق که [[خدا]] را عصبانی کرده‌اید و کسی که [[خدا]] را عصبانی کند، [[خدا]] بر او [[خشم]] می‌گیرد"<ref>همان، ص ۳۱ - ۳۲.</ref>. به [[خدمت]] گرفتن میهمان هم از امور دیگری است که [[رسول خدا]]{{صل}} به شدت از آن [[نهی]] کرده است؛ آن بزرگوار به [[خدمت]] گرفتن میهمان را [[دلیل]] سبکی [[عقل]] می‌دانست و از آن [[نهی]] می‌کرد<ref>الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۵۰ و کنزالعمال، ج ۹، ص ۲۴۸.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۴-۶۳۵.</ref>.
* [[خاتم انبیا]]{{صل}} میزبان را از [[روزه]] گرفتن مستحبی [[نهی]] کرده؛ زیرا ممکن است باعث شود که میهمان خجالت بکشد و زودتر از [[غذا]] خوردن دست بردارد<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۲، ص ۳۸۴؛ الکافی، ج ۴، ص ۱۵۱ - ۱۵۲ و شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۵۴ - ۱۵۵.</ref>. همچنین [[رسول خدا]]{{صل}} میزبان را از اموری که باعث زحمت افتادن میهمان می‌شود بازداشته است<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۱.</ref> و می‌فرماید: "میهمان را به زحمت و [[سختی]] نیندازید تا اینکه او را عصبانی کنید؛ پس اگر او را عصبانی کنید، به تحقیق که [[خدا]] را عصبانی کرده‌اید و کسی که [[خدا]] را عصبانی کند، [[خدا]] بر او [[خشم]] می‌گیرد"<ref>همان، ص ۳۱ - ۳۲.</ref>. به [[خدمت]] گرفتن میهمان هم از امور دیگری است که [[رسول خدا]]{{صل}} به شدت از آن [[نهی]] کرده است؛ آن بزرگوار به [[خدمت]] گرفتن میهمان را [[دلیل]] سبکی [[عقل]] می‌دانست و از آن [[نهی]] می‌کرد<ref>الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۵۰ و کنزالعمال، ج ۹، ص ۲۴۸.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۴-۶۳۵.</ref>.
*تهیه خلال دندان میهمان، یکی از [[حقوق]] میهمان بر میزبان است و این مطلب، از دیگر نکات جالب توجه در مهمانی‌هاست که [[رسول خدا]]{{صل}} بدان اشاره می‌فرماید<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۵۷، الکافی، ج ۶، ص ۲۸۵ و المحاسن، ج ۲، ص ۵۶۴.</ref>. آن حضرت، بدرقه میهمان را هم از [[حقوق]] مهمان بر میزبان دانسته است و می‌فرماید: "از [[حقوق]] میهمان، این است که او را تا در منزل بدرقه کنی"<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۷۰؛ ابن سلامة، مسند الشهاب، ج ۲، ص ۱۸۴ و ابن ماجه، سنن، ج۲، ص۱۱۱۴.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۵.</ref>.
*تهیه خلال دندان میهمان، یکی از [[حقوق]] میهمان بر میزبان است و این مطلب، از دیگر نکات جالب توجه در مهمانی‌هاست که [[رسول خدا]]{{صل}} بدان اشاره می‌فرماید<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۵۷، الکافی، ج ۶، ص ۲۸۵ و المحاسن، ج ۲، ص ۵۶۴.</ref>. آن حضرت، بدرقه میهمان را هم از [[حقوق]] مهمان بر میزبان دانسته است و می‌فرماید: "از [[حقوق]] میهمان، این است که او را تا در منزل بدرقه کنی"<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۷۰؛ ابن سلامة، مسند الشهاب، ج ۲، ص ۱۸۴ و ابن ماجه، سنن، ج۲، ص۱۱۱۴.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۵.</ref>.


==[[آداب]] میهمانی==
==[[آداب]] میهمانی==
*میهمانی، دو طرف دارد: میهمان و میزبان و میهمان نیز در قبال میزبان، وظایفی دارد که [[پسندیده]] است آن را به [[بهترین]] وجه رعایت کند. از اموری که [[شایسته]] مهمانی نیست این است که میهمان [[روزه]] بگیرد و [[رسول خدا]]{{صل}} میهمانان را از گرفتن [[روزه]] [مستحبی] مگر با اجازه میزبان برحذر داشته، آن را باعث هدر رفتن زحمات میزبان می‌دانست<ref>علل الشرایع ، ج ۲، ص ۳۸۴، الکافی، ج ۴، ص ۱۵۱ - ۱۵۲ و من لایحضره الفقیه، ص ۱۵۴ - ۱۵۵.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۵.</ref>.
*میهمانی، دو طرف دارد: میهمان و میزبان و میهمان نیز در قبال میزبان، وظایفی دارد که [[پسندیده]] است آن را به [[بهترین]] وجه رعایت کند. از اموری که [[شایسته]] مهمانی نیست این است که میهمان [[روزه]] بگیرد و [[رسول خدا]]{{صل}} میهمانان را از گرفتن [[روزه]] [مستحبی] مگر با اجازه میزبان برحذر داشته، آن را باعث هدر رفتن زحمات میزبان می‌دانست<ref>علل الشرایع ، ج ۲، ص ۳۸۴، الکافی، ج ۴، ص ۱۵۱ - ۱۵۲ و من لایحضره الفقیه، ص ۱۵۴ - ۱۵۵.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۵.</ref>.
*[[نقل]] شده است، روزی آن [[حضرت]] به خانه یکی از [[یاران]] خویش رفت و هنگامی که سفره [[غذا]] گسترده شد، یکی از حاضران از خوردن [[غذا]] خودداری ورزید و گفت: "من روزه‌ام"؛ پس [[پیامبر خدا]]{{صل}} به او فرمود: "[[برادر]] [[مسلمان]] تو، برای [[پذیرایی]] از تو زحمت کشیده است و تو می‌گویی [[روزه]] هستی؟! روزه‌ات را [ که مستحبی است] افطار کن و به جای آن روز دیگری [[روزه]] بگیر"<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۵ - ۳۶ و محمدحسن نجفی، جواهر الکلام، ج ۲۹، ص ۵۰.</ref>.‌ از موارد دیگری که [[رسول خدا]]{{صل}} میهمانان را از آن بر حذر می‌داشتند، همراه بردن [[فرزندان]] خود در مهمانی‌هاست. [[رسول خدا]]{{صل}} در این باره فرموده است: "هر گاه به مهمانی [[دعوت]] شدید، [[فرزندان]] خود را [ که [[دعوت]] نشده‌اند] همراه نبرید که این، کاری [[حرام]] و عملی غاصبانه است"<ref>المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۱ و الدعوات، ص ۱۴۲.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۵.</ref>.
* [[نقل]] شده است، روزی آن [[حضرت]] به خانه یکی از [[یاران]] خویش رفت و هنگامی که سفره [[غذا]] گسترده شد، یکی از حاضران از خوردن [[غذا]] خودداری ورزید و گفت: "من روزه‌ام"؛ پس [[پیامبر خدا]]{{صل}} به او فرمود: "[[برادر]] [[مسلمان]] تو، برای [[پذیرایی]] از تو زحمت کشیده است و تو می‌گویی [[روزه]] هستی؟! روزه‌ات را [که مستحبی است] افطار کن و به جای آن روز دیگری [[روزه]] بگیر"<ref>المحجة البیضاء، ص ۳۵ - ۳۶ و محمدحسن نجفی، جواهر الکلام، ج ۲۹، ص ۵۰.</ref>.‌ از موارد دیگری که [[رسول خدا]]{{صل}} میهمانان را از آن بر حذر می‌داشتند، همراه بردن [[فرزندان]] خود در مهمانی‌هاست. [[رسول خدا]]{{صل}} در این باره فرموده است: "هر گاه به مهمانی [[دعوت]] شدید، [[فرزندان]] خود را [که [[دعوت]] نشده‌اند] همراه نبرید که این، کاری [[حرام]] و عملی غاصبانه است"<ref>المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۱ و الدعوات، ص ۱۴۲.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۵.</ref>.


==حد میهمانی==
==حد میهمانی==
*[[پیامبر اکرم]]{{صل}} میهمانی را سه روز می‌دانست و می‌فرمود: "مهمانی، سه روز است و افزون بر آن، [[حق]] نیست؛ بلکه صدقه‌ای است که صاحب‌خانه می‌پردازد"<ref>{{متن حدیث|‌ الضِّيَافَةُ أَوَّلَ‌ يَوْمٍ‌ وَ الثَّانِيَ‌ وَ الثَّالِثَ وَ مَا بَعْدَ ذَلِكَ فَإِنَّهَا صَدَقَةٌ تُصُدِّقَ بِهَا عَلَيْهِ}}؛ الکافی، ج ۶، ص ۲۸۳ و شیخ صدوق، الخصال، ج ۱، ص ۱۴۹.</ref> در روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} [[نقل]] شده است: "هیچ مسلمانی [[حق]] ندارد نزد برادرش تا زمانی بماند که او را به [[گناه]] بیندازد" گفتند: "چگونه او را به [[گناه]] می‌اندازد؟" ‌فرمود: "آن [[قدر]] در خانه میزبان بماند که او دیگر چیزی نداشته باشد که برای میهمان خود [[انفاق]] کند"<ref>مسلم نیشابوری، صحیح، ج ۵، ص ۱۳۸ و مسند احمد، ج ۴، ص ۳۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۶.</ref>.
* [[پیامبر اکرم]]{{صل}} میهمانی را سه روز می‌دانست و می‌فرمود: "مهمانی، سه روز است و افزون بر آن، [[حق]] نیست؛ بلکه صدقه‌ای است که صاحب‌خانه می‌پردازد"<ref>{{متن حدیث|‌ الضِّيَافَةُ أَوَّلَ‌ يَوْمٍ‌ وَ الثَّانِيَ‌ وَ الثَّالِثَ وَ مَا بَعْدَ ذَلِكَ فَإِنَّهَا صَدَقَةٌ تُصُدِّقَ بِهَا عَلَيْهِ}}؛ الکافی، ج ۶، ص ۲۸۳ و شیخ صدوق، الخصال، ج ۱، ص ۱۴۹.</ref> در روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} [[نقل]] شده است: "هیچ مسلمانی [[حق]] ندارد نزد برادرش تا زمانی بماند که او را به [[گناه]] بیندازد" گفتند: "چگونه او را به [[گناه]] می‌اندازد؟" ‌فرمود: "آن [[قدر]] در خانه میزبان بماند که او دیگر چیزی نداشته باشد که برای میهمان خود [[انفاق]] کند"<ref>مسلم نیشابوری، صحیح، ج ۵، ص ۱۳۸ و مسند احمد، ج ۴، ص ۳۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۶.</ref>.


==به [[سختی]] نیفتادن در مهمانی==
==به [[سختی]] نیفتادن در مهمانی==
خط ۴۶: خط ۴۶:
==مهمان‌نوازی در [[سیره نبوی]]{{صل}}==
==مهمان‌نوازی در [[سیره نبوی]]{{صل}}==
*عادت آن [[حضرت]] این بود که با [[خانواده]] و خادمان خانه‌اش [[غذا]] می‌خورد؛ اما با آمدن میهمان، غذایش را همراه میهمان می‌خورد<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۶ - ۲۷ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۶۴.</ref> و دوست‌داشتنی‌ترین [[غذا]] برای ایشان غذایی بود که با مهمان و همراه او می‌خورد<ref>المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۳۱ و مکارم الاخلاق، ص ۲۷.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۷.</ref>.
*عادت آن [[حضرت]] این بود که با [[خانواده]] و خادمان خانه‌اش [[غذا]] می‌خورد؛ اما با آمدن میهمان، غذایش را همراه میهمان می‌خورد<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۶ - ۲۷ و وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۲۶۴.</ref> و دوست‌داشتنی‌ترین [[غذا]] برای ایشان غذایی بود که با مهمان و همراه او می‌خورد<ref>المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۳۱ و مکارم الاخلاق، ص ۲۷.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۷.</ref>.
*[[نقل]] شده است که هرگاه برای آن [[حضرت]] میهمان می‌رسید و همراه میهمان [[غذا]] می‌خورد، به سفره دست دراز نمی‌کرد تا اینکه نخست، میهمان، خوردن را آغاز کند و دست از [[غذا]] نمی‌کشید تا میهمان دست از [[غذا]] بکشد (تا میهمان خجالت نکشد)<ref>وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۳۲۰ و الکافی، ج ۶، ص ۲۸۶.</ref>؛ اگر هم در میان جمعی [[غذا]] می‌خورد، پیش از همه شروع می‌کرد و آخر از همه، از [[غذا]] دست می‌کشید تا اینکه همه [[غذا]] خورده باشند <ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۸۵؛ المحاسن، ج ۲، ص ۴۴۸ و علی بن جعفر{{عم}}، مسائل، ص ۳۴۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۷.</ref>.
* [[نقل]] شده است که هرگاه برای آن [[حضرت]] میهمان می‌رسید و همراه میهمان [[غذا]] می‌خورد، به سفره دست دراز نمی‌کرد تا اینکه نخست، میهمان، خوردن را آغاز کند و دست از [[غذا]] نمی‌کشید تا میهمان دست از [[غذا]] بکشد (تا میهمان خجالت نکشد)<ref>وسائل الشیعه، ج ۲۴، ص ۳۲۰ و الکافی، ج ۶، ص ۲۸۶.</ref>؛ اگر هم در میان جمعی [[غذا]] می‌خورد، پیش از همه شروع می‌کرد و آخر از همه، از [[غذا]] دست می‌کشید تا اینکه همه [[غذا]] خورده باشند <ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۸۵؛ المحاسن، ج ۲، ص ۴۴۸ و علی بن جعفر{{عم}}، مسائل، ص ۳۴۱.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۳۷.</ref>.


==روایاتی درباره [[آداب]] مهمانی [[پیامبر]]{{صل}}==
==روایاتی درباره [[آداب]] مهمانی [[پیامبر]]{{صل}}==
*[[نقل]] شده است، [[رسول خدا]]{{صل}} با [[فروتنی]] تمام، [[دعوت]] همگان را می‌پذیرفت. ایشان بارها [[دعوت]] کسانی را پذیرفته بود که گاه غذای سفره‌شان نانی جو و دنبه‌ای بو گرفته بود<ref>ابوعیسی ترمذی، الشمائل المحمدیه، ص ۱۹۰؛ ابن سید الناس، عیون الاثر، ج ۲، ص ۴۰۲ و ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج ۴، ص ۱۲۰.</ref>؛ اما ایشان با رویی گشاده در این مهمانی‌ها شرکت می‌کرد و می‌فرمود: "اگر مرا به خوردن استخوان شانه و سردستی هم [[دعوت]] کنند، خواهم پذیرفت"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۱، ص ۲۷۹ - ۲۸۰؛ مسند احمد، ج ۲، ص ۴۲۴ و نهج الفصاحه، ص ۳۹۳.</ref>. سختگیری در [[سیره]] حضرتش جایی نداشت و می‌فرمود:{{متن حدیث| لَا أُحِبُ‌ الْمُتَكَلِّفِينَ‌}}<ref>المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۵؛ نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۳۲۶ و الکافی، ج ۶، ص ۲۷۶.</ref>.‌
* [[نقل]] شده است، [[رسول خدا]]{{صل}} با [[فروتنی]] تمام، [[دعوت]] همگان را می‌پذیرفت. ایشان بارها [[دعوت]] کسانی را پذیرفته بود که گاه غذای سفره‌شان نانی جو و دنبه‌ای بو گرفته بود<ref>ابوعیسی ترمذی، الشمائل المحمدیه، ص ۱۹۰؛ ابن سید الناس، عیون الاثر، ج ۲، ص ۴۰۲ و ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج ۴، ص ۱۲۰.</ref>؛ اما ایشان با رویی گشاده در این مهمانی‌ها شرکت می‌کرد و می‌فرمود: "اگر مرا به خوردن استخوان شانه و سردستی هم [[دعوت]] کنند، خواهم پذیرفت"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۱، ص ۲۷۹ - ۲۸۰؛ مسند احمد، ج ۲، ص ۴۲۴ و نهج الفصاحه، ص ۳۹۳.</ref>. سختگیری در [[سیره]] حضرتش جایی نداشت و می‌فرمود:{{متن حدیث| لَا أُحِبُ‌ الْمُتَكَلِّفِينَ‌}}<ref>المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۵؛ نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۳۲۶ و الکافی، ج ۶، ص ۲۷۶.</ref>.‌
#'''اجازه گرفتن از میزبان برای میهمان بی‌دعوت :''' [[روایت]] شده است، روزی گروهی از ساکنان [[مدینه]] [[پیامبر خدا]]{{صل}} را همراه پنج نفر از [[اصحاب]] آن [[حضرت]] به میهمانی [[دعوت]] کردند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} هم [[دعوت]] آنها را پذیرفت و به میهمانی رفت. [[پیامبر]]{{صل}} در بین راه شخص دیگری را دیدند که او هم از [[اصحاب]] ایشان بود و آن شخص نیز همراه [[رسول خدا]]{{صل}} و یارانش به راه افتاد تا اینکه به نزدیکی خانه میزبان رسیدند. پس در این هنگام، [[پیامبر خاتم]]{{صل}} به آن شخص فرمود: "این گروه، شما را [[دعوت]] نکرده‌اند؛ اینجا بمان تا ما حضور شما را به آنها یاد آوری کنیم و اجازه بگیریم..."<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۲ و المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۰۷.</ref>.‌
#'''اجازه گرفتن از میزبان برای میهمان بی‌دعوت :''' [[روایت]] شده است، روزی گروهی از ساکنان [[مدینه]] [[پیامبر خدا]]{{صل}} را همراه پنج نفر از [[اصحاب]] آن [[حضرت]] به میهمانی [[دعوت]] کردند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} هم [[دعوت]] آنها را پذیرفت و به میهمانی رفت. [[پیامبر]]{{صل}} در بین راه شخص دیگری را دیدند که او هم از [[اصحاب]] ایشان بود و آن شخص نیز همراه [[رسول خدا]]{{صل}} و یارانش به راه افتاد تا اینکه به نزدیکی خانه میزبان رسیدند. پس در این هنگام، [[پیامبر خاتم]]{{صل}} به آن شخص فرمود: "این گروه، شما را [[دعوت]] نکرده‌اند؛ اینجا بمان تا ما حضور شما را به آنها یاد آوری کنیم و اجازه بگیریم..."<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۲ و المستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۲۰۷.</ref>.‌
#'''[[پاداش]] دادن به میزبان‌:''' از [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[نقل]] شده است: روزی ابوالهیثم [[انصاری]] غذایی تهیه و [[پیامبر خدا]]{{صل}} و [[یاران]] آن [[حضرت]] را به خوردن آن [[دعوت]] کرد. وقتی [[یاران پیامبر]]{{صل}} از خوردن [[غذا]] فارغ شدند، [[رسول اکرم]]{{صل}} به همراهان فرمود: "به [[برادر]] میزبان خود [[پاداش]] و [[ثواب]] برسانید!"‌ گفتند: "چگونه به او [[ثواب]] برسانیم؟"‌ فرمود: "هنگامی که میهمان، به خانه میزبان وارد شود و غذایش را بخورد و نوشیدنی‌هایش را بنوشد، برای او [[دعای خیر]] بکند که همین [[دعای خیر]] باعث [[پاداش]] برای میزبان خواهد بود"<ref>ابن اشعث، سنن ابی داوود، ج ۲، ص ۲۱۸؛ محیی الدین النووی، المجموع، ج ۱۶، ص ۴۰۴ - ۴۰۵ و ابن‌الاثیر الجزری، جامع الاصول من احادیث الرسول{{صل}}، ج ۵، ص ۱۰۱.</ref>.
#'''[[پاداش]] دادن به میزبان‌:''' از [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[نقل]] شده است: روزی ابوالهیثم [[انصاری]] غذایی تهیه و [[پیامبر خدا]]{{صل}} و [[یاران]] آن [[حضرت]] را به خوردن آن [[دعوت]] کرد. وقتی [[یاران پیامبر]]{{صل}} از خوردن [[غذا]] فارغ شدند، [[رسول اکرم]]{{صل}} به همراهان فرمود: "به [[برادر]] میزبان خود [[پاداش]] و [[ثواب]] برسانید!"‌ گفتند: "چگونه به او [[ثواب]] برسانیم؟"‌ فرمود: "هنگامی که میهمان، به خانه میزبان وارد شود و غذایش را بخورد و نوشیدنی‌هایش را بنوشد، برای او [[دعای خیر]] بکند که همین [[دعای خیر]] باعث [[پاداش]] برای میزبان خواهد بود"<ref>ابن اشعث، سنن ابی داوود، ج ۲، ص ۲۱۸؛ محیی الدین النووی، المجموع، ج ۱۶، ص ۴۰۴ - ۴۰۵ و ابن‌الاثیر الجزری، جامع الاصول من احادیث الرسول{{صل}}، ج ۵، ص ۱۰۱.</ref>.
خط ۵۶: خط ۵۶:
== [[احترام و تکریم مهمان]] ==
== [[احترام و تکریم مهمان]] ==
== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل‌ وابسته}}
{{مدخل وابسته}}
* [[اطعام]]
* [[اطعام]]
{{پایان مدخل‌ وابسته}}
{{پایان مدخل‌ وابسته}}
خط ۷۲: خط ۷۲:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده: میهمان و میهمانی]]
[[رده: میهمان و میهمانی]]
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش