اجماع در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۷: خط ۷:


== مقدمه ==
== مقدمه ==
برای اجماع در نزد علمای [[عامه]] و [[خاصه]] تعاریف متعددی ارائه شده است. اجمالاً می‌توان گفت اجماع یعنی اتفاق آراء علمای مسلمین در یک مسأله. از نظر [[علمای شیعه]] از جمله امام خمینی اجماع از آن نظر حجت است که کاشف از قول [[معصوم]] و یا رضای وی می‌باشد<ref>امام خمینی، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۱، ص۲۵۴.</ref> و لذا دلیل مستقلی محسوب نمی‌شود و در واقع آن چیزی که حجت است همان [[رأی]] [[معصوم]] است<ref>امام خمینی، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۱، ص۲۵۴.</ref>. مثلاً اگر معلوم گردد که در یک مسأله‌ای همه [[مسلمانان]] [[عصر پیامبر]]{{صل}} بلااستثناء یک نوع نظر داشته‌اند و یک نوع عمل کرده‌اند دلیل بر این است که از [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} تلقی کرده‌اند. یا اگر همه [[اصحاب]] یکی از [[ائمه اطهار]]{{عم}} که جز از [[ائمه]] دستور نمی‌گرفته‌اند در یک مسأله‌ای [[وحدت]] نظر داشته باشند دلیل بر این است که از [[مکتب]] [[امام]] خود آن را فراگرفته‌اند. علی‌هذا از نظر [[شیعه]] [[اجماعی]] [[حجت]] است که کاشف از قول یا تقریر [[پیغمبر]] یا امام باشد.
برای اجماع در نزد علمای [[عامه]] و [[خاصه]] تعاریف متعددی ارائه شده است. اجمالاً می‌توان گفت اجماع یعنی اتفاق آراء علمای مسلمین در یک مسأله. از نظر [[علمای شیعه]] از جمله امام خمینی اجماع از آن نظر حجت است که کاشف از قول [[معصوم]] و یا رضای وی می‌باشد<ref>امام خمینی، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۱، ص۲۵۴.</ref> و لذا دلیل مستقلی محسوب نمی‌شود و در واقع آن چیزی که حجت است همان [[رأی]] [[معصوم]] است<ref>امام خمینی، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۱، ص۲۵۴.</ref>. مثلاً اگر معلوم گردد که در یک مسأله‌ای همه [[مسلمانان]] [[عصر پیامبر]] {{صل}} بلااستثناء یک نوع نظر داشته‌اند و یک نوع عمل کرده‌اند دلیل بر این است که از [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} تلقی کرده‌اند. یا اگر همه [[اصحاب]] یکی از [[ائمه اطهار]] {{عم}} که جز از [[ائمه]] دستور نمی‌گرفته‌اند در یک مسأله‌ای [[وحدت]] نظر داشته باشند دلیل بر این است که از [[مکتب]] [[امام]] خود آن را فراگرفته‌اند. علی‌هذا از نظر [[شیعه]] [[اجماعی]] [[حجت]] است که کاشف از قول یا تقریر [[پیغمبر]] یا امام باشد.


اما از نظر علمای [[اهل تسنن]] [[اجماع]] اصالت دارد و دلیل مستقلی در مقابل [[کتاب و سنت]] و [[عقل]] است<ref>امام خمینی، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۱، ص۲۵۴؛ و ر. ک: رازی، المحصول، ج۴، ص۳۵.</ref>. یعنی اگر [[علمای اسلامی]] (و به اصطلاح [[اهل حلّ و عقد]]) در یک مسأله در یک [[زمان]] (هر زمانی ولو زمان ما) وحدت نظر پیدا کنند حتماً نظرشان صائب است. آنان مدعی هستند که ممکن است بعضی از [[امت]] [[خطا]] کنند و بعضی نه، اما ممکن نیست همه بالاتفاق خطا نمایند. از نظر اهل تسنن توافق آراء همه امت در یک زمان در [[حکم]] [[وحی الهی]] است، و در [[حقیقت]] همه امت در حین توافق در حکم پیغمبرند که آنچه بر آنها [[القاء]] می‌شود حکم خداست و خطا نیست<ref>مطهری، فقه و حقوق (مجموعه آثار)، ج۲۰، ص۳۳ و ۳۴؛ و ر. ک: رازی، المحصول، ج۴، ص۳۵ به بعد.</ref>.<ref>[[حجت‌الله فتحی|فتحی، حجت‌الله]]، [[نظام حقوق اسلامی - فتحی (مقاله)| مقاله «نظام حقوق اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۶۷۶.</ref>
اما از نظر علمای [[اهل تسنن]] [[اجماع]] اصالت دارد و دلیل مستقلی در مقابل [[کتاب و سنت]] و [[عقل]] است<ref>امام خمینی، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۱، ص۲۵۴؛ و ر. ک: رازی، المحصول، ج۴، ص۳۵.</ref>. یعنی اگر [[علمای اسلامی]] (و به اصطلاح [[اهل حلّ و عقد]]) در یک مسأله در یک [[زمان]] (هر زمانی ولو زمان ما) وحدت نظر پیدا کنند حتماً نظرشان صائب است. آنان مدعی هستند که ممکن است بعضی از [[امت]] [[خطا]] کنند و بعضی نه، اما ممکن نیست همه بالاتفاق خطا نمایند. از نظر اهل تسنن توافق آراء همه امت در یک زمان در [[حکم]] [[وحی الهی]] است، و در [[حقیقت]] همه امت در حین توافق در حکم پیغمبرند که آنچه بر آنها [[القاء]] می‌شود حکم خداست و خطا نیست<ref>مطهری، فقه و حقوق (مجموعه آثار)، ج۲۰، ص۳۳ و ۳۴؛ و ر. ک: رازی، المحصول، ج۴، ص۳۵ به بعد.</ref>.<ref>[[حجت‌الله فتحی|فتحی، حجت‌الله]]، [[نظام حقوق اسلامی - فتحی (مقاله)| مقاله «نظام حقوق اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۶۷۶.</ref>
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش