هجرت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

مسأله [[مهاجرت]] در [[قرآن]] و [[سیره پیامبر]]{{صل}} اصل بزرگ [[اجتماعی]] تلقی شده و قرآن، هجرت را پس از [[ایمان به خدا]]، به عنوان نخستین و بزرگترین اصل، وظیفه‌ای [[مقدس]] یاد کرده و آن را بر [[جهاد]] مقدم می‌شمارد<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}} «بی‌گمان کسانی که ایمان آوردند و در راه خداوند هجرت و جهاد کردند، به بخشایش خداوند امید دارند و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۲۱۸؛ تفسیر شریف لاهیجی، ج۲، ص۲۱۸ و ج۳، ص۶۴۵.</ref> و نیز [[مهاجرت]] برای [[ستمدیدگان]] را عاملی در جهت [[زندگی]] بهتر و برخورداری از مواهب [[دنیوی]] می‌داند<ref>،{{متن قرآن|فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ فَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَأُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأُوذُوا فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُوا وَقُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ثَوَابًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ}} «آنگاه پروردگارشان به آنان پاسخ داد که: من پاداش انجام دهنده هیچ کاری را از شما چه مرد و چه زن -که همانند یکدیگرید- تباه نمی‌گردانم بنابراین بی‌گمان از گناه آنان که مهاجرت کردند و از دیار خود رانده شدند و در راه من آزار دیدند و کارزار کردند یا کشته شدند چشم می‌پوشم و آنان را به بوستان‌هایی در خواهم آورد که از بن آنها جویباران روان است، به پاداشی از نزد خداوند؛ و پاداش نیک (تنها) نزد خداوند است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۵؛ تفسیر قرطبی، ج۴، ص۲۹۲ و ج۸، ص۵۶.</ref>.<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۸۵.</ref>

همچنین در [[قرآن کریم]] هجرت و [[جهاد با جان]] و [[مال]] در [[راه خدا]] از اسباب رستگاری دانسته شده است: {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللَّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ}}<ref> آنان که ایمان آورده‌اند و هجرت کرده‌اند و در راه خداوند با مال و جان خود، جهاد ورزیده‌اند، نزد خداوند بلند پایگاه‌ترند و آنانند که رستگارند؛ سوره توبه، آیه: ۲۰.</ref>؛ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَابْتَغُواْ إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُواْ فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref> ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و به سوی او راه جویید و در راه او جهاد کنید باشد که رستگار گردید؛ سوره مائده، آیه: ۳۵.</ref>؛ {{متن قرآن|لَكِنِ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ جَاهَدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ وَأُولَئِكَ لَهُمُ الْخَيْرَاتُ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref>اما پیامبر و کسانی که با وی ایمان آورده‌اند با مال و جان جهاد کرده‌اند و آنانند که نیکی‌ها از آن آنهاست و آنانند که رستگارند؛ سوره توبه، آیه: ۸۸.</ref>.<ref>[[حسین علی یوسف‌زاده|یوسف‌زاده، حسین علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص ۶۱۰ - ۶۲۰.</ref>

[[پیام]] [[آیه]]<ref>تفسیر نور، ج۲، ص۴۲۱.</ref>

#با [[نیت]] هجرت و با نخستین گام‌ها و خروج از [[وطن]]، [[انسان]] به مقام‌هایی می‌رسد {{متن قرآن|وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ}}.

#انسان در [[پیروی]] از [[راه خدا]] و رسولش نباید نگران [[مرگ]] و زندگی‌اش باشد {{متن قرآن|ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ}}.

#همه هجرت‌های [[مقدس]]، مانند هجرت برای [[جهاد]]، [[تحصیل علم]]، [[تبلیغ]] و...، مصداق این آیه است.

[[پیامبر اعظم]]{{صل}} در روایتی می‌فرماید:

[[پیام]] [[آیه]]<ref>تفسیر نور، ج۴، ص۳۲۴.</ref>

#خطرهایی را که [[خدا]] از شما دور کرده است، به یاد آورید تا [[آرامش]] و [[قوت قلب]] بگیرید {{متن قرآن|وَإِذْ يَمْكُرُ بِكَ...}}.

#تمامی اندیشه‌های [[انسان‌ها]] زیر نظر خداست {{متن قرآن|وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللَّهُ}}.

#هر کس با طرفداران حق [[نیرنگ]] کند، خداوند او را به نیرنگی پیچیده گرفتار می‌کند {{متن قرآن|وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللَّهُ}}.

#چنان نیست که ابرقدرت‌ها همواره به اهدافشان برسند.

پیام آیه<ref>تفسیر نور، ج۴، ص۳۸۶-۳۸۷.</ref>

#جهش وقتی حاصل می‌شود که مغزها، بازوها، سرمایه‌ها، قدرت‌ها و هجرت‌ها متمرکز شود ({{متن قرآن|آمَنُوا}}، {{متن قرآن|هَاجَرُوا}}، {{متن قرآن|جَاهَدُوا}}، {{متن قرآن|أَمْوَالِهِمْ}}).

#در [[جامعه اسلامی]] باید میان مهاجران دردمند و مرفهان هجرت‌گریز تفاوت باشد {{متن قرآن|آمَنُوا وَلَمْ يُهَاجِرُوا}}.

[[پیام]] آیه<ref>تفسیر نور، ج۴، ص۳۸۹.</ref>

#هجرت و جهاد، عامل بخشایش‌ها و برکت‌های الهی است.

#اگر [[انسان]] به خاطر هجرت و جهاد، از [[رزق]] اندک بگذرد، به رزق [[کریم]] و [[شایسته]] الهی می‌رسد.

#هجرتی [[ارزش]] دارد که با [[جهاد]] و [[صبر]] و [[مقاومت]] همراه باشد، وگرنه نوعی فرار خواهد بود ({{متن قرآن|هَاجَرُوا}}، {{متن قرآن|جَاهَدُوا}}، {{متن قرآن|صَبَرُوا}}).

#شرط دریافت [[آمرزش]] و [[رحمت الهی]]، جهاد و مقاومت است {{متن قرآن|مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ}}.<ref>جمعی از نویسندگان، [[هجرت پیامبر اعظم (کتاب) (کتاب)|هجرت پیامبر اعظم]] ص ۴۵-۵۱.</ref>

== منابع ==

[[رده:هجرت]]