ابوجهم بن حذیفه عدوی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

او از بزرگان و متنفذان [[قریش]] بود<ref>ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۹.</ref> و خود و فرزندانش به [[سختی]] و [[پایداری]] توصیف شده‌اند<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۸۹.</ref>. ابوجهم از شیوخ و [[معمّران]] [[قریش]] و یکی از چهار نفری است که [[علم]] [[نسب]] از آنان فراگرفته می‌شد و مورد [[رجوع]] عرب‌های [[دوره جاهلی]] در کمکش‌ها و فخرجویی‌ها بود<ref>ابن حبیب، ص۳۸۶؛ و ر. ک: ابن حزم، جمهره، ص۵.</ref>. از وی نقل شده که در [[جاهلیت]] شرابخواری را به دلیل [[فساد]] و آسیب زدن به [[عقل]] ترک کرده است<ref>ابن ابی عاصم، ج۲، ص۷۵؛ ابن عساکر، ج۳۸، ص۱۸۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۶۱.</ref>. او دو بار در [[تجدید]] [[بنای کعبه]] حضور داشت. یک بار در جاهلیت که قریش [[خانه خدا]] را بنا کرد و بار دیگر هنگامی که [[ابن زبیر]] [[خانه]] را تجدید بنا نمود<ref>بلاذری، ج۱۰، ص۴۸۴؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۸۹.</ref> میان این دو بازسازی، هشتاد سال فاصله بود.

ابوجهم در عصر [[رسول خدا]]{{صل}} به همراه و همسو با [[مخالفان]] آن [[حضرت]] بود و دیر [[اسلام]] پذیرفت. هنگامی که [[پیامبر]] در [[مکه]] بود، ابوجهم و [[عمر بن خطاب]] به قصد [[ترور]] آن حضرت شبانه راهی [[منزل]] وی شدند، ولی با شنیدن سوره‌هایی از [[قرآن]] که رسول خدا{{صل}} قرائت می‌کرد، از [[تصمیم]] خود منصرف شدند و بازگشتند<ref>قاضی عیاض، ج۱، ص۳۴۹؛ و نیز ر. ک: ابن حبیب، ص۲۹۵؛ بلاذری، ج۱۰، ص۴۸۴.</ref>. او در [[جنگ احد]] همراه [[مشرکان]] بود و چون از [[کوه]] بالا رفت، رسول خدا{{صل}} به [[زید بن خطاب]] [[دستور]] داد مانع از آمدن وی شود<ref>بلاذری، ج۱، ص۶۴ و ج۱۰، ص۴۶۵.</ref>. پس از [[صلح حدیبیه]]، چون عمر بن خطاب دو [[همسر]] [[مشرک]] خود را [[طلاق]] داد، وی که در آن هنگام مشرک بود، با یکی از آنان به نام [[ام کلثوم]] دختر جرول [[ازدواج]] کرد<ref>ابن هشام، ج۳، ص۳۴۱؛ واقدی، ج۲، ص۶۳۳؛ ابن سعد، ج۸، ص۹؛ ابن کثیر، ج۴، ص۳۷۶.</ref>.

او پس از [[رحلت رسول خدا]]{{صل}}، در [[جنگ یرموک]] (سال سیزده) شرکت کرد و زمانی که به همراه ظرف آبی در جستجوی پسرعمویش بود، او را در حالی یافت چون که با [[مرگ]] فاصله‌ای نداشت. پسرعمویش تقاضای آب کرد. چون برای وی آب برد، ناله مجروح دیگری به گوش رسید. پسرعمو با اشاره، از ابوجهم خواست آب را برای وی ببرد. چون آب را برای او برد، ناله مجروح سومی به گوش آمد. آب را سوم به تقاضای مجروح دوم، برای سومی برد. ابوجهم تا نزد مجروح سوم آمد، او [[جان]] داد. چون نزد دو مجرح پیشین بازگشت، در آنان نیز رمقی نیافت<ref>ابن عساکر، ج۳۸، ص۱۸۰؛ زیعلی، ج۲، ص۳۷۲.</ref>. او همچنین بنا بر نقل [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۵۱.</ref>، در [[فتح مصر]] شرکت داشت. ابوجهم که پرخاشگر و [[اهل]] درگیری و دعوا بود<ref>بلاذری، ج۱۰، ص۲۷۲ و ۴۸۴.</ref> با [[عمر]] مناسبات [[حسنه]] نداشت. [[زبان]] گزنده وی، موجب تیرگی و [[روابط]] میان این دو بود. [[ابن سعد]] که او را دارای [[قدرت]] [[کلام]] و [[سخنوری]] دانسته، گزارش کرده که [[عمر بن خطاب]] از [[بیم]] آسیب زدن به دیگران، به وی هشدار می‌داد تا اینکه وی زبان خود را در کام کشید<ref>ابن عساکر، ج۳۸، ص۱۷۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۶۱؛ در طبقات یافت نشد.</ref> عمر چون اطلاع یافت که او همراه عده‌ای [[یار]] قدیم مانند [[عقیل بن ابی طالب]] و [[مخرمة بن نوفل]] در محلی میان [[مسجد پیامبر]] و بازار نشسته، گذرکنندگان را [[سرزنش]] و بدی‌های [[پدر]] و مادرشان در [[دوره جاهلی]] را بازگو می‌کنند، میانشان جدایی افکند<ref>ابن حبیب، ص۲۹۵؛ بلاذری، ج۱۰، ص۴۸۴. بنا بر گزارش دیگری، عمر آنان را به طائف تبعید کرد؛ بلاذری، ج۲، ص۳۳۱ و محدودیت‌هایی برایش ایجاد کرد. بدین رو، ابوجهم از مرگ خشنود گشت و در مرگش همچون کنیزان به رقص پا مشغول شد ابن عساکر، ج۳۸، ص۱۷۷؛ ذهبی، ج۲، ص۵۵۷.</ref>. از جمله موارد برخورد عمر با وی، به [[اتهام]] ناروای عقیل بن ابی طالب به [[مسیب بن حزن]] (پدر [[سعید بن مسیب]] [[مفسر]] و [[محدث]]) مربوط است که [[مادر]] [[مسلمان]] شده وی را به [[زنا]] متهم کرد. عمر از [[عقیل]] برای این [[شاهد]] خواست که وی، ابوجهم و مخرمة بن نوفل را معرفی کرد و آنان [[شهادت]] دادند در دوره جاهلی با مادر مسیب زنا می‌کرده‌اند. عمر آن دو را شلاق زد<ref>بلاذری، ج۲، ص۳۳۱ و ج۱۰، ص۹ و ۴۸۴؛ و ر. ک: المنمق، ص۳۹۵.</ref>. هنگامی که ابوجهم، [[عباس بن عبدالمطلب]] و [[ابوسفیان]] را بر تشک و در کنار [[عمر]] دید، با [[طعنه]] گفت: هیچگاه از دست [[بنو عبدمناف]] آسوده نخواهیم شد. عمر بدو گفت: [[خویشاوند]] [[بدی]] هستی، اینان یکی عموی [[رسول خدا]]{{صل}} و دیگری [[سید]] [[قریش]] است<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۵، ص۲۶۸.</ref>.

[[فرزندان]] وی عبارت‌اند از: [[محمد بن ابی الجهم]] که از جمله سران قیام حره بود و در همان حادثه کشته شد <ref>ابن سعد، ج۵، ص۱۳۰؛ ابن قتیبه، ج۲، ص۱۵؛ بلاذری، ج۱۰، ص۴۸۴؛ ابن عساکر، ج۵۴، ص۱۸۳؛ مزی، ج۲۴، ص۲۷۴.</ref>. [[مادر]] [[محمد]]، [[خوله]] دختر [[قعقاع]] [[همسر]] پیشین [[طلحه]] بود<ref>بلاذری، ج۱۰، ص۴۸۶ و ج۱۲، ص۴۲.</ref>. صخر<ref>که ولایت نیشابور را داشت، ابن عساکر، ج۲۳، ص۴۷۵.</ref>، صخیر و [[ام سلمه]]، که هر سه از همسری به نام [[مریم]] دختر [[اسود]] بودند<ref>ابن عساکر، ج۲۴، ص۳.</ref>، حمید که مادرش میمه دختر جمانه بود<ref>در المنمق، حبیبه دختر جنید، ص۲۹۶.</ref> و در حوادث قیام حره کشته شد<ref>ابن عساکر، ج۱۵، ص۲۸۵.</ref>. [[عبدالرحمان بن ابوجهم بن حذیفه عدوی|عبدالرحمان]]<ref>ابن حزم، جمهره، ص۱۵۶.</ref> و [[عبدالله اکبر]] از [[ام کلثوم]] دختر جرول<ref>ابن عساکر، ج۲۹، ص۳۶۴؛ ابوجهم بعدها ام کلثوم دختر جرول را طلاق داد و عمر بن خطاب دوباره با وی ازدواج کرد؛ بلاذری، ج۱۰، ص۲۹۴.</ref>[[سلیمان بن ابوجهم بن حذیفه عدوی|سلیمان]] و [[عبدالله اصغر]]، [[فرزندان]] دیگرش از کنیزی به نام زجاجه بودند<ref>بلاذری، ج۱۰، ص۴۸۴؛ ابن حبیب، ص۲۹۶؛ ابن حزم، جمهره، ص۱۵۶.</ref>. [[سعدی]] دختر دیگر وی بود که به همسری [[امیة بن عمرو]] درآمد<ref>ابن عساکر، ج۹، ص۳۰۵.</ref>. ابن قطن نیز مولای او بود<ref>ابن عساکر، ج۹، ص۳۰۵.</ref>.

* [[سلیمان بن ابوجهم بن حذیفه عدوی]] (فرزند)