اسحاق بن محمد جعفری: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[اسحاق بن محمد جعفری در حدیث]] - [[اسحاق بن محمد جعفری در تاریخ اسلامی]] - [[اسحاق بن محمد جعفری در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط  = }}

== مقدمه ==

از [[راویان امام رضا]] {{ع}}. اسحاق بن محمد جعفری بر اساس داده‌های [[تاریخی]]، یکی از ده [[شاهد]] [[امام کاظم]] {{ع}} در [[وصیت]] خویش بر [[امام رضا]] {{ع}} بود. جعفری‌ها از حیث [[نسب]] به دو گروه منتسب می‌شوند: ابتدا به [[فرزندان]] [[جعفر بن ابی طالب]] و دیگر به [[بنی‌جعفر بن کلاب بن ربیعة بن عامر]]<ref>الأنساب، سمعانی، ج۲، ص۶۶، ۶۷؛ اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۱، ص۲۸۳.</ref>. اما درباره [[اسحاق]] ادعای روشنی نیست که منتسب به کدام یک از آنهاست.

نام وی در روایتی که [[یزید بن سلیط]] (زیدی) نقل می‌کند، همراه نه نفر دیگر، [[ابراهیم بن محمد جعفری]]، [[اسحاق بن جعفر بن محمد]]، [[جعفر بن صالح]]، [[معاویه جعفری]]، [[یحیی بن حسین بن زید بن علی]] و [[سعد بن عمران انصاری]]، [[محمد بن حارث انصاری]]، [[یزید بن سلیط انصاری]] و [[محمد بن جعفر بن سعد اسلمی]] (کاتب وصیت اول)، جزو [[شاهدان]] امام کاظم {{ع}} در [[وصیت نامه]] ایشان قرار گرفته است<ref>مرآة العقول، ج۳، ص۳۵۹-۳۶۴.</ref>. متن [[وصیت امام]] واگذاری [[اموال]] و امور فرزندان، [[زنان]] و... به امام رضا {{ع}} می‌باشد و وقتی [[عباس]]، یکی دیگر از فرزندان آن [[حضرت]]، علیه امام رضا {{ع}} نزد [[قاضی]] ابوعمران طلحی [[شکایت]] کرد و با [[اصرار]] به باز کردن مهر وصیت‌نامه [[اقدام]] نمود، ملاحظه کرد که امام کاظم {{ع}} تمام امور را برای [[حضرت رضا]] {{ع}} دانسته و در آخر وصیت‌نامه نیز چهار [[گواه]] ذکر شده است<ref>الکافی، ج۱، ص۳۱۶؛ بحار الأنوار، ج۴۹، ص۲۲۴؛ مکاتیب الأئمة {{عم}}، ج۴، ص۳۰؛ الأمالی، طوسی، ص۴۸۰؛ مسند الإمام الرضا {{ع}}، ج۱، ص۲۴.</ref>.

در منابع رجالی از اسحاق ذکری به میان نیامده است<ref>مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۸۰.</ref>. اما ابطحی وی را در زمره [[راویان]] و [[اصحاب امام رضا]] {{ع}} ذکر کرده است<ref>عوالم العلوم، ج۲۲، ص۵۶۵.</ref>. مامقانی وی را به عنوان کسی که وضعیت روشنی ندارد، معرفی کرده است<ref>تنقیح المقال، ج۹، ص۱۹۵.</ref>. نام وی البته بر اساس داده [[الکافی]] به عنوان شاهدان آورده شده، ولی در دیگر منابع در زمره آنان نیست<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۱، ص۴۲؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۶۵.</ref>. عطاردی نیز این [[روایت]] را نقل می‌کند، ولی از وی به عنوان [[راوی امام رضا]] {{ع}} یاد نمی‌کند. با توجه به روشن نبودن زیست‌نامه و فرجام [[اسحاق بن محمد]]، اعیان الشیعة [[برادر]] بودن وی با [[ابراهیم بن محمد جعفری]] را که در ضمن [[حدیث]] جزو شواهد ده‌گانه است، محتمل می‌داند و ابراهیم بن محمد را [[ابراهیم بن ابی‌الکرام]] می‌شمارد و [[اسحاق]] را نیز اسحاق بن ابی‌الکرام<ref>أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۷۹.</ref>، اما این امر اندکی بعید به نظر می‌رسد، چنان که در دیگر کتب رجالی و... هیچ اشاره‌ای به این مطلب نشده است. البته فرد دیگری با نام [[اسحاق بن محمد بن یوسف جعفری]] وجود دارد که در [[سال ۲۶۶ق]] [[سرپرست]] امور [[مدینه]] و [[وادی القری]] بود و به سبب کشته شدن عاملش در وادی القری [[عزم]] رفتن به آنجا را داشت که در راه [[بیمار]] شد و از [[دنیا]] رفت<ref>تاریخ الطبری، ج۸ ص۵۰.</ref>. فرد دیگری نیز با نام اسحاق بن محمد جعفری (طالبی) وجود دارد که در [[سال ۲۷۳ق]] در مدینه [[قیام]] کرده و [[امیر]] آنجا، [[فضل بن عباس بن حسن عباسی]] را کشته و خرابی‌هایی در مدینه به جای گذاشته است<ref>تاریخ الإسلام، ذهبی، ج۲۰، ص۲۲۱.</ref>.

به نظر می‌رسد هیچ یک از آن دو، با اسحاق بن محمد جعفری محل بحث ارتباطی ندارند،؛ چراکه اولاً در هیچ یک از منابع [[شیعی]] از آن [[نقلی]] به میان نیامده است و ثانیاً با توجه به سال [[شهادت امام کاظم]] {{ع}} (۱۸۳ق) و هنگام [[وفات]] آن دو، این احتمال دور از [[ذهن]] است که در [[زمان]] [[وصیت امام]] به عنوان [[شاهد]] نزد ایشان حاضر باشند. از طرفی اگر فردی شیعی و از [[راویان]] [[ائمه]] {{عم}} به [[منصب]] و سمتی از جانب [[خلفا]] می‌رسید و برای [[شیعه]] فعالیت و اقداماتی می‌کرد که موجب [[منفعت]] آنها بود، باید یادی از او در منابع می‌شد، همان طور که درباره [[علی بن یقطین]] (۱۸۲ق)، از [[اصحاب امام کاظم]] {{ع}}، آمده است<ref>الفهرست، طوسی، ص۱۵۵؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۲، ص۴۰۶.</ref>. اما منابع درباره وی مطالبی نیاورده‌اند.<ref>[[مرضیه شریفی|شریفی، مرضیه]]، [[اسحاق بن محمد جعفری - شریفی (مقاله)|مقاله «اسحاق بن محمد جعفری»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۱۶۷.</ref>