اثبات افضلیت امام علی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۷: خط ۷:


== مقدمه ==
== مقدمه ==
[[دلایل افضلیت امیرالمؤمنین]]{{ع}} دو گونه‌اند: گونه نخست دلایلی‌اند که فقط اصل افضلیت آن [[حضرت]] را [[اثبات]] می‌کنند و موارد یا جهات افضلیت را بیان نمی‌کنند. گونه دوم، موارد و جهات افضلیت آن بزرگوار مانند [[علم]]، [[ایمان]]، [[زهد]]، [[سخاوت]] و نظایر را بیان می‌کنند. گونه نخست را دلایل اجمالی و کلی، و گونه دوم را دلایل تفصیلی افضلیت نامیده‌اند<ref>اللوامع الإلهیه فی المباحث الکلامیه، ص۳۸۳-۳۸۹؛ گوهر مراد، ص۵۴۲ و ۵۵۰.</ref>.
[[دلایل افضلیت امیرالمؤمنین]] {{ع}} دو گونه‌اند: گونه نخست دلایلی‌اند که فقط اصل افضلیت آن [[حضرت]] را [[اثبات]] می‌کنند و موارد یا جهات افضلیت را بیان نمی‌کنند. گونه دوم، موارد و جهات افضلیت آن بزرگوار مانند [[علم]]، [[ایمان]]، [[زهد]]، [[سخاوت]] و نظایر را بیان می‌کنند. گونه نخست را دلایل اجمالی و کلی، و گونه دوم را دلایل تفصیلی افضلیت نامیده‌اند<ref>اللوامع الإلهیه فی المباحث الکلامیه، ص۳۸۳-۳۸۹؛ گوهر مراد، ص۵۴۲ و ۵۵۰.</ref>.
در اینجا به تبیین برخی از مهم‌ترین دلایل دسته اول بسنده می‌کنیم:
در اینجا به تبیین برخی از مهم‌ترین دلایل دسته اول بسنده می‌کنیم:


خط ۲۱: خط ۲۱:


=== [[دلیل]] ششم: [[روایات]] دیگر ===
=== [[دلیل]] ششم: [[روایات]] دیگر ===
علاوه بر [[احادیث]] یاد شده، [[روایات نبوی]] بسیار دیگری نیز در [[منابع روایی شیعه]] و [[اهل‌سنت]] آمده است که مفاد آنها [[برتری]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} بر عموم افراد [[بشر]] یا [[امت اسلامی]] است. [[بدیهی]] است [[پیامبر گرامی]]{{صل}} از مدلول این روایات مستثنی است. در اینجا نمونه‌هایی از این روایات را با برخی از مصادر آنها بازگو می‌کنیم:
علاوه بر [[احادیث]] یاد شده، [[روایات نبوی]] بسیار دیگری نیز در [[منابع روایی شیعه]] و [[اهل‌سنت]] آمده است که مفاد آنها [[برتری]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بر عموم افراد [[بشر]] یا [[امت اسلامی]] است. [[بدیهی]] است [[پیامبر گرامی]] {{صل}} از مدلول این روایات مستثنی است. در اینجا نمونه‌هایی از این روایات را با برخی از مصادر آنها بازگو می‌کنیم:
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ خَيْرُ الْبَشَرِ}}<ref>کنز العمال، ج۱۱، ص۶۲۵، حدیث ۳۹۸۴.</ref>؛ [[علی]]{{ع}} [[برترین]] فرد بشر است.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ خَيْرُ الْبَشَرِ}}<ref>کنز العمال، ج۱۱، ص۶۲۵، حدیث ۳۹۸۴.</ref>؛ [[علی]] {{ع}} [[برترین]] فرد بشر است.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ خَيْرُ مَنْ أَتْرُكُهُ بَعْدِي‌}}<ref>مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۱۳؛ الغدیر، ج۳، ص۳۸؛ المناقب، ص۱۱۱، حدیث ۱۲۱.</ref>؛ علی{{ع}} برترین کسی است که پس از خود باقی می‌گذارم.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ خَيْرُ مَنْ أَتْرُكُهُ بَعْدِي‌}}<ref>مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۱۳؛ الغدیر، ج۳، ص۳۸؛ المناقب، ص۱۱۱، حدیث ۱۲۱.</ref>؛ علی {{ع}} برترین کسی است که پس از خود باقی می‌گذارم.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ خَيْرُ أُمَّتِي وَ أَعْلَمَهُمْ عِلْماً وَ أَعْظَمَهُمْ حِلْماً}}<ref>کنز العمال، ج۱۱، ص۶۰۵، حدیث ۳۲۹۲۶؛ ص۱۱۴، حدیث ۳۶۳۷۰؛ ص۱۳۵، حدیث ۳۶۴۲۳.</ref>؛ علی{{ع}} [[بهترین]] [[امت]] من است، از نظر [[علم]] [[داناترین]]، و از نظر [[حلم]] بزرگ‌ترین آنهاست.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ خَيْرُ أُمَّتِي وَ أَعْلَمَهُمْ عِلْماً وَ أَعْظَمَهُمْ حِلْماً}}<ref>کنز العمال، ج۱۱، ص۶۰۵، حدیث ۳۲۹۲۶؛ ص۱۱۴، حدیث ۳۶۳۷۰؛ ص۱۳۵، حدیث ۳۶۴۲۳.</ref>؛ علی {{ع}} [[بهترین]] [[امت]] من است، از نظر [[علم]] [[داناترین]]، و از نظر [[حلم]] بزرگ‌ترین آنهاست.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ سَيِّدُ الْمُؤْمِنِينَ‌}}<ref>المناقب خوارزمی، ص۳۲۸، حدیث ۳۴۰.</ref>؛ علی{{ع}} بزرگ [[مؤمنان]] است.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ سَيِّدُ الْمُؤْمِنِينَ‌}}<ref>المناقب خوارزمی، ص۳۲۸، حدیث ۳۴۰.</ref>؛ علی {{ع}} بزرگ [[مؤمنان]] است.
#{{متن حدیث|عَلِيٌ سَيِّدُ الْعَرَبِ‌}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۳ - ۱۳۴، حدیث ۴۶۲۵ و ۴۶۲۶؛ الریاض النضره، ج۳، ص۱۱۸، حدیث ۱۳۶۹.</ref>؛ علی{{ع}} بزرگ [[عرب]] است.
#{{متن حدیث|عَلِيٌ سَيِّدُ الْعَرَبِ‌}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۳ - ۱۳۴، حدیث ۴۶۲۵ و ۴۶۲۶؛ الریاض النضره، ج۳، ص۱۱۸، حدیث ۱۳۶۹.</ref>؛ علی {{ع}} بزرگ [[عرب]] است.
#{{متن حدیث|علي مني بمنزلتي من ربي‌}}<ref>المناقب، ص۲۹۷، حدیث ۲۹۲؛ الریاض النضرة، ج۳، ص۱۰۲، حدیث ۱۳۰۴؛ السیرة الحلبیة، ج۱۳، ص۳۶۲.</ref>؛ [[منزلت]] علی{{ع}} نزد من، همانند منزلت من نزد [[خداوند]] است.
#{{متن حدیث|علي مني بمنزلتي من ربي‌}}<ref>المناقب، ص۲۹۷، حدیث ۲۹۲؛ الریاض النضرة، ج۳، ص۱۰۲، حدیث ۱۳۰۴؛ السیرة الحلبیة، ج۱۳، ص۳۶۲.</ref>؛ [[منزلت]] علی {{ع}} نزد من، همانند منزلت من نزد [[خداوند]] است.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ مِنِّي مِثْلُ رَأْسِي مِنْ بَدَنِي‌}}<ref>المناقب، ص۱۴۴، حدیث ۱۶۷؛ الصواعق المحرقه، ص۱۵۸.</ref>؛ نسبت علی{{ع}} به من، مانند نسبت سر من به بدنم می‌باشد.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ مِنِّي مِثْلُ رَأْسِي مِنْ بَدَنِي‌}}<ref>المناقب، ص۱۴۴، حدیث ۱۶۷؛ الصواعق المحرقه، ص۱۵۸.</ref>؛ نسبت علی {{ع}} به من، مانند نسبت سر من به بدنم می‌باشد.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ وَ كَانَ أَصْحَابُ النَّبيٌّ إِذَا أَقْبَلَ عَلِيٌّ قَالُوا قَدْ جَاءَ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ}}<ref>المناقب، ص۱۱۱، حدیث ۱۱۹ و ۱۲۰.</ref>؛ [[پیامبر]]{{صل}} علی{{ع}} را برترین [[انسان]] معرفی کرده بود و هرگاه علی{{ع}} به سوی [[اصحاب پیامبر]] می‌آمد می‌گفتند: برترین بشر آمد.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ وَ كَانَ أَصْحَابُ النَّبيٌّ إِذَا أَقْبَلَ عَلِيٌّ قَالُوا قَدْ جَاءَ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ}}<ref>المناقب، ص۱۱۱، حدیث ۱۱۹ و ۱۲۰.</ref>؛ [[پیامبر]] {{صل}} علی {{ع}} را برترین [[انسان]] معرفی کرده بود و هرگاه علی {{ع}} به سوی [[اصحاب پیامبر]] می‌آمد می‌گفتند: برترین بشر آمد.
#{{متن حدیث|يَا فَاطِمَةُ أَنَّ زَوْجَكِ خَيْرُ أُمَّتِي خَيْرَ أُمَّتِي أَقْدَمَهُمْ سِلْماً وَ أَكْثَرَهُمْ عِلْماً وَ أَفْضَلَهُمْ حِلْماً}}<ref>المناقب، ص۱۰۶، حدیث ۱۱۱.</ref>؛ ای [[فاطمه]]! [[همسر]] تو برترین امت من است، پیش از دیگران [[اسلام]] آورد، علم او بیشتر از آنان و حلم او [[برتر]] از آنهاست”.
#{{متن حدیث|يَا فَاطِمَةُ أَنَّ زَوْجَكِ خَيْرُ أُمَّتِي خَيْرَ أُمَّتِي أَقْدَمَهُمْ سِلْماً وَ أَكْثَرَهُمْ عِلْماً وَ أَفْضَلَهُمْ حِلْماً}}<ref>المناقب، ص۱۰۶، حدیث ۱۱۱.</ref>؛ ای [[فاطمه]]! [[همسر]] تو برترین امت من است، پیش از دیگران [[اسلام]] آورد، علم او بیشتر از آنان و حلم او [[برتر]] از آنهاست”.
#{{متن حدیث|یا فاطمه! إن الله عزوجل اطلع إلی أهل الأرض فاختار رجلین، أحدهما أبوک و الآخر بعلک}}<ref>المستدرک، ج۳، ص۱۴۰، حدیث ۴۶۴۵؛ المناقب، ص۱۱۲، حدیث ۱۲۲.</ref>؛ ای [[فاطمه]]! [[خداوند]] به [[اهل]] [[زمین]] نظر افکند و دو مرد را از میان آنان برگزید: یکی پدرت و دیگر همسرت”.
#{{متن حدیث|یا فاطمه! إن الله عزوجل اطلع إلی أهل الأرض فاختار رجلین، أحدهما أبوک و الآخر بعلک}}<ref>المستدرک، ج۳، ص۱۴۰، حدیث ۴۶۴۵؛ المناقب، ص۱۱۲، حدیث ۱۲۲.</ref>؛ ای [[فاطمه]]! [[خداوند]] به [[اهل]] [[زمین]] نظر افکند و دو مرد را از میان آنان برگزید: یکی پدرت و دیگر همسرت”.
#{{متن حدیث|خَيْرُ رِجَالِكُمْ عَلِيُ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ خَيْرُ نِسَائِكُمْ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ}}<ref>تاریخ بغداد، ج۴، ص۳۹۲، حدیث ۳۲۸۰.</ref>؛ [[بهترین]] مردان شما [[علی بن ابی‌طالب]]، و [[بهترین زنان]] شما [[فاطمه دختر محمد]]{{صل}} است”.
#{{متن حدیث|خَيْرُ رِجَالِكُمْ عَلِيُ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ خَيْرُ نِسَائِكُمْ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ}}<ref>تاریخ بغداد، ج۴، ص۳۹۲، حدیث ۳۲۸۰.</ref>؛ [[بهترین]] مردان شما [[علی بن ابی‌طالب]]، و [[بهترین زنان]] شما [[فاطمه دختر محمد]] {{صل}} است”.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ مِنِّي وَ أَنَا مِنْهُ وَ هُوَ وَلِيُّ كُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدِي‌}}<ref>مسند احمد، ج۶، ص۴۸۹، حدیث ۲۲۵۰۳.</ref>؛ [[علی]]{{ع}} از من و من از علی{{ع}} هستم و او ولی هر مؤمنی پس از من است”.
#{{متن حدیث|عَلِيٌّ مِنِّي وَ أَنَا مِنْهُ وَ هُوَ وَلِيُّ كُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدِي‌}}<ref>مسند احمد، ج۶، ص۴۸۹، حدیث ۲۲۵۰۳.</ref>؛ [[علی]] {{ع}} از من و من از علی {{ع}} هستم و او ولی هر مؤمنی پس از من است”.
#{{متن حدیث|ما من نبي إلا و له نظير من أمته و علي نظيري‌}}<ref>الریاض النضره، ج۳، ص۱۰۳، حدیث ۱۳۰۹.</ref>؛ هیچ [[پیامبری]] نیست مگر اینکه در امتش همانندی دارد و علی{{ع}} همانند من است.
#{{متن حدیث|ما من نبي إلا و له نظير من أمته و علي نظيري‌}}<ref>الریاض النضره، ج۳، ص۱۰۳، حدیث ۱۳۰۹.</ref>؛ هیچ [[پیامبری]] نیست مگر اینکه در امتش همانندی دارد و علی {{ع}} همانند من است.
#{{متن حدیث|لحمک لحمی و دمک دمی و الحق معک و الإیمان مُخَالِطٌ لَحْمَكَ وَ دَمَكَ كَمَا خَالَطَ لَحْمِي وَ دَمِي‌}}<ref>کفایة الطالب، ص۲۶۵، باب ۱۲؛ المناقب، حدیث ۱۴۳، ۱۶۳ و ۱۷۰.</ref>؛ گوشت تو گوشت من و [[خون]] تو خون من و [[حق]] با توست و [[ایمان]] آن گونه که با گوشت و خون من آمیخته است با گوشت و خون تو آمیخته است.
#{{متن حدیث|لحمک لحمی و دمک دمی و الحق معک و الإیمان مُخَالِطٌ لَحْمَكَ وَ دَمَكَ كَمَا خَالَطَ لَحْمِي وَ دَمِي‌}}<ref>کفایة الطالب، ص۲۶۵، باب ۱۲؛ المناقب، حدیث ۱۴۳، ۱۶۳ و ۱۷۰.</ref>؛ گوشت تو گوشت من و [[خون]] تو خون من و [[حق]] با توست و [[ایمان]] آن گونه که با گوشت و خون من آمیخته است با گوشت و خون تو آمیخته است.
#“پیامبر{{صل}} درباره ذی الثدیّه فرمود: {{متن حدیث|يَقْتُلُهُ خَيْرُ أُمَّتِي مِنْ بَعْدِي‌}}<ref>شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۲، ص۲۱۱؛ المعیار و الموازنة، ص۲۲۴.</ref>؛ بهترین فرد از [[امت]] من پس از من او را خواهد کشت”. ذی الثُدیَّه فردی از [[خوارج]] بود که یکی از دستانش کوتاه و به صورت تکه‌ای گوشت همانند پستان بود. وی در [[جنگ نهروان]] به دست [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} کشته شد<ref>المعیار و الموازنة، ص۲۱۷.</ref><ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[براهین و نصوص امامت (کتاب)|براهین و نصوص امامت]]، ص ۴۶.</ref>
#“پیامبر {{صل}} درباره ذی الثدیّه فرمود: {{متن حدیث|يَقْتُلُهُ خَيْرُ أُمَّتِي مِنْ بَعْدِي‌}}<ref>شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۲، ص۲۱۱؛ المعیار و الموازنة، ص۲۲۴.</ref>؛ بهترین فرد از [[امت]] من پس از من او را خواهد کشت”. ذی الثُدیَّه فردی از [[خوارج]] بود که یکی از دستانش کوتاه و به صورت تکه‌ای گوشت همانند پستان بود. وی در [[جنگ نهروان]] به دست [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} کشته شد<ref>المعیار و الموازنة، ص۲۱۷.</ref><ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[براهین و نصوص امامت (کتاب)|براهین و نصوص امامت]]، ص ۴۶.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش