آزادی بیان در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

آزادی بیان در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۱۸

۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲

جز

وظیفهٔ شمارهٔ ۵

دیداریویکی‌متن

HeydariBot

۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-اندیشه [[انسان]] در قالب بیان گفتاری، نوشتاری و [[رفتاری]] جاوه‌گر می‌شود و بدین ترتیب، آزادی بیان از لوازم آزادی اندیشه است و از آن جدا نخواهد بود<ref>منتسکیو، روح القوانین، ترجمه علی‌اکبر مهتدی، ج۱، ص۵۹۰.</ref>. [[آموزه‌های اسلام]] که بر بنیان اندیشه و [[خردورزی]] [[استوار]] است، [[مخالفان]] [[فکری]] خویش را به هماوردی و [[رویارویی]] [[اندیشه‌ها]] فرا خوانده<ref>{{متن قرآن|فَلْيَأْتُوا بِحَدِيثٍ مِثْلِهِ إِنْ كَانُوا صَادِقِينَ}} «پس اگر راست می‌گویند گفتاری مانند آن بیاورند» سوره طور، آیه ۳۴؛ {{متن قرآن|قُلْ فَأْتُوا بِكِتَابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ هُوَ أَهْدَى مِنْهُمَا أَتَّبِعْهُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}} «بگو: اگر راست می‌گویید (خود) کتابی از سوی خداوند بیاورید که از آن دو رهنمون‌تر باشد تا من از آن پیروی کنم» سوره قصص، آیه ۴۹؛ {{متن قرآن|قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا}} «بگو: اگر آدمیان و پریان فراهم آیند تا مانند این قرآن آورند هر چند یکدیگر را پشتیبانی کنند همانند آن نمی‌توانند آورد» سوره اسراء، آیه ۸۸.</ref> و هیچ‌گاه مانعی در برابر بیان اندیشه‌ها ایجاد نکرده است<ref>رقیه تمیمی، بررسی مفهوم آزادی و قانون در اندیشه‌های امام خمینی، جان لاک و منتسکیو، ص۲۰۳.</ref>. اساساً هر مکتبی که به [[ایدئولوژی]] خود باور داشته باشد، طرفدار آزادی اندیشه است<ref>مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۲۴، ص۱۲۳.</ref>. این رویکرد از سوی [[امام خمینی]] چنین تبیین شده است که [[آیین اسلام]] «مستند به [[برهان]]» و «متکی به [[منطق]]» است؛ بنابراین از آزادی بیان و قلم نمی‌هراسد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۰، ص۸۱.</ref>؛ از همین رو ایشان مطبوعات و رسانه‌های نوشتاری را از مهم‌ترین مصادیق بیان [[افکار]] و اندیشه‌ها می‌دانست که می‌توانند آرمان‌های [[مردم]] و [[جامعه]] را منعکس کنند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۳۲۳.</ref> و به همین دلیل باید در نشر واقعیت‌های جامعه، مستقل و [[آزاد]] باشند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۲۶۶.</ref> و همه‌گونه [[انتقاد]] را با کمال [[بی‌طرفی]] منتشر سازند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۲، ص۲۰۸.</ref>. ایشان در عین حال مطبوعات را به [[رفتار]] بر اساس [[موازین]] مطبوعاتی و [[خدمت]] به [[ملت]] سفارش می‌کرد و تأکید می‌کرد معنای [[آزادی بیان]] و قلم، [[نوشتن]] بر [[ضد]] [[مصالح]] [[کشور]] و [[توطئه]] علیه [[انقلاب]] نیست و نمی‌توان برای چنین مطبوعاتی [[احترام]] قائل شد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۳۲۰.</ref>. همچنین از نظر ایشان [[احزاب سیاسی]] در چارچوب [[نظام اسلامی]] و بر اساس [[قوانین]]، اجازه فعالیت دارند و [[آزادی]] عمل آنها برقرار است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۵، ص۵۲۰؛ ج۱۴، ص۳۴۳.</ref><ref>[[حمید فاضل قانع|فاضل قانع، حمید]]، [[آزادی - فاضل قانع (مقاله)| مقاله «آزادی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۱، ص .</ref>
+اندیشه [[انسان]] در قالب بیان گفتاری، نوشتاری و [[رفتاری]] جاوه‌گر می‌شود و بدین ترتیب، آزادی بیان از لوازم آزادی اندیشه است و از آن جدا نخواهد بود<ref>منتسکیو، روح القوانین، ترجمه علی‌اکبر مهتدی، ج۱، ص۵۹۰.</ref>. [[آموزه‌های اسلام]] که بر بنیان اندیشه و [[خردورزی]] [[استوار]] است، [[مخالفان]] [[فکری]] خویش را به هماوردی و [[رویارویی]] [[اندیشه‌ها]] فرا خوانده<ref>{{متن قرآن|فَلْيَأْتُوا بِحَدِيثٍ مِثْلِهِ إِنْ كَانُوا صَادِقِينَ}} «پس اگر راست می‌گویند گفتاری مانند آن بیاورند» سوره طور، آیه ۳۴؛ {{متن قرآن|قُلْ فَأْتُوا بِكِتَابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ هُوَ أَهْدَى مِنْهُمَا أَتَّبِعْهُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}} «بگو: اگر راست می‌گویید (خود) کتابی از سوی خداوند بیاورید که از آن دو رهنمون‌تر باشد تا من از آن پیروی کنم» سوره قصص، آیه ۴۹؛ {{متن قرآن|قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا}} «بگو: اگر آدمیان و پریان فراهم آیند تا مانند این قرآن آورند هر چند یکدیگر را پشتیبانی کنند همانند آن نمی‌توانند آورد» سوره اسراء، آیه ۸۸.</ref> و هیچ‌گاه مانعی در برابر بیان اندیشه‌ها ایجاد نکرده است<ref>رقیه تمیمی، بررسی مفهوم آزادی و قانون در اندیشه‌های امام خمینی، جان لاک و منتسکیو، ص۲۰۳.</ref>. اساساً هر مکتبی که به [[ایدئولوژی]] خود باور داشته باشد، طرفدار آزادی اندیشه است<ref>مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۲۴، ص۱۲۳.</ref>. این رویکرد از سوی [[امام خمینی]] چنین تبیین شده است که [[آیین اسلام]] «مستند به [[برهان]]» و «متکی به [[منطق]]» است؛ بنابراین از آزادی بیان و قلم نمی‌هراسد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۰، ص۸۱.</ref>؛ از همین رو ایشان مطبوعات و رسانه‌های نوشتاری را از مهم‌ترین مصادیق بیان [[افکار]] و اندیشه‌ها می‌دانست که می‌توانند آرمان‌های [[مردم]] و [[جامعه]] را منعکس کنند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۳۲۳.</ref> و به همین دلیل باید در نشر واقعیت‌های جامعه، مستقل و [[آزاد]] باشند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۲۶۶.</ref> و همه‌گونه [[انتقاد]] را با کمال [[بی‌طرفی]] منتشر سازند<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۲، ص۲۰۸.</ref>. ایشان در عین حال مطبوعات را به [[رفتار]] بر اساس [[موازین]] مطبوعاتی و [[خدمت]] به [[ملت]] سفارش می‌کرد و تأکید می‌کرد معنای [[آزادی بیان]] و قلم، [[نوشتن]] بر [[ضد]] [[مصالح]] [[کشور]] و [[توطئه]] علیه [[انقلاب]] نیست و نمی‌توان برای چنین مطبوعاتی [[احترام]] قائل شد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۳۲۰.</ref>. همچنین از نظر ایشان [[احزاب سیاسی]] در چارچوب [[نظام اسلامی]] و بر اساس [[قوانین]]، اجازه فعالیت دارند و [[آزادی]] عمل آنها برقرار است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۵، ص۵۲۰؛ ج۱۴، ص۳۴۳.</ref><ref>[[حمید فاضل قانع|فاضل قانع، حمید]]، [[آزادی - فاضل قانع (مقاله)| مقاله «آزادی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۱، ص.</ref>
-==[[آزادی بیان]]==
+== [[آزادی بیان]] ==
 [[آزادی اندیشه]] بدون [[آزادی بیان]] معنا پیدا نمی‌کند. آزادی بیان یعنی اینکه [[انسان]] بتواند آزادانه [[اندیشه‌ها]]، [[اعتقادات]] و [[احساسات]] خود را به صورت طبیعی و مرسوم بیان کند. ادعای وجود آزادی اندیشه در صورتی است که [[افکار]] مختلف بدون دخالت و منع؛ مطرح، [[نقد]] و ارزیابی شود. از آنجا که انسان موجودی متحرک است و [[آزادی]] برای صیرورت او [[ضرورت]] دارد، بنابراین می‌توان گفت که آزادی بیان یکی از مصادیق آزادی دارای [[ارزش]] است. [[اسلام]] چون آزادی را در جهت [[تحول]] و [[رشد]] و [[تکامل]] [[بشر]] می‌خواهد، در هیچ جا مانع این گونه آزادی نشده و حتی مشوق هم بوده است. [[حضرت علی]]{{ع}} در این زمینه می‌فرماید: {{متن حدیث|اضْرِبُوا بَعْضَ الرَّأْيِ بِبَعْضٍ يَتَوَلَّدُ مِنْهُ الصَّوَابُ}}<ref>غررالحکم، ص۴۴۳، حدیث ۱۰۰۶۳.</ref> افکار را با یکدیگر مواجه کنید تا از آنها [[رأی]] درست زاده شود؛ چراکه [[آزاداندیشی]] و بیان آن زایش و و [[تولد]] ایجاد می‌کند، افکار نو پدید می‌آید و انسان به سمت تعالی قدم برمی‌دارد. [[امام خمینی]] معتقدند آزادی آراء در اسلام از [[زمان ائمه]] و [[پیامبر اکرم]] بود، [[مخالفان]] حرف‌هایشان را می‌زدند؛ چراکه اسلام دلیل و [[حجت]] دارد و هر کس دلیل یا حجت داشته باشد از آزادی بیان نمی‌ترسد<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۲۷۷.</ref>. [[قرآن کریم]] [[انسان‌ها]] را به گوش دادن سخن‌ها و [[انتخاب]] بهترین‌ها [[تشویق]] می‌کند {{متن قرآن|الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ}}<ref>«کسانی که گفتار را می‌شنوند آنگاه از بهترین آن پیروی می‌کنند، آنانند که خداوند راهنمایی‌شان کرده است و آنانند که خردمندند» سوره زمر، آیه ۱۸.</ref>. امام خمینی به این امر تصریح می‌کند که باید با تبادل افکار و اندیشه‌های سازنده، مسیر رقابت‌ها از [[آلودگی]]، [[انحراف]]، [[افراط]] و [[تفریط]] [[پاک]] شود<ref>حزاب و گروه‌های سیاسی از دیدگاه امام خمینی، ص۸۴.</ref>. با توجه به آنچه گفته شد دور از [[انتظار]] نیست که آزادی بیان بعضی ضوابط و محدوده‌هایی هم دارد که [[مصالح]] نوعی و عمومی آن را ایجاب می‌کند. مهم‌ترین آنها [[حرمت]] خصوصی افراد، رعایت مرز [[اخلاقی]]، [[حفظ]] [[اسرار]] [[جامعه]] و [[مصالح عمومی]] آن جامعه است که همه کشورها در این منظر متفق‌القول هستند.